ÖZGÜL FOBİLER(2)

Saadet Elevli

09.05.2025 - 00:20

YAYINLANMA

09.05.2025 - 00:20

YAYINLANMA

İnsanlar (ve hayvanlar) bazı nesne ve durumlara daha kolay fobi geliştiriyorlar. Örneğin yükseklik, sivri cisimler, karanlık, hayvanlar gibi nesnelere fobi kolay gelişirken bitkilere, yiyeceklere fobi daha seyrek gelişmektedir. Bazı durum veya nesnelerden korkmaya hazır olarak doğma hayvan deneylerinde gösterilmiş bir bulgudur.

***

Daha önce yılanla hiç karşılaşmamış yavru maymunlara yılan veya yılan resmi gösterildiğinde yavrular büyük korku tepkisi verirler. Benzer şekilde, güvercinlere yırtıcı olmayan kuş veya kuş resmi gösterilmesi korku oluşturmazken, kartal gibi kuşların fotoğraflarını gördüğünde çok korkuyorlar.

***

Bütün bu bilgiler, özgül fobilerin nasıl ortaya çıktığı konusunda tek bir açıklama olmadığını, genetik olarak doğuştan getirdiğimiz özelliklerin de, edindiğimiz deneyimler ve çevre etkisinin de önemli olduğunu gösteriyor.

***

Mantıklı ve mantıksız korku sırasında yaşananlar, yani bedenimizde ve zihnimizde oluşan değişiklikler aynıdır. Yani sokakta birisinin veya tehlikeli bir hayvanın saldırısına uğradığımızda kalbimiz nasıl çarpıyor, nefesimiz sıkışıyor, bedenimiz uyuşuyorsa, mantıksız korkular sırasında da aynı şeyler olur.

***

Kişiden kişiye değişiklikler olmakla birlikte bu durumlarda en sık görülen belirtiler şunlardır: Kişinin kalbi çarpar/sıkışır, nefesi daralır, göğsü sıkışır, titreme/terleme olur, uyuşma/karıncalanma olur, baş dönmesi, bayılma hissi olur, sık idrara gitme isteği olur vb. Kişi korktuğu durum ya da nesneyle karşılaştığında bu duyguları yaşadığı gibi, bu durumları düşündüğü/hayal ettiğinde de yaşayabilir.

***

Yukarıda da belirtildiği gibi özgül fobilerde duyulan korku mantıksızdır ve aşırıdır. Yüksek bir yerden aşağı bakmak birçok insan için heyecan verici, korkutucu olabilir, ancak fobik kişide korku o kadar aşırıdır ki, yüksek binalara çıkamaz bile. Bazen de normalde kimsenin korkmayacağı durumlardan korkma gibi mantıksız korkular görülür.

***

Örneğin cam kırıkları, bıçak gibi kesici aletler batacak korkusu gibi. Kişi bunun aşırılığının ve mantıksızlığının farkındadır. Bu nedenle (böyle saçma bir şeyden/durumdan korktuğundan utandığı için) bazı kişiler fobilerinden bahsetmek istemeyebilirler.

***

Fobilerin gündelik hayatı en çok ve en olumsuz etkileyen yönü kaçınmadır. Özgül fobisi olanların çoğu, korkulan durum ve nesnelerden koşullar el verdiği ölçüde uzak durmaya çalışır: kedisi olan eve gitmez, yükseklere çıkmaz, asansöre binmez, yağmur yağdığında evden çıkmaz vb.

***

Özgül fobi grubu içinde sayılabilecek çok çeşitli fobiler bulunmakla birlikte en sık görülenler şunlardır: hayvan fobileri, yükseklik korkusu, kan ve yaralanma fobisi, gök gürültüsü ve fırtına korkusu, uçak korkusu, yalnız kalma korkusu, kapalı yer korkusu, araba korkusu, uzay fobisi, yutma fobisidir.

BİR CEVAP YAZ

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yorumlar (0 Yorum)

ÖZGÜL FOBİLER(2)

Saadet Elevli

BİR CEVAP YAZ

Diğer Yazıları

YAS SÜRECİ

FOBİLERLE YÜZLEŞMEK

ÖZGÜL FOBİLER

‘TEMBEL’ DEĞİLSİN HASTA OLABİLİRSİN! (2)

‘TEMBEL’ DEĞİLSİN HASTA OLABİLİRSİN!

BİPOLAR BOZUKLUK (2)

BİPOLAR BOZUKLUK

OBEZİTE (2)

OBEZİTE

PANİK BOZUKLUK (2)

PANİK BOZUKLUK

TOPLUMUN SESSİZ TRAJEDİSİ (2)

TOPLUMUN SESSİZ TRAJEDİSİ

EMDR TERAPİSİ (2)

EMDR TERAPİSİ

İŞ YERİNDE MOBBİNG: GÖRÜNMEYEN TEHDİT

KORKUNUN GİZLİ YÜZÜ: ANKSİYETE

MAVİ ORKİDE (2)

MAVİ ORKİDE

RÜYALARIN ŞİFRESİ (2)

RÜYALARIN ŞİFRESİ

ÇOCUKLARDA TIRNAK YEME DAVRANIŞLARI

ÇOCUĞUNUZUN GİZLİ SİNYALLERİ

KLOSTROFOBİ: KAPALI ALAN FOBİSİ

BULİMİA NEVROZA

KÖKLER, EVLER VE DÜŞLER…

SONSUZ AŞKIN YOLU (2)

SONSUZ AŞKIN YOLU

SEN DEĞİŞİNCE DÜNYA DEĞİŞİR

ÇOCUKLARDA TUVALET EĞİTİMİ (2)

ÇOCUKLARDA TUVALET EĞİTİMİ

ANOREKSİYA NEVROZA

BAĞIMLILIK NASIL OLUŞUR? (2)

BAĞIMLILIK NASIL OLUŞUR?

ERGENLİK DÖNEMDE ‘CİNSEL’ GELİŞİMLER

ÇOCUKLARDA CİNSEL GELİŞİM (3)

ÇOCUKLARDA CİNSEL GELİŞİM (2)

ÇOCUKLARDA CİNSEL GELİŞİM

DİJİTAL ŞİDDET (2)

DİJİTAL ŞİDDET

BAĞIMLILIK VE AİLE (2)

BAĞIMLILIK VE AİLE

İNTERNET BAĞIMLILIĞI (2)

İNTERNET BAĞIMLILIĞI

Bağımlılığa karşı pozitif ebeveynlik (2)

BAĞIMLILIĞA KARŞI POZİTİF EBEVEYNLİK

Çocuklarda tırnak yeme davranışı (2)

ÇOCUKLARDA TIRNAK YEME DAVRANIŞI

AYRILIK KAYGISI (2)

Ayrılık kaygısı

Narsisizm ve sosyal medya (2)

NARSİSİZM VE SOSYAL MEDYA

Spor ve egzersizin ‘bağımlılığa’ etkisi (2)

Spor ve egzersizin ‘bağımlılığa’ etkisi

ÇOCUK EĞİTİMİ ANNE BABA EĞİTİMİYLE BAŞLAR…

SOSYAL FOBİ (2)

SOSYAL FOBİ

MÜKEMMELİYETÇİLİK

HELİKOPTER EBEVEYNLİK (2)

HELİKOPTER EBEVEYNLİK (1)

KLEPTOMANİ: ÇALMA HASTALIĞI

MİTOMANİ: YALAN SÖYLEME HASTALIĞI (2)

MİTOMANİ: YALAN SÖYLEME HASTALIĞI

ANNE BABALARA TATİL TAVSİYELERİ (3)

ANNE BABALARA TATİL TAVSİYELERİ (2)

ANNE BABALARA TATİL TAVSİYELERİ

DAMGALAMA (STİGMATİZASYON)-2

DAMGALAMA (STİGMATİZASYON)

ERGENLİK DÖNEMİ VE ÇOCUK İLETİŞİMİ (2)

ERGENLİK DÖNEMİ VE ÇOCUK İLETİŞİMİ

SU TERAPİSİ (HİDROTERAPİ) -2

SU TERAPİSİ (HİDROTERAPİ)

KARNE KRİZE DÖNÜŞMESİN

BABANIN ÇOCUK HAYATINDAKİ ÖNEMİ

OYUN TERAPİSİ (2)

OYUN TERAPİSİ