Bilgi çağının vazgeçilmezi teknoloji, yetişkinler için olduğu kadar çocuklar için de büyük önem taşıyor. Teknoloji bize sunduğu eşsiz olanakları doğru ve etkili şekilde kullandığımız sürece sonuç vazgeçilmez, ancak günlük yaşamımızı, sosyal ilişkilerimizi olumsuz yönde etkileyerek, bizi dış dünyadan soyutlayarak, kendine esir etmesi durumunda ise faydadan çok hasar yarattığı da bir gerçektir.

Gün geçtikçe, çocuklar için teknoloji bağımlılığı büyük bir tehdit oluşturuyor. Değişen yaşam koşulları doğrultusunda, oyun kültürünün yerini sanal arkadaşlıkların ve bilgisayar oyunlarının alması teknoloji bağımlılığını tetikleyen ve ebeveynlerin önemle üzerinde durması gereken bir konudur.

6-15 yaş arası çocuk ve ergenlerin teknoloji kullanımı ile ilgili Türkiye İstatistik Kurumu’nun ülke genelinde yapılan araştırma sonucu karşımıza şu tablo çıkmaktadır:

1.           Çocuklar bilgisayar kullanımına ortalama 8 yaşında başlamaktadırlar.

2.           İnternet kullanımının başlama yaşı ortalama olarak 9 yaştır.

3.           Ülkemizde çocukların %24’ünün kendine ait bir bilgisayarı bulunmaktadır.

4.           6-15 yaş grubu arasında çocukların yüzde 60.5’i bilgisayar, yüzde 50.8’i internet, yüzde 24.3’ü cep telefonu kullanmaktadır.

Temel Göstergeler

5.           Çocukların yüzde 45.6’sı her gün internet kullanmaktadır.

6.           İnternet kullanan çocukların yüzde 79.5’i interneti oyun oynama, yüzde 56.7’si bilgi arama, yüzde 53.5’i sosyal medya ağlarını takip etmek amaçlı olarak kullanmışlardır.

7.           Cep telefonu kullanma yaşının 10 olduğu görülmüştür.

8.           Ülkemizde her 10 çocuktan 9’u her gün televizyon izlemektedir. İzlenen programların yüzde 93.8’ini çizgi filmler oluşturmaktadır.

9.           İnternet dışında basılı ortamda gazete okuma oranı yüzde 16.6’dır. Gazetelerde en çok yüzde 40.9  ile tv, magazin ve eğlence yazıları okunmaktadır.

Bu tablo, teknolojinin çocuklar arasında bilgi alma ve öğrenmeden ziyade eğlence ve oyun amaçlı kullanıldığını göstermektedir.

Teknolojinin hatalı kullanımı çocuklarda duruş bozuklukları, obezite, aşırı radyasyon alımı sonucu kanser riski  gibi fiziksel pek çok zararlarının yanı sıra psikolojik ve sosyal açıdan çocukların gelişimleri üzerinde de pek çok zararları bulunmaktadır:

1.           Uyku düzeninin değişmesi ve uykusuzluğa bağlı olarak çocuklarda görülebilen konsantrasyon eksikliği ve sinirlilik hali

2.           İnternette geçirilen zamanla ilgili olarak aileden uyarı aldığı takdirde tepkisiz kalması ve bazen aşırı tepki göstermesi sebebiyle ortaya çıkabilecek aile içi iletişim problemleri

3.           Tekrarlanan vücut hareketleri sergilemeye başlaması (olduğu yerde sallanma ya da parmaklarıyla oynama gibi)

4.           Bilgisayar, televizyon ya da oyun konsollarıyla geçirdiği sürenin fazla oluşunun sosyal hayatı etkilemesi, arkadaşlarla geçirilen zamanın kısıtlanması. Bu durum, sosyalleşmekten uzaklaşan çocuğun giderek daha içe kapanık hale gelmesini tetikleyebilmektedir.

5.           Başkalarıyla iletişim kurmaktan kaçınma ve olumsuz duyguları ifade etmeyi tercih etme

6.           Göz teması kurmaktan kaçınma

Çocuklarda teknoloji bağımlılığı, aşırı görsel ve renkli uyarıcılara maruz kalmaları nedeniyle Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu (DEHB) tetiklediği yapılan araştırmalarla desteklenmiştir.

Peki ebeveynler bu konuda ne yapmalılar?

Çocuklar denetimsiz ortamlarda teknolojik araçlarla çok daha fazla zaman geçirme eğilimindedirler. Çocukların teknoloji bağımlılığı ile başa çıkma ve denetim konusunda bazı ip uçları bu süreçte ebeveynlere yardımcı olabilir:

1.           Televizyon izleme ve bilgisayarla vakit geçirme süresini kısıtlamaya özen gösterin. Bunu yaparken, televizyon ve bilgisayarın fazla kullanımının ne gibi zararları olabileceği konusunda çocuğunuzu bilgilendirin.

2.           İnternet ve bazı televizyon kanalları için kısıtlama getirmek adına şifrelendirin.

3.           Bilgisayarın ve televizyon ortak zaman geçirilen odalarda olmasına özen gösterin.

4.           Çocuğunuzu sanal arkadaşlıklar hakkında bilgilendirin ve gerektiği ölçüde uyarılarda bulunun.

5.           Çocuğunuzla internet, bilgisayar oyunları ve televizyonda geçireceği süreyi kısıtlamak adına anlaşma yapın. Birlikte gün ve saatler belirleyin.

6.           Boş zamanlarını değerlendirmek için birlikte eğlenebileceğiniz etkinliklere özen gösterin.

7.           Çocuğunuzun ilgi ve yetenekleri doğrultusunda onu sosyal ya da sportif aktivitelere yönlendirerek, zamanını etkin ve keyifli geçirebileceği fırsatlar sunun

8.           Görsel uyaranların etkisini azaltmak adına onu fiziksel, işitsel ve zihinsel etkinliklere yöneltebilirsiniz. Tiyatro, müzik, dans, çeşitli spor dalları gibi etkinlikler yardımcı olabilir.

9.           Tüm bu çabanıza karşın çocuğunuza bu konuda yardımcı olamıyorsanız mutlaka bir uzman desteği alman önerilmektedir.