ÖZGÜL FOBİLER

Saadet Elevli

08.05.2025 - 00:10

YAYINLANMA

08.05.2025 - 00:10

YAYINLANMA

Özgül fobiler, eskiden basit fobi olarak da bilinen, bazı durumlar veya nesnelerden duyulan mantıksız/aşırı korkudur. Özgül fobilerde korkulan belirli bir durum veya nesne olduğu için çoğu kez bireyler başarılı kaçınma taktikleriyle sorunsuz bir hayat sürmüş olabilirler.

***

Örneğin kedi fobisi olan bir kişi evinde kedi besleyen arkadaşlarına gitmeyerek, kedilerin dolaşma ihtimali olan sokaklarda dolaşmayarak, nispeten rahat bir hayat sürebilir. Hatta bazen bireyler, belli bir yaşa gelinceye kadar özgül fobilerinin farkına varmamış olabilirler.

Bunun nedeni o fobik ortamla hiç karşılaşmamış olmalarıdır. Örneğin bir ev kadını yüksekten korktuğunu yeni bir apartmana taşınınca fark edebilir.

***

Özgül fobilerin genel olarak iş ve sosyal hayatta fazla olumsuz etkisi olmadığı düşünülür. Ancak toplum araştırmalarında özgül fobisi olanların yüzde 15’inin son bir ayda bir hafta veya daha fazla süre işe gidememiş olduklarını öğreniyoruz.

***

Basit gibi görünen hayvan fobileri ağır olduklarında hayatı büyük oranda kısıtlayabilir, hatta evden çıkamamaya neden olabilir. Yükseklik korkusu olan kişi yükseğe çıkmayı gerektiren işlerde çalışamayabilir. Uçak fobisi kişinin seyahat etmesini engelleyebilir. Yutma fobisi olan kişi yemesi-içmesi bozulduğu için ciddi kilo kaybı yaşayabilir...

***

Özgül fobilerin oluşmasında kişilerin yaşadığı olumsuz olayların rolü olduğu düşünülse de bu düşünce bazı bireyler için yanıltıcı olabilir. Örneğin, asansörde mahsur kaldıktan sonra asansör korkusu yaşayan, bir köpek tarafından kovalandıktan sonra köpek fobisi gelişen kişileri hepimiz biliriz. Ancak daha az bilinen gerçek, bu tür deneyimleri olmadan da bu tür korkuları olan pek çok insan olduğudur.

***

Hatta daha ilginç olan; çocukluğunda yüksekten düşmüş olma ile erişkinlikte yükseklik korkusu ilişkisi araştırıldığında beklenenin tam tersi bir sonuç çıkmıştır. Çocukluğunda yüksekten düşmüşlerde, erişkinlikte yükseklik korkusu olma ihtimali daha azdır.

***

Araştırıcılar bunu şöyle açıklıyor: yükseklik korkusu olanlar, çocukluklarında da bu korkuları olduğu için daha tedbirli davranırlar ve tehlikeli yerlerden kaçınırlar. Korkuların genetik olarak belirlendiği, yani bazı nesne ve durumlardan korkacağımızın daha doğmadan belirlenmiş olduğunu gösteren güçlü bulgular da vardır.

***

Örneğin fobilerin ailevi özelliği çok iyi bilinir, anne veya babasında bir özgül fobi olan kişide benzer fobilerin sıklıkta geliştiğini biliriz. 2-4 yaşları arasındaki çocuklarda hayvan korkuları yaygındır.

***

Bu korku çocuk hiç hayvanlarla karşılaşmadan veya zararlı olduğunu öğrenmeden önce başlayabilir. Ayrıca, her nesneye karşı fobi gelişimi aynı olasılıkta değildir.

BİR CEVAP YAZ

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yorumlar (0 Yorum)

ÖZGÜL FOBİLER

Saadet Elevli

BİR CEVAP YAZ

Diğer Yazıları

YAS SÜRECİ

FOBİLERLE YÜZLEŞMEK

ÖZGÜL FOBİLER(2)

‘TEMBEL’ DEĞİLSİN HASTA OLABİLİRSİN! (2)

‘TEMBEL’ DEĞİLSİN HASTA OLABİLİRSİN!

BİPOLAR BOZUKLUK (2)

BİPOLAR BOZUKLUK

OBEZİTE (2)

OBEZİTE

PANİK BOZUKLUK (2)

PANİK BOZUKLUK

TOPLUMUN SESSİZ TRAJEDİSİ (2)

TOPLUMUN SESSİZ TRAJEDİSİ

EMDR TERAPİSİ (2)

EMDR TERAPİSİ

İŞ YERİNDE MOBBİNG: GÖRÜNMEYEN TEHDİT

KORKUNUN GİZLİ YÜZÜ: ANKSİYETE

MAVİ ORKİDE (2)

MAVİ ORKİDE

RÜYALARIN ŞİFRESİ (2)

RÜYALARIN ŞİFRESİ

ÇOCUKLARDA TIRNAK YEME DAVRANIŞLARI

ÇOCUĞUNUZUN GİZLİ SİNYALLERİ

KLOSTROFOBİ: KAPALI ALAN FOBİSİ

BULİMİA NEVROZA

KÖKLER, EVLER VE DÜŞLER…

SONSUZ AŞKIN YOLU (2)

SONSUZ AŞKIN YOLU

SEN DEĞİŞİNCE DÜNYA DEĞİŞİR

ÇOCUKLARDA TUVALET EĞİTİMİ (2)

ÇOCUKLARDA TUVALET EĞİTİMİ

ANOREKSİYA NEVROZA

BAĞIMLILIK NASIL OLUŞUR? (2)

BAĞIMLILIK NASIL OLUŞUR?

ERGENLİK DÖNEMDE ‘CİNSEL’ GELİŞİMLER

ÇOCUKLARDA CİNSEL GELİŞİM (3)

ÇOCUKLARDA CİNSEL GELİŞİM (2)

ÇOCUKLARDA CİNSEL GELİŞİM

DİJİTAL ŞİDDET (2)

DİJİTAL ŞİDDET

BAĞIMLILIK VE AİLE (2)

BAĞIMLILIK VE AİLE

İNTERNET BAĞIMLILIĞI (2)

İNTERNET BAĞIMLILIĞI

Bağımlılığa karşı pozitif ebeveynlik (2)

BAĞIMLILIĞA KARŞI POZİTİF EBEVEYNLİK

Çocuklarda tırnak yeme davranışı (2)

ÇOCUKLARDA TIRNAK YEME DAVRANIŞI

AYRILIK KAYGISI (2)

Ayrılık kaygısı

Narsisizm ve sosyal medya (2)

NARSİSİZM VE SOSYAL MEDYA

Spor ve egzersizin ‘bağımlılığa’ etkisi (2)

Spor ve egzersizin ‘bağımlılığa’ etkisi

ÇOCUK EĞİTİMİ ANNE BABA EĞİTİMİYLE BAŞLAR…

SOSYAL FOBİ (2)

SOSYAL FOBİ

MÜKEMMELİYETÇİLİK

HELİKOPTER EBEVEYNLİK (2)

HELİKOPTER EBEVEYNLİK (1)

KLEPTOMANİ: ÇALMA HASTALIĞI

MİTOMANİ: YALAN SÖYLEME HASTALIĞI (2)

MİTOMANİ: YALAN SÖYLEME HASTALIĞI

ANNE BABALARA TATİL TAVSİYELERİ (3)

ANNE BABALARA TATİL TAVSİYELERİ (2)

ANNE BABALARA TATİL TAVSİYELERİ

DAMGALAMA (STİGMATİZASYON)-2

DAMGALAMA (STİGMATİZASYON)

ERGENLİK DÖNEMİ VE ÇOCUK İLETİŞİMİ (2)

ERGENLİK DÖNEMİ VE ÇOCUK İLETİŞİMİ

SU TERAPİSİ (HİDROTERAPİ) -2

SU TERAPİSİ (HİDROTERAPİ)

KARNE KRİZE DÖNÜŞMESİN

BABANIN ÇOCUK HAYATINDAKİ ÖNEMİ

OYUN TERAPİSİ (2)

OYUN TERAPİSİ