Her zaman dediğimiz gibi; mezar taşları bir milletin menşeini, örf ve adetlerini, inançlarını, yaşadıkları coğrafya üzerindeki kültürel münasebeti sağlayan çok önemli birer belge hüviyetini taşırlar. Şayet, mensup olduğumuz milletin sanat zevkini, kültür tarihini, inançlarını öğrenmek istiyorsak, mezar taşlarına sahip çıkmalı ve onların gelecek nesillere intikalini sağlamalıyız.
***
Bugün yerküredeki bütün soydaşlarımızın tarihten bugüne adeta ilmik ilmik dokudukları mezar taşları ile Anadolu'daki mezar taşlarının şekil ve mahiyet bakımından hemen hemen aynı olması, onlarla bizi "kültür köprüsünde" buluşturmakta, konuşup koklaştırmakta ve hasret gidermemize vesile olmaktadır.
Mezar taşları, "kültür tarihimizin" sadece bir halkasıdır. Bununla beraber doğanın, insan elinin ve bazı (sözde) Türk aydınının "Milli Kültürümüzde" yarattığı tahribat dikkate alınırsa, ne denli önem taşıdıkları daha iyi anlaşılır.
***
Bugün dağınık bir halde bulunan kültürümüzün halkalarını bir araya getirmenin ve "Türk kültür zincirini" yeniden teşkil etmenin, bu milletin "bekası" açısından ne kadar hayati bir mesele olduğu bilinmelidir Bilhassa, "tenhalarda gezip iz belli etmeden" topraklarımıza göz diken küresel aktörlerin, Türk dünyasının başına üşüştüğü şu günlerde, dünyanın her yerindeki soydaşlarımızla tarihi, kültürel ve siyasi münasebetlerimizi daha da geliştirmeli ve bunu bir devlet politikası haline getirmeliyiz.
***
Peki şimdi sormak gerekiyor: Acaba millet olarak kaç kişi Anadolu’daki mezar taşlarının taşıdığı tarihi, kültürel ve sanat değeri hakkında bilgi sahibi? Cevabı hiç şüphesiz, çok az olacaktır. Bundan daha vahimi, Türk aydını bile bu konuya ilgi duymaktan adeta kaçınır hale gelmiştir.
***
Oysa ki; yaşadığımız güzel şehirlerimizin geçirdiği evreler, tarihi bilinmeyen olayların aydınlatılması, atalarımızın kimlik ve meslek gruplarının belirlenmesi, aile ve şecere bilgisinin tespiti, eski çağların nüfus politikaları, geçmiş toplumların sosyolojik eğilimleri, geçirdikleri salgın hastalıklar ile tabii afetler, tarihimize ait veriler vs. hep mezarlıklarda dosyalanmış bilgilerdir ve bunlar tarihin satır aralarını doldurmak için bize kaynaklık eder.
***
İşte bu yönüyle mezar taşları kuru bir taş olmaktan çıkıp adeta konuşan bir taş görünümü kazanmaktadır. Bakınız her bir mezarlık, aynı zamanda bir tarih atlasıdır, milletlerin yaşadıkları coğrafi mekânları en fazla onlar belirler.
İLMİ ARAŞTIRMA ŞART
Öyle inanıyoruz ki; mezar taşları, figürleri, motifleri ve tasvirler üzerine ilmi ve tarafsız yorumlar yapıldığı müddetçe, kültürümüzün incelikleri, estetik yönü bütün berraklığıyla ortaya çıkacaktır. Yeter ki, sözü edilen Anadolu mezarlıklarında geniş ve ilmi araştırma yapılsın...
