2024 Nobel Fizik Ödülü, "yapay sinir ağları ile makine öğrenimini sağlayan çalışmalara" imza atan ABD'li John Hopfield ve İngiliz asıllı Kanada vatandaşı Geoffrey Hinton'a verildi.

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nde düzenlenen basın toplantısında, 2024 Nobel Fizik Ödülü'nün sahipleri açıklandı.

Açıklamaya göre, fizik biliminin yardımıyla makine öğreniminin temelini oluşturan yöntemleri ve yapay sinir ağlarını (ANN) geliştiren Hopfield ile Hinton, "yapay sinir ağları ile makine öğrenimini sağlayan temel keşif ve icatlar" nedeniyle bu ödüle layık görüldü.

Hopfield, verilerdeki görüntü, bilgi ve diğer örüntü türlerini depolayabilen ve yeniden yapılandırabilen ilişkisel bir bellek oluştururken, Hinton da verilerdeki özellikleri insan müdahalesi olmadan bulabilen ve böylece resimlerdeki belirli ögeleri tanımlama gibi görevleri yerine getirebilen bir yöntem icat etti.

2023 Nobel Fizik Ödülü, "maddedeki elektron dinamiklerinin incelenmesi için zamanın en küçük birimi, yani saniyenin bir kentilyonda biri olan attosaniye ışık darbeleri üreten deneysel yöntemler" keşfeden ABD'li fizikçi Pierre Agostini, Macar fizikçi Ferenc Krausz ve Fransız fizikçi Anne L'Huillier'e verilmişti.

JOHN HOPFİELD VE GEOFFREY HİNTON KİMDİR?

John Hopfield, 15 Temmuz 1933'te ABD'nin Illinois eyaletinde doğdu.

California Teknoloji Üniversitesinde (Caltech) 1986'da kurulan Hesaplama ve Sinir Sistemleri doktora programının kurucularından biri olan Hopfield, 2022'de istatistiksel fizik alanında Boltzmann Madalyası ödülünü Deepak Dhar ile paylaştı.

Hopfield, Princeton Üniversitesinde Moleküler Biyoloji Profesörü ve Yaşam Bilimleri Profesörü olarak görev yapıyor.

Geoffrey Hinton 6 Aralık 1947'de İngiltere'nin başkenti Londra'da doğdu. İngiliz-Kanadalı bilgisayar bilimcisi yapay sinir ağları üzerine yaptığı çalışmalarla tanınırken, bilim camiasında "Yapay Zekanın Babası" unvanı ile anılıyor.

Hinton, 2018'de Yoshua Bengio ve Yann LeCun ile "Bilgisayarın Nobel Ödülü" olarak anılan Turing Ödülü'nü aldı.

2023'e kadar Google'da (Google Brain) çalışan Hinton, Mayıs 2023'te yapay zeka teknolojisinin riskleri hakkındaki endişelerini gerekçe göstererek Google'dan ayrıldığını kamuoyuna duyurdu.

Hinton, Toronto Üniversitesinde Bilgisayar Bilimleri profesörü olarak görev yapıyor.

NOBEL ÖDÜLLERİ HAKKINDA

İsveçli Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900'de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından, fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.

Bunlara ek olarak, Nobel Ekonomi Ödülü, 1968'de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel'in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla, ilk kez 1969'da verildi.

Nobel Ödülleri, her yıl Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık'ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.

Öte yandan ödüllerin 1901'deki başlangıcından bu yana verilmediği birkaç yıl oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında gerçekleşti.

Ödül törenleri, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021'de de yapılamamıştı.

AA