Ortaklığın giderilmesi davası (izale-i şuyu) taşınır veya taşınmaz mallar üzerinde elbirliği mülkiyet veya paylı mülkiyet bulunduğu hallerde açılır. Bu davanın amacı, ortaklar veya paydaşlar arasındaki ortaklığı sona erdirmektir. Ortaklığın giderilmesi davalarında ortaklık farklı şekillerde sona erdirilebilir. Öncelikle ortak mülkiyete konu malın, tarafların payı oranında bölünmesini (aynen taksim) talep edebilirsiniz. Fakat aynen taksim durumu her zaman mümkün olmayabilir. Bunun sebebi her malın bölünemeyeceği hususu veya paydaşların durumudur.
***
Aynen taksim istenilen hallerde keşif yapılarak taşınmazın
aynen taksime uygun olup olmadığı hususu araştırılır. Eğer ki taşınmazın şartları
aynen taksime uygun değilse o zaman ortaklığın satış suretiyle giderilmesi
hususunu düşünebilirsiniz. Ortaklığın giderilmesi davası genellikle miras kalan
mallar için açılmaktadır. Örneğin dedenizden (babanızın babasından) kalan bir
taşınmazın olduğunu düşünelim. Bu taşınmazın mirasçıları babaanneniz, babanız
ve varsa babanızın kardeşleridir. Babanızın vefat ettiğini düşündüğümüzde ise
bu mallardan babanızın hissesine düşen pay, intikal sonrası size geçecektir.
***
Ortaklığın giderilmesi davalarında en büyük sorunlardan bir
tanesi, taraf sayısının çokluğu ve taşınmaz üzerinde miras bırakana ait olmayan
yapı, ağaç vb.dir. Yukarıdaki örneğe bakarsak, size kalan taşınmaz için
ortaklığın giderilmesi davası açtığınızda, taşınmaz üzerinde olan ve amcanıza
ait olan yapı için amcanızın farklı bir dava açması gerekmektedir. Bu da dava
sürecini uzatmaktadır. Bu davalarda taraf sayısı isterse binlerce kişi olsun,
bir kişinin bile ortaklığın giderilmesini istemesi halinde şartlar uygunsa
ortaklık giderilir. Genel olarak ortaklık, öncelikle aynen taksim bu da mümkün
değilse satış suretiyle giderilir.
Arabuluculuk Süreci
01.09.2023 tarihinden itibaren ortaklığın giderilmesi
davasında, dava şartı arabuluculuk başvurusu yapılması zorunlu oldu. Dava
şartı, arabuluculuk başvurusu yapılmadan açılan ortaklığın giderilmesi davası
usulden reddedilecektir. Ortaklığın giderilmesi davasında görevli mahkeme Sulh
Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise taşınmaz mallarda taşınmazın bulunduğu
yer mahkemesidir. Taşınır mallar yönünden açısından ise yasada öngörülen genel
yetki kuralları geçerli olacaktır.
Ortaklığın Giderilmesi Davasından Feragat
Ortaklığın giderilmesi davasında davacı ve davalı olarak iki
taraf olsa da bu davaların özel niteliği gereği davalının da davacı gibi hakları
vardır. Bu nedenle davacı tarafından yapılan feragat, davalı tarafın kabulüne
bağlıdır. Aksi halde dava devam eder. Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2015/204 Esas
ve 2015/10986 Kararında özetle “…Feragat, kati bir hükmün hukuki neticelerini
doğurur. Hem davadan hem temyiz isteminden feragat edilmesi halinde öncelikle
davadan feragat hususunun değerlendirilmesi gerekir.
***
Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları iki taraflı,
taraflar için benzer sonuçlar doğuran davalardır. Bu davalarda davalı da davacı
gibi aynı haklara sahiptir. Bu nedenle davacının paydaşlığın satış suretiyle
giderilmesini istemesi davalıların aynen paylaşma istemesine engel teşkil
etmez. Davacı davasından feragat etse bile davalının davaya devam etmek
istemesi halinde mahkemece davaya devam edilerek işin esası hakkında karar
verilmelidir…” denilmektedir. Sevgi ve saygıyla…
