Toplumsal ya da bireysel geçmişimizi değiştiremeyiz, ancak bireysel tarihimizden gelen travmaların etkisini azaltarak şimdi ve gelecek yaşantımızı ve bizden sonraki nesillere aktarımını kontrol edebiliriz.

Travmalar farklı şekillerle bireyin şimdi ve gelecek yaşamını ve travmaların bireyin üzerindeki etkisinden kaynaklı, kendine ve diğerlerine yaklaşım tarzlarını etkilemesinden dolayı, hem bireyin kendisini hem de sonraki nesilleri etkilemeye devam etmektedir.

***

Savaş, deprem, soykırım vb gibi toplumsal travmalar yalnızca kurtulanları değil, direk ya da dolaylı olarak sonraki kuşakları da etkilemektedir. Terminolojik olarak travmanın ikinci kuşağa aktarımı “ikincil (sekonder) travmatizasyon”, “empatik travma” gibi kavramlarla ifade edilirken, üçüncü kuşağı etkilemesi ise “travmanın kuşaklararası aktarımı” olarak isimlendirilmektedir.

***

Özellikle sonraki nesilleri kontamine etmesi, toplumsal travmaların bulaşıcı niteliğine işaret etmektedir ve bu yönüyle travma aktarımı, “pasif sigara içiciliğine” benzetilebilir. Ebeveynler bilinçli olarak yapmasalar da, çocuklarına aktardıkları şeyin kendisi de travmatik etki oluşturabilmektedir.

***

İkincil travmatizasyona ilişkin etkiler, Yahudi Soykırımı’nı yaşayan mağdurların çocuklarında bazı psikiyatrik belirtilerin gözlemlenmesi ile literatüre girmeye başlamıştır. Devamında, 1970’lerde Vietnam Savaşı gazilerinin çocuklarında travmayla bağlantılı belirtiler ortaya konmuştur.

***

Paralel olarak, Amerikan yerlileri, Afro- Amerikalılar, Avustralyalı Aborjinler, Yeni Zelanda Maorileri, Ermeniler, Balkan ve Afrika toplumlarında yapılan bir çok çalışma travmanın kuşaklararası aktarıma ilişkin bir çok ipucu sunmaktadır. (1)

***

Yapılan çalışmalar; savaşta toplu tecavüze maruz kalan kadınların çocukları, savaş gazilerinin çocukları (1), Orta Doğu’dan göç eden göçmen ailelerin çocukları (2), Vietnamlı mültecilerin çocukları (3) ile yapılan çalışmalar travmaların sonraki kuşaklara aktarıldığını işaret etmektedir.

***

Shrira’nın çalışmasında da ebeveynlerin PTSD (Post Travmatik Stres Bozukluğu) ile çocukların psikolojik stres düzeyleri arasında ilişki olduğu gösterilmiştir (2). Forrest Perkins (2017) ise travmaya maruz kalan ailelerin çocuklarında madde kullanma eğiliminin arttığı ifade edilmektedir. (4)

***

Kaynaklar:

1.           Dekel R, Goldblatt H. Is there intergenerational transmission of trauma? The case of combat veterans’ children. Am J Orthopsychiatry. 2008;78:281-289

2.           Dalgaard NT, Todd BK, Daniel SI, Montgomery E. The transmission of trauma in refugee families: Associations between intra-family trauma communication style, children’s attachment security and psychosocial adjustment. Attach Hum Dev. 2016;18:69-89.

3.           Vaage AB, Thomsen P, Rousseau C, WentzelLarsen T, Thong T, Hauff E. Paternal predictors of the mental health of children of Vietnamese refugees. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health. 2011; 5(1): 2

4.           Forrest‐Perkins K. A critical look at intergenerational trauma and substance misuse: Implications for prevention. SAMHSA’s Center for the Application of Prevention Technologies;

Webinar held on. Accessed March 18, 2020 at https://www.samhsa.gov/capt/sites/default/file s/resources/intergenerational-traumatranscript.pdf