5510 sayılı Kanun'da ve ikincil mevzuatında yanlış ve yersiz alınan primler konusunda yeterli açıklama bulunmamaktadır.

Uygulamada, prime tabi tutulmayacak ödemelerin prime tabi tutulması, yanlış belge türünden bildirim, muaf olunan sigorta prim türünden prim alınması, çakışan hizmet süreleri gibi durumlar yanlış ve yersiz alınan primler olarak adlandırılmaktadır.

5510 sayılı Kanun'un 89 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında; “Yanlış veya yersiz alınmış olduğu tespit edilen primler, alındıkları tarihten on yıl geçmemiş ise, hisseleri oranında işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara veya genel sağlık sigortalılarına veya hak sahiplerine kanunî faizi ile birlikte geri verilir.

Kanunî faiz, primin Kuruma yatırıldığı tarihi takip eden ay başından, iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanır.

Ancak Borçlar Kanunu'nun 65 inci maddesi hükmü saklıdır.” Düzenlemesi yer almaktadır. Bu doğrultuda söz konusu primlerin ilgililere iade edilebilmesi için, ⎯ Primlerin tahsil edildiği tarihten talep tarihine kadar 10 yıllık sürenin geçmemiş olması,

⎯ İşyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/ merkezine yazılı talepte bulunulması gerekmektedir.

Prim iadesi için nereye ve nasıl başvurmak gerekiyor?

Emeklilik için gereken prim ödeme gün sayısını dolduramadığı için yatırdığı primi iade almak isteyenlerin bağlı bulundukları sosyal güvenlik merkezi veya il müdürlüğüne yazılı talepte bulunması gerekiyor.

Sigortalının vefatı halinde hak sahipleri de toptan ödeme için başvurabilir.

Bağ-Kur'lu bir kişi vefat ettiğinde, 1780 prim günü bulunuyorsa bu kişinin hak sahibi ölüm aylığı alamıyor, ancak bu süre için ödenen primleri topluca alabiliyor.

İade tutarları, hem işçiler hem de kendi nam ve hesabına bağımsız çalışanlar açısından primin ait olduğu yıldan itibaren yazılı istek tarihine kadar geçen yıllar için, her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek toptan ödeme şeklinde verilmektedir.

Böylece uzun yıllar önce ödenen primlerin enflasyon karşısında erimesinin önüne geçilmekte ve bu durum hak sahipleri için bir avantaj oluşturmaktadır.

Prim iadesi için başvuran kişi (SSK) kapsamında sigortalı bir işte çalışmıyor olmalıdır.

 2008'den öncesinde kendi adına ödenen hem işçi hem işveren primleri, 2008 sonrasında ise yalnızca işçi primlerinin iadesi yapılabiliyor.

- Başvuruyu yapan kişi 4B(BAĞ-KUR) kapsamında kendi işini yürütmüyor olması gerekir.

5510 sayılı Kanun'un 31 inci maddesine göre yaşlılık toptan ödemesi, Kanun'un 4/1-(a), 4/1- (b) ve bu Kanuna göre ilk defa 4/1-(c) bentleri kapsamında sigortalı olanlardan,

 ⎯ Çalıştığı işten ayrılan, işyerini kapatan veya devreden,

⎯ 5510 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen yaş şartını (kadınlar için 58, erkekler için 60 yaş) doldurduğu halde malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan, sigortalılara yapılacaktır.

Türk vatandaşlığından çıkarılanlar ise prim iadesi hakkından yararlanamamaktadır.