En etkili öğretme yöntemlerinden biri çocuklara iyi bir model olmadır. Çocuklar çevresinden gördüğü her türlü davranışı kopya eder, bunu yaparken de iyi-kötü diye ayırt etmezler, gördükleri tüm davranışları taklit ederler.
***
Anne-babalar en değerli varlıkları çocuklarını iyi yetiştirebilmek için çabalamakta, onlara iyi eğitim verebilmenin yollarını aramaktadırlar. Ancak bunu yaparken bir şeyi gözden kaçırmaktadırlar. Hiçbir insan kendinde olmayan bir şeyi karşı tarafa veremez. Olumlu davranışlara sahip bir çocuk yetiştirmek istiyorsanız, önce kendi davranışlarınızı gözden geçirmeniz gerekecektir.
***
Örneğin, her anne-baba çocuğunun okumasını ister, kitap okusun ister. Bu nedenle çoğu aileler bir yandan televizyondaki dizini izlerken, bir yandan da çocuklarına ödev yaptırmaya çalışmaktadırlar. Bu pek çok açıdan doğru olmayan bir tutumdur.
***
Birincisi, çocuğun kendi kendine ders çalışma sorumluluğunun gelişmesini engellemekte, ikincisi annenin, çocuğu ders yaparken televizyon izlemesi olumlu model olmama açısından, annenin okumanın ve eğitimin önemine dair söylediklerinin etkisiz kılmaktadır.
***
Bu durumda eğer anne çocuğa söylediklerinin etkili olmasını istiyorsa; çocuk ödevlerini yaparken televizyonda dizisini izlemek yerine, eline bir kitap ya da bir gazete alıp okuması çok daha etkili bir yöntem olacaktır. Dolayısı ile anne-baba olarak sözlerimizle davranışlarımız birbirine uyumlu olmalı.
***
Sözlerimiz ve davranışlarımız uyumsuz olur, çocuğa oku der, kendimiz okumazsak, çocuk sözlerimize değil davranışlarımız alır. Çünkü çocuk da şöyle düşünür: “Eğer anne-babamın söyledikleri doğru olsaydı, kendisi de söylediği gibi yapardı.”
***
Kendinizde olmayan bir şeyi çocuğunuza öğretemezsiniz. Çocuk eğitimi önce anne-babanın kendisini eğitmesi ile başlar. Bu nedenle çocuklarınıza eğitim verirken, ya söyledikleriniz gibi davranın ya da hiçbir şey söylemeyin, çünkü sizin yapmadığınız şeyleri söylemeniz çocuğunuz üzerinde hiçbir olumlu etkisi olmaz.
***
ÇOCUK NEYİ ÖĞRENİR
Eğer bir çocuk sürekli eleştirilmişse,
"Kınama ve ayıplamayı öğrenir."
Eğer bir çocuk kin ortamında büyümüşse,
"Kavga etmeyi öğrenir."
Eğer bir çocuk alay edilip aşağılanmışsa,
"Sıkılıp utanmayı öğrenir."
Eğer bir çocuk sürekli utanç duygusuyla eğitilmişse,
"Kendini suçlamayı öğrenir."
Eğer bir çocuk hoşgörüyle yetiştirilmişse,
"Sabırlı olmayı öğrenir."
Eğer bir çocuk desteklenip yüreklendirilmişse,
"Kendine güven duymayı öğrenir."
Eğer bir çocuk övülmüş ve beğenilmişse,
"Takdir etmeyi öğrenir."
Eğer bir çocuk hakkına saygı gösterilerek büyütülmüşse,
"Adil olmayı öğrenir."
Eğer bir çocuk güven ortamı içinde yetişmişse,
"İnançlı olmayı öğrenir"
Eğer bir çocuk kabul ve onay görmüşse,
"Kendini sevmeyi öğrenir"
Eğer bir çocuk aile içinde dostluk ve arkadaşlık görmüşse,
"Bu dünyada mutlu olmayı öğrenir"
Yazan: Dorothy Law Nolte, 1975
SON SÖZ
Kendinizde olmayan bir şeyi karşı tarafa veremezsiniz. Çocuk eğitimi anne-baba eğitimi ile başlar...
