Adalet Bakanlığı geçtiğimiz günlerde bazı veriler yayımladı. Bu verilerde, Adalet Bakanlığı bünyesinde 45.154 arabulucunun görev aldığını, 2024 yılında 826.548 dosyanın anlaşma ile kapatıldığını ve 2013 yılından bu yana 4 milyon 316 bin 754 dosyada anlaşma sağlandığını belirtti. Peki, nedir arabuluculuk?

***

Arabulucunun tarafları bir araya getirerek müzakere edebilmelerini sağladığı ve aralarındaki iletişimi kolaylaştırdığı, çözüme ilişkin karar verme yetkisinin taraflarda kaldığı, sürece ilişkin son bir çözüm önerisi sunma yetkisinin ise arabulucu da olduğu yapılandırılmış bir uyuşmazlık çözüm sürecidir. Yargılamadan en büyük farkı, arabuluculukta sonucu taraflar ortak şekilde belirlerken, yargılamada nihai kararı hâkimin vermesidir.

***

Arabuluculuk, çok eski çağlardan beri kullanılan bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Osmanlı’da ulemanın bazı faaliyetleri bu sisteme benzemekteyken, kanunlarımıza 2012 yılında girmiş ve hukuk sistemimizde olumlu bir etki yaratmıştır.

Arabuluculuğa Elverişli Alanlar Nelerdir?

Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebildikleri her özel hukuk uyuşmazlığı için arabuluculuğa gidilebilir Bunu “Tarafların sulh olabildikleri özel hukuk uyuşmazlıkları arabuluculuğa elverişlidir.” şeklinde de ifade edebiliriz. Ticari uyuşmazlıklar, işçi-işveren uyuşmazlıkları, tüketici uyuşmazlıkları, kira uyuşmazlıkları, ortaklığın giderilmesi uyuşmazlıkları arabuluculuğa tabi alanlardır.

***

Arabuluculuk Sürecine Nasıl Başvurabilirsiniz?

Arabuluculuğa başvurabilmeniz için öncelikle ortada bir uyuşmazlığın olması gerekmektedir. Örneğin, 2 yıldır çalıştığınız iş yerinden sizi haksız olarak çıkardıklarını ve işçilik alacaklarınızı ödemediklerini düşünelim. Eğer ki bu hususta bir dava açmayı düşünüyorsanız, davada  yetkili mahkemenin bulunduğu arabuluculuk bürosuna dava şartı arabuluculuk için başvurabilirsiniz. Arabuluculuk bürosu, dosyanıza bir arabulucu atayacak ve arabulucu taraflar için ortak bir toplantı günü belirleyip sizleri bir araya getirecektir.

***

Arabuluculuk Toplantısına Katılmamanın Yaptırımı Var mıdır?

Arabulucunun usulüne uygun davetine rağmen geçerli bir mazeret göstermeyen ve toplantıya katılmayan taraf, açılacak davada kısmen veya tamamen haklı olsa bile yargılama giderinin yarısından sorumlu olur. Ayrıca bu taraf lehine hükmedilecek vekalet ücretinin yarısına hükmedilir. Esas olan tarafların yüz yüze bir araya getirilerek sorunun çözülmesini sağlamaktır.

***

Arabuluculuk Sürecinin Önemli Unsurları Nelerdir?

Arabuluculuk süreci yargılama gibi uzun süren süreçler değildir. Ticari uyuşmazlıklar 6 haftada, diğer tüm uyuşmazlıklar 3 haftada sonuçlandırılabilir. Zorunlu hallerde bu sürelere ticari uyuşmazlıklarda 2 hafta, diğer tüm uyuşmazlıklarda ise 1 hafta eklenebilir.

***

Süreçte özellikle anlaşma halinde taraflar mutlu ayrılır. Yani her iki tarafta kazanır. Yargılamada ise bir kazanan bir de kaybeden vardır. Yargılama sürecinde ciddi yargılama giderleri ödenirken, arabuluculuk sürecinde cüzi bir arabuluculuk ücreti ödenir.

SON SÖZ

Anlaşma halinin toplumsal barışa da katkısı var. Bu nedenle Cicero’nun da dediği gibi “En kötü barış, en haklı savaştan daha iyidir.” Sevgi ve saygıyla…