VERGİ VE PRİM İADE SİSTEMİ (2)

Vergi ve prim iade sisteminin taşıdığı diğer bir risk, sayıları az da olsa, yaşlılık aylığı almadan çalışmaya devam eden sigortalılara vergi ve prim iade sisteminden yapılacak teşviklerin doğrudan kamu maliyeti olarak karşımıza çıkacak olmasıdır.

Her ne kadar bunların sayıları az da olsa söz konusu maliyet riskini azaltmak için önerilen vergi ve prim iade sistemi müstahak olabilmek için sisteme bir staj süresi kuralı ilave edilebilir.

***

Yaşlılık aylığı için gerekli olan sigortalılık süresi, prim ödeme gün sayısı ve yaş koşulunu sağlamış, vergi ve prim iade sisteminden yararlanmak için resmi başvuruda bulunmuş 55 yaşının altındaki sigortalılara resmi başvuru tarihten 6 ay veya 1 yıl sonra sistem kapsamında iadeler yapılır” gibi kurallar getirilebilir.

Burada sistemden faydalanmak için gerekli staj süresi olabildiğince kısa tutulmalıdır. Bu sürenin uzun olmasının mevcut problemlere bir çözüm getirmeyeceği düşünülmektedir. Ay içerisinde eksik çalışılan günler için vergi ve prim iade sisteminden yapılacak ödemler hiçbir şekilde kesintiye uğramamalıdır.

***

Çünkü sistem kapsamındaki kişiler zaten hak ettikleri yaşlılık aylığını almadan çalışmaya devam eden kişilerdir. Fakat bu kişilerin işverenleri ay içinde eksik çalışılan günleri dikkate alarak kendilerine ödeme yapacaklardır. Başka bir deyişle önerilen sistemde ay içinde eksik çalışmalara ilişkin ücret ve prim ödemeleri işverenler açısından mevcut sistemden farklı olmayacaktır.

Ayrıca 5510 sayılı Kanunun 16’ncı maddesi ile geçici ve sürekli iş göremezlik ödenekleri gibi iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasından sağlanan haklar vergi ve prim iade sisteminde yer alan sigortalılar için geçerliliğini koruyacaktır. Vergi ve prim iade sistemine katılım gönüllülük esasına dayanmalı ve mevcut sosyal güvenlik destek primi uygulaması mevcut haliyle devam etmelidir.

***

Ayrıca sistem kapsamında çalışan sigortalıların yaşlılık aylıkları Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sisteme başvurdukları tarih itibariyle hesaplanarak yeni kurulacak vergi ve prim iade bilgi işlem sistemine kayıt edilmelidir.

***

Söz konusu sigortalıların yaşlılık aylığı talebinde bulunmaları veya vefat etmeleri durumunda başvuru tarihi itibariyle hesaplanan aylıklarına tahsis talep veya vefat tarihine kadar 4/a statüsünden aylık alanlara verilen artışlar uygulanarak elde edilen güncel aylıklar kendilerine veya hak sahiplerine mevcut kurallar çerçevesinde bağlanmalıdır.

Sistem kapsamında çalışan sigortalıların aylık hesaplamasında vergi ve prim iade sistemine başvurdukları tarih ile tahsis talep tarihi arasında geçen sürelere ilişkin prime esas kazanç, prim ödeme gün sayısı ve güncelleme katsayısı gibi durumlarında dikkate alınması gerekmektedir.