Tarım ve Orman Bakanlığı, Iğdır Doğa Koruma ve Milli Parklar Müdürlüğü, Utah, Koç ve Iğdır üniversiteleri iş birliğiyle gerçekleştirilen proje kapsamında, Aras Nehri kıyısında üreyen ve Türkiye'de çok ender görülen kocagöze, KuzeyDoğa Derneği ekibinden Michael Ford ve Kayahan Ağırkaya tarafından 2 Ekim 2019 tarihinde 10 gramlık uydu vericisi takıldı. Verici takıldıktan sonra üç hafta Aras Nehri Kuş Cenneti sulak alanında beslenerek göç için yağ depolayan kocagöz, 24 Ekim'de güneye göçe başladı.

TUTSAK DOĞANLA AVLANDI

Utah ve Koç üniversiteleri öğretim üyesi ve KuzeyDoğa Derneği Başkanı Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu, kocagözün Türkiye'de ender görülen ve çoğunlukla gececi bir kıyı kuşu türü olduğunu söyledi. Prof. Dr. Şekercioğlu, “Halkalayıp, ilk kez verici taktık. Biz bu kuşun ne kadar göç edeceğini merak ediyorduk. Yaklaşık 5 haftada 2 bin 416 kilometre uçtu. Bunun 2 bin 141 kilometresi, 2 haftalık göçü esnasında, sadece 53 saatte gerçekleşti. Göçü esnasında çölleri ve 3172 metre yüksekliğindeki bir dağı aştı. Irak, İran, Suudi Arabistan gibi kurak ülkeleri geçtikten sonra, maalesef Suudi Arabistan'ın Kızıldeniz kıyısında, doğanla avlanan bir avcı tarafından öldürüldü. Çok üzüldük" dedi.

YAKALANDIĞINDA CANLIYMIŞ

Bu olayın göçmen kuşların karşılaştıkları zorlukları çok iyi gösterdiğine işaret eden Prof. Dr. Şekercioğlu, “Sulak alanları tercih eden bir kuş olmasına rağmen çölleri geçti, Afrika'ya doğru binlerce kilometre yol kat etti. Biz buna sevinirken, tutsak ettiği doğanıyla avlanan bir avcı tarafından maalesef bu kuş yakalandı. Kocagöz yakalandığında canlıymış, elimize kuşun canlı videosu geçti. Ancak avcı doğan kuşa zarar verdi ve öldü" diye konuştu.

TÜRK MÜHENDİS VERİCİYİ GETİRDİ

Kuşun son durumunu öğrenmek için Suudi Arabistan'daki meslektaşlarıyla irtibata geçtiklerini anlatan Prof. Dr. Şekercioğlu, daha sonra bölgenin çok yakınında bir Türk şirketin varlık gösterdiğini öğrendiklerini, bu şirket çalışanı bir Türk mühendisin gidip vericiyi teslim aldığını aktardı. Prof. Dr. Şekercioğlu, Türk mühendisin Türkiye'ye geldiğinde de vericiyi KuzeyDoğa Derneği'ne teslim ettiğini söyledi.

DÜNYADA İLKTİ

Ufacık bir kuşu Aras Nehri Kuş Cenneti'nin Yukarı Çıyrıklı köyünden Suudi Arabistan'da Kızıldeniz kıyısındaki bir kulübeye kadar takip ettiklerini kaydeden Prof. Dr. Şekercioğlu, “Teknoloji ve bilim insanlarının iş birliğiyle akıbetini öğrenerek vericimizi geri aldık. Maalesef bu üzücü bir hikaye ama öte yandan Türkiye'de ilk kez bir kocagöz kuşunun göçü takip edildi. Ayrıca dünyada da bu türün sonbahar göçü ilk kez takip edilmiş oldu" diye konuştu.

AVCILIK BÜYÜK TEHDİT

Daha önce uydu vericileri ve jeolokatör cihazlarıyla Aras Nehri Kuş Cenneti'nden Doğu Afrika'ya küçük akbaba ve büyük kamışçın takip ettiklerini hatırlatan Prof. Dr. Şekercioğlu, “Bu kocagözün de kışı Doğu Afrika'da geçireceğini tahmin etmiştik. Ama en azından oraya kadar gittiğini biliyoruz. Türkiye'nin uydu vericisiyle takip edilen ilk kocagözün Suudi Arabistan'da bir doğancı tarafından öldürülmesi, avcılığın bölgedeki göçmen kuşlar için ne kadar büyük bir tehdit olduğunun çok çarpıcı bir örneği oldu. 2 bin 141 kilometre uçarak İran, Irak, Suudi Arabistan gibi kurak ülkeleri ve zorlu çölleri geçebildi, ama Ortadoğu'da çok yaygın olan kuş avcılığından kaçamadı" dedi.

YILDA 3.2 MİLYON KUŞ AVLANIYOR

Prof. Dr. Şekercioğlu, Türkiye ve çevresinde kuşların karşı karşıya olduğu büyük avcılık tehdidine ilişkin de şu verileri ortaya koydu:

"Arabistan Yarımadası, İran, Irak ve Türkiye'de, her yıl 413 kuş türünden yaklaşık 3.2 milyon kuşun insanlar tarafından öldürüldüğü tahmin ediliyor. Sadece Türkiye'de bu rakamın 100 bin ila 1 milyon arasında olduğu düşünülüyor ki, ben milyonlarca olduğu kanaatindeyim. Arabistan Yarımadası'nda her yıl 700 ila 2 bin 300 kocagözün insanlar tarafından avlandığı tahmin ediliyor. Kocagöz, Suudi Arabistan'da doğanla en çok avlanan ikinci tür. Bu uydu takip araştırmamızla, hiç istemeden de olsa, kocagözlerin göçleri esnasında karşılaştığı en önemli tehditlerden olan doğanlarla avcılığın zararlarını maalesef somut olarak görmüş olduk."

125 BİNDEN FAZLA KUŞA HALKA TAKILIYOR 

Prof. Dr. Şekercioğlu, Kars-Iğdır sınırında yer alan ve Türkiye'nin doğu yarısında en çok kuş türü kaydedilmiş alan olan Aras Nehri Kuş Cenneti'nde 125 binden fazla kuşa halka takıp, 302 kuş türünü kaydettiklerini sözlerine ekledi.

DHA