Türkiye'nin Akdeniz sahilleri, Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) kırmızı listesindeki deniz kaplumbağası türleri caretta caretta ve yeşil deniz kaplumbağasının en önemli yuvalama alanlarını oluşturuyor. Hem Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Doğa ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü hem de birçok üniversiteden akademisyenler ve gönüllülerin oluşturduğu gruplar, Akdeniz sahillerinde yaz sezonu boyunca tek tek bu kaplumbağaların yuvalarını belirleyip, koruma altına alarak, yavruların yumurtadan çıkıp denize ulaşması sürecini yakından takip ediyor.

9 YIL SONRA İLK 

Pamukkale Üniversitesi Biyoloji Bölümü'nden Prof. Dr. Eyüp Başkale başkanlığındaki ekip tarafından 3 yıldır Kaş ilçesindeki Patara kumsalında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıkları Genel Müdürlüğü desteğiyle deniz kaplumbağalarını koruma çalışmaları yürütülüyor. Deniz kaplumbağalarının Akdeniz sahillerindeki en önemli yuvalama alanlarından biri olan Patara kumsalında da bu yıl sürpriz yaşandı. Kumsala 9 yıl aradan sonra yeşil deniz kaplumbağası, yeniden gelerek, yuva yaptı. 90 santim boyunda, 65-70 yaşlarında olduğu değerlendirilen yetişkin dişi kaplumbağa, proje görevlilerinden Pamukkale Üniversitesi doktora öğrencisi uzman biyolog Ayfer Şirin tarafından görüntülendi.

'30 YILDA SADECE 3-4 YUVA YAPTI'

Prof. Dr. Başkale, son 30 yıl içinde Patara'ya sadece 3-4 yuva yapan yeşil deniz kaplumbağası chelonia mydas'ın 9 yıl sonra Patara kumsalına yeniden geldiğini belirterek, şunları söyledi:

"Türkiye'de Akdeniz kumsallarında yuva yapan iki tür deniz kaplumbağası var. Bunlardan biri yaygın olarak bilinen caretta caretta, ülkemizin Akdeniz'deki kumsallarının birçoğunu kullanıyor. Chelonia mydas ise sadece doğu kumsallarını kullanan, daha sıcak suları seçen bir deniz kaplumbağası türü. İki türün nesli tehlike altındaki durumunu karşılaştıracak olursak, caretta caretta hassas türler arasında ama chelonia mydas, caretta caretta'dan daha hassas bir tür olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle yeşil deniz kaplumbağası için Türkiye'nin Akdeniz kumsalları, tüm Akdeniz'deki en önemli yuvalama kumsalı durumda."

SICAK DENİZLERİ SEÇİYORLAR

Yeşil deniz kaplumbağalarının daha sıcak denizleri seçtiğini anlatan Prof. Dr. Başkale, “Bazen batı sahillerini de kullanabiliyor. Bu yeşil deniz kaplumbağasının Patara kumsalına yuva yapmasındaki son günlerdeki sebep, küresel ısınmaya bağlı olarak hayvanların yavaş yavaş kendilerine daha uygun alanları seçme girişimi olabilir. Bunların zaten cinsiyetleri de sıcaklığa bağlı olarak değişiyor. Kuluçka yani yuvalarına bıraktıkları yumurtadan ortalama 2 aylık süreçte çıkıyorlar. 20-40'ıncı günleri arasında maruz kaldığı sıcaklık değeri yüksek ise dişi bireyler, düşük ise erkek bireyler meydana geliyor" dedi.

YUVA SAYISI GEÇEN YILA GÖRE DAHA YÜKSEK

Patara kumsalında bu yıl ilk caretta caretta yuvasının 22-23 Mayıs gecesi oluştuğunu anlatan Prof. Dr. Başkale, şu ana kadarki süreçte yuva sayısının 250'yi aştığını açıkladı. Geçen yılki toplam yuva sayısının 434 olduğunu belirten Başkale, “Rakamsal olarak geçen yılla karşılaştırdığımızda bu yıl aynı dönemdeki yuva sayımız daha yüksek" diye konuştu.

DHA