Ülkemizde ev işlerinde çalışan kesimin birçoğunun kayıt dışı olarak çalıştığı bilinmektedir. Bu kapsamda olan çalışanların tespiti ve hak ve yükümlülükleri ile ilgili olarak, HAK-İŞ Konfederasyonuna bağlı Hizmet-İş Sendikası çeşitli araştırmalar yaparak bir rapor hazırladı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile bu raporu paylaştı.
***
Sendikanın söz konusu raporunda, Türkiye'de 1 milyon 200 bin civarında ev işçisinin bulunduğu ve bu işçilerin yüzde 80'inin kayıt dışı çalıştığı belirtildi. Ev işlerinden olan, temizlik, yaşlı, çocuk ve engelli bakımı, hasta bakımı, mutfak işleri, bahçıvanlık gibi faaliyetlerini yürüten 1 milyon 200 bin civarında ev işçisinin bulunduğunun tespit edildiği belirtildi.
***
Hizmet-İş Sendikası, temizlik, yaşlı, çocuk ve engelli bakımı faaliyetleri başta olmak üzere ev işlerinde çalışanların durumunu ortaya koymak amacıyla "Ev İşçilerinin İş Kanunu Kapsamına Alınması ve Sosyal Haklarının İyileştirilmesine Yönelik Tespit Raporu" yayımlayarak, ilgililerin dikkatine sundu. Raporda, Uluslararası Çalışma Örgütünün (ILO) 189 Sayılı Sözleşmesi'nde, istihdam ilişkisi dahilinde ev işleri ile uğraşanların "ev işçisi" olarak tanımlandığı ifade edildi.
***
"İŞSİZLİK ÖDENEĞİNDEN YARARLANAMIYOR"
Ev işçilerinin, temizlik ve yemek yapımı, yaşlı, çocuk ile engelli bakımı faaliyetleri yürüttüğüne yer verilen raporda, sendikanın hesaplamalarına göre Türkiye'de 1 milyon 200 bin civarında ev işçisi bulunduğu aktarıldı. Raporda, ev işçilerinin yüzde 90'ının kadın, yüzde 10'unun erkeklerden oluştuğuna ve tamamına yakının sendikasız çalıştığına işaret edilerek, sosyal güvenceden yoksun ev işçilerinin sağlık hizmetlerinden, kısa çalışma, işsizlik ve ücretsiz izin ödeneklerinden ve diğer haklardan yararlanmadığı vurgulandı.
***
ÇALIŞMA KOŞULLARI RİSKLER BARINDIRIYOR
Raporda, ev işçilerinin çalışırken yaşadığı iş sağlığı ve güvenliği risklerine de yer verildi. Söz konusu riskler, fiziksel, işlevsel, kimyasal ve biyolojik olmak dört grupta sınıflandırıldı. Fiziksel riskler olarak; ıslak ve kaygan zemin, merdiven çıkma, elektrikli cihazlar olarak sıralanırken, ağır mobilyaların taşınması ve ağır malzeme kaldırma işlevsel riskler arasında gösterildi. Kimyasal riskler arasında banyo temizlik malzemeleri, yağ çözücüler, sabun ve deterjanlar bulunurken, ev tozu akarı, küf, mantar atıklar, banyo ve tuvalet temizliği biyolojik riskler olarak sayıldı.
***
"İŞ KANUNU KAPSAMINA ALINMALI"
Ev işçiliğinin yasalarda tanımının ve haklar bakımından net bir karşılığının bulunmadığına yer verilen raporun, sonuç bölümünde şu ifadeler kullanıldı: "Ev işçisinin 'işçi' sayılabilmesi için yeni bir politikalar geliştirilmeli, Borçlar Kanunu kapsamından çıkartılıp İş Kanunu kapsamına alınması konusunda gerekli çalışmaların yapılarak bu kesimin mağduriyetlerinin giderilmesi gerektiğinin altı çizildi.
***
Bu noktada işveren, ev işçisi ve sendika arasında sosyal asansör kuracak bir platform oluşturularak atılacak adımların tespiti ve hayata geçirilmesi konusunda gerekli çalışmaların ivedi olarak başlatılarak sonuçlandırılması istendi. Bu platforma devlet kanallarını da içinde barındıran ilgili bakanlıkların il müdürlükleri, belediyeler, muhtarlıklar, sivil toplum kuruluşları, sendikalar, kooperatifler arasında akreditasyon sağlanarak en doğru adımların atılmasının önemine vurgu yapıldı.
