Kanunun yürürlük tarihinden önce görevinden ayrılmış olanların kanunun yürürlük tarihinden itibaren (21/09/2004 tarihinden) üç ay içinde ve kanunun yürürlük tarihinden sonra görevlerinden ayrılanların ise görevlerinden ayrıldıkları tarihten itibaren altı ay içinde,

Kuruma yazılı olarak müracaat etmeleri ve herhangi bir sosyal güvenlik statüsüne zorunlu olarak prim ödemeleri gereken görevlerde çalışmamaları halinde talep dilekçelerinin Kurum kayıtlarına geçtiği tarihi takip eden aybaşından itibaren Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçi olarak ilgileri kurulmaktadır.

Kanun uyarınca isteğe bağlı iştirakçi olarak ilgileri kurulanların emeklilik keseneği ve kurum karşılıkları, görevlerinden ayrıldıkları tarihteki emeklilik keseneğine esas aylık, derece, kademe ve varsa ek göstergeleri üzerinden emekli keseneğine esas diğer unsurlar da nazara alınmak suretiyle hesaplanmakta ve ilgililer tarafından bu tutarın ait olduğu ay içerisinde Kurumumuz hesabına yatırılması gerekmektedir.

5434 sayılı Kanuna tabi isteğe bağlı iştirakçilik;

Toplu ya da fasılalı olarak toplam altı aydan daha fazla emeklilik keseneği ve kurum karşılıklarının süresi içinde yatırılmaması, diğer sosyal güvenlik statüleri kapsamında zorunlu olarak sigortalılığın başlaması, vazgeçme hallerinde sona erdirilmektedir.

Altı aydan fazla emekli keseneği ve kurum karşılığının yatırılmaması ve vazgeçme sebebiyle isteğe bağlı iştirakçiliğin sona ermesi halinde bu kişilerin tekrar isteğe bağlı iştirakçi olmaları mümkün değildir. Zorunlu sigortalılık sebebiyle sona erme halinde ise zorunlu sigortalılığın sona ermesinden itibaren 6 ay içinde yeniden başvuru hakkı bulunmaktadır.

Özel Sandıklarda İsteğe Bağlı Sigortalılık

Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20. maddesi uyarınca banka, sigorta şirketleri, ticaret ve sanayi odaları, ve borsalarının kendi bünyelerinde kurdukları ve burada çalışan personelin sosyal güvenlik ihtiyaçlarını karşılayan sandıklar kanunla kurulu sandık niteliğinde kabul edilen kuruluşlardır. Kural olarak söz konusu sandıklar bağlı bulundukları kuruluşların personeli hakkında en az 5510 sayılı Kanunda belirtilen yardımları sağlamakla yükümlü tutulmuşlardır.

Bu kuraldan hareketle, anılan sandıkların üyelerine, isteğe bağlı sigorta hakkını değişik isimler altında öngörmüş, üyelerinin belli koşullar altında sosyal güvenlik haklarını kazanmalarına imkan sağlanmıştır. Aslında tüm bu sandıklar, ücretliler rejiminde uygulanan isteğe bağlı sigortalılık kurallarını örnekseme yoluyla kendi yapılarına uygulamışlardır. Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20. maddesinde belirtilen sandıklara bağlı çalışanlar kendi sandıklarından emekliye ayrılırlar. Bu çalıştıkları süre içerisinde isteğe bağlı sigortalı olamazlar. Ancak bunlar emekliye ayrıldıktan sonra isteğe bağlı sigortalı olabilirler.