Gelir İdaresi Başkanlığı'ndan (GİB), vergi gelirleri tahakkuk ve tahsilat oranlarına ilişkin açıklama yapıldı.

Merkezi yönetim bütçe gelirlerinin geçen yıl yüzde 86,1 artarak 5 trilyon 210 milyar lira, vergi gelirlerinin ise yüzde 91,2 artarak 4 trilyon 501 milyar lira olduğunun anımsatıldığı açıklamada, böylece bütçe gelirlerinin 2023 yılı bütçesinde öngörülen gerçekleşme tahminlerinin yüzde 5,7 üzerinde gerçekleştiğine işaret edildi.

Açıklamada, genel bütçe gelirlerinin tahakkuk ve tahsilat tutarlarının, geçmiş yıllardan gelen tahakkuklar ile geçmiş yıllara ilişkin tahsilatları da içerecek şekilde kümülatif (birikimli) olarak açıklandığı bildirilerek, "2023 yılı genel bütçe vergi gelirleri ile ilgili açıklanan tahakkuk verileri, geçmiş yıllardan gelen tahakkuk bakiyeleri ile 2023 yılında tahakkuk eden tutarlardan, tahsilat verileri, geçmiş yıllarda tahakkuk eden vergiler ile 2023 yılında tahakkuk eden vergilere karşılık tahsil edilen tutarlardan oluşuyor" değerlendirmesinde bulunuldu.

KÜMÜLATİF VERİLERE GÖRE TAHSİLAT ORANI 2,4 PUAN ARTTI

Muhasebat Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2019'da yüzde 77,8 olan genel bütçe vergi gelirleri tahakkuk tahsilat oranının, 2022'de yüzde 81,3'e ve geçen yıl da yüzde 83,7'ye çıktığının aktarıldığı açıklamada "Kümülatif olarak açıklanan verilerden hareketle tahakkuk-tahsilat oranlarının değerlendirilmesi gerçek performansı göstermemektedir. Geçmiş yıllardan tahsil edilememiş tahakkuk bakayalarının cari yıl tahakkuklarına eklenmesiyle oluşan kümülatif tahakkuk tutarına karşılık cari yılda yapılan tahsilat oranlarının yıllar itibarıyla düşmesi, kaçınılmaz bir sonuç olarak karşımıza çıkmaktadır. Geçmiş yıllardan gelen alacaklar içinde iflas ve benzeri nedenlerle tahsil kabiliyetini yitirmiş alacaklar yer almaktadır. Bu alacaklar zaman aşımına uğramadığı sürece kayıtlarda yer almaya devam etmekte ve doğal olarak tahakkuk tahsilat oranlarını aşağıya çekmektedir." ifadesine yer verildi.

Açıklamada, ilgili yıl içinde tahakkuk eden bir alacağın tahsilatının yasal nedenlerle izleyen yıllara sirayet edebildiğine işaret edilerek, konuya ilişkin şu örneklere de yer verildi:

"KDV'de yer alan tecil terkin müessesesi nedeniyle ihraç kayıtlı teslimlere ilişkin KDV tahakkuk ederken tahsilatı erteleniyor. İhtilaflı alacaklarda yargı mercilerince verilen yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlar alacağın tahsilat işlemlerini durduruyor. Yapılandırma kanunları çerçevesinde ödemelerin 3 yıla (son kanunda 4 yıla) kadar taksitlendirilmesi nedeniyle tahsilatlar izleyen yıllara kayıyor. Mücbir sebep uygulamaları nedeniyle vergilerin ödeme süreleri ertelendiği takdirde tahakkuk kayıtları olduğu halde tahsilatlar izleyen yılda yapılıyor. Ödeme zamanları 1 yıldan uzun tayin edilmiş vergiler bulunuyor. Veraset ve intikal vergisi 3 yılda 6 eşit taksitte ödeniyor. Bu veriler ışığında, geçmiş yıllardan devreden tahakkuklar dahil toplam vergi tahakkuklarına karşılık yapılan toplam tahsilatın 2022 yılındaki oranı yüzde 81,3 olduğu halde, 2023 yılında bu oran 2,4 puan artışla yüzde 83,7 olarak gerçekleşmiştir."

CARİ YIL TAHSİLAT ORANLARI YÜZDE 90'LARI AŞTI

Kümülatif açıklanan verilerin gerçek tahsilat performansını göstermemesi nedeniyle cari yıl tahsilat performansının ölçülmeye başlanıldığının aktarıldığı açıklamada, "Böylece geçmiş yılların tahakkuk ve tahsilatından bağımsız olarak her yıl kendi içinde değerlendirilmekte, her yılın tahakkuku ile bu tahakkuklara karşılık o yıl içinde yapılan tahsilatlar kıyaslanmaktadır. Nitekim son yıllarda vergi gelirlerinin cari yıl tahsilat oranlarının yüzde 90'ların üzerinde gerçekleştiği görülmektedir." değerlendirmesinde bulunuldu.

Açıklamada, cari yıl esas alınarak yapılan değerlendirmeye göre tahsilat tahakkuk oranının 2022'de yüzde 89,5, geçen yıl ise yüzde 92,7 olduğu belirtilerek, "Devlet gelirlerini kanunların verdiği yetkiler kapsamında tahsil etmekle görevli Başkanlığımız, mükellef haklarını da gözeterek bütçe gelirlerini etkin şekilde tahsil etmeyi sürdürmektedir" ifadesine yer verildi.

AA