Kamuoyunda 8. Yargı Paketi olarak adlandırılan “Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 659 Sayılı Kanun Hükmümde Kararnamede Değişiklik yapılmasına ilişkin Kanun teklifi” artık Meclis'e sunuldu. 67 maddeden oluşan mevzubahis 8. Yargı Paketinin görevli komisyondaki görüşmelerine ise 20.02.2024 tarihinde başlandı. Düzenleme ise 1 Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

***

İlgili teklifle alakalı; en dikkat çeken düzenlemelerden biri ise Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 273. maddesinde bahsedilen İstinaf ve 279. Maddesindeki Temyiz Kanun Yollarına başvurma usulündeki süre ayrımında yer alan tefhim ve tebliğ ayrıntılarının artık yeknesaklık kapsamıyla değerlendirileceğidir.

***

Şu anki işleyişte; hukuk davalarında kararın tebliği, ceza davalarında ise kararın tefhim veya tebliğinden itibaren 7 gün içinde, istinaf veya temyiz kanun yoluna başvurma hakkı bulunmaktaydı. İlgili yargı paketinin yürürlüğe girmesiyle beraber bu sürelerdeki usuli farklılıklar kaldırılıp, tek başlık altında toplanacak ve 2 hafta olarak değişecektir.

***

Ezcümle; ceza davalarında da hakeza hukuk davaları misali karar tebliğden itibaren 2 hafta içerisinde istinaf veya temyiz yoluna başvurma hakkı elde edilecektir. Bu durum rahatlıkla ön görülebileceği üzere; tefhim işleminin işlevini ortadan kaldırmaktadır. Bu da Süre Tutum Dilekçesi adını verdiğimiz usuli işleme artık sıkça gereksinim duyulmayacağını göstermektedir. İlgili uygulamanın avukat meslektaşların ciddi şekilde ilgisini çekeceği kanaatini taşımaktayım.

***

Bir diğer önemli düzenleme ise Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. Maddesinde bilahare düzenlenen Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması uygulaması hakkında gerçekleşmektedir. Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması; sanığa verilen cezanın 2 yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası içermesi halinde, sanık gerekli şartları taşırsa, bu kararın 5 yıl süreyle geriye bırakılmasıdır. İlgili uygulamanın gerçekleştirilebilmesi için sanığın yeterli şartları sağlamasının yanında bir de hakimin sanığa yargılamanın devam ettiği sırada “H.A.G.B istiyor musun” sorusunu sorması gerekliliği mevcuttur. İlgili uygulamanın sanığa uygulanması sonrasında ise ilgili karar sadece itiraz yoluna açık şekilde bulunmaktadır.

***

Ancak ilgili düzenleme sonrası; H.A.G.B kararının sanığa uygulanması kanaatinin oluştuğu takdirde, karar mahkemece re’sen verilecek ve sanığa isteyip istemediği sorulmayacaktır. Bu durum; sanık ve sanık müdafiinin kabulüne bağlı olmadığı için doğacak mağduriyet ve sıkıntılar dikkate alınmış, re’sen verilen H.A.G.B kararına karşı öngörülen itiraz kanun yolu istinaf kanun yolu olarak değiştirilmiştir. Bu değişiklik ise sadece istinaf kanun yolu ile sınırlı kalmamakla birlikte, olay bazında Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 286. Maddesinde bahsedilen temyiz uygulamasına gidilebileceğini de göstermektedir.

***

H.A.G.B kararına uygulamada sıkça rastlanılmakla birlikte, ceza infaz kurumlarının yükünü olumlu anlamda azaltan bir nitelik taşımaktadır. Ayrıca; tekrardan suç işlemeyeceği kanaatine varılan sanığın 5 yıl boyunca amiyane tabirle dikkatli şekilde davranmasına yön verebilecek bir kapsamda yer almaktadır. Unutulmamalıdır ki; bu uygulama, sanığın aleyhine gerçekleştirilmiş bir yaptırımdır. Sanığın suç içeren eylemi gerçekleştirmediği, suçsuz olduğu ve bu sebeple beraat alması gerektiği yönündeki iradesinin önüne geçmektedir. Bununla birlikte bu iradesini yansıtabileceği bir üst kanun yoluna başvurabilme imkanı bulunmamaktadır. Çünkü; bilinmelidir ki,  itiraz kanun yolu sadece kararın usuli olarak ehemmiyetini değerlendirmektedir.

***

Yapılan düzenleme sonrası beraat kanaatini taşıyan sanık ve sanık müdafii; ilgili haklarında mahkemece re’sen verilen bu kararı istinaf kanun yoluna götürebilecektir. Bu durum; hukuk düzleminde sanık lehine gibi gözükse de H.A.G.B kararlarının uygulamada sıkça verilmesi İstinaf Kanun Yolunda görevli olan mahkemelerin iş yükünü tahmin edilenden çok daha fazla arttıracak, bu da karar verilme sürelerini ciddi şekilde uzatacaktır. Bu  gecikme ise kamuoyunun yargı işleyişine karşı bakışını olumsuz şekilde etkileyerek, eleştiri ve tenkit dozajını arttıracağı kanaatini taşımaktayım.

İyi gözükmek kolay adil olmak çetrefillidir. Ülkemize ve milletimize hayırlı olması dileğiyle.