UÇAK FOBİSİ VE EMDR TERAPİSİ İLE TEDAVİSİ

Korku, kişiyi tehlikelerden koruma amacı güden,  savunma amaçlı doğal bir duygudur. Korku duygusunun en temel işlevi, kişinin hayatta kalmasını sağlamaktır. Korku, kişiye, olası tehlikeleri işaret etmek için, kendini koruması ve yaşamsal tehditlerle ilgili önlemleri alması için bir uyarı sinyalidir. Korku duygusu kişiye şu mesajı verir: “Tehlikedesin! Kendini korumak için kaçmalı ya da savaşmalısın! Aksi taktirde, yaşamın sona erebilir!”

***

Korku duygusuna bu açıdan bakmak onu pozitif yapabilir. Ancak her şeyde olduğu gibi duygunun dozu önemlidir! Kişinin korkusu süreklilik gösteriyor, gündelik yaşamındaki işlevselliğini engelliyorsa, “korku” duygusunun kendisi, kişi için bir tehdit haline dönüşmüşse, korku  “fobi” denilen rahatsızlığa dönüşmüş demektir.

Zamanın ekonomik değere dönüştüğü günümüzde,  uçakla seyahat, pek çok kişi için zorunluluk, uçak fobisi ise yaşamsal bir engel oluşturmaktadır. Bu anlamda uçak fobisi, küresel özgürlüğe açılan kapının, kişinin kendi eliyle kapatılmasıdır. Uçak fobisi kimi için, dünyanın farklı renklerine açılan yelkenlerin indirilmesi, kimi için sevdiklerine duyulan özlemin dindirilememesi, kimi için iş seyahatlerinin yapılamaması nedeniyle ekonomik kayıplar anlamına gelmektedir.

***

Yapılan araştırmalar uçak fobisinin büyük bir kısmının, yolculuk sırasında yaşanan travmatik olaya bağlı olarak ortaya çıktığını göstermektedir. Örneğin yolculuk sırasında, uçağın ciddi bir türbülansa girmesi, zor bir inişin gerçekleştirilmesi ya da havada fazla kalınmasını gerektiren bir durumun yaşanması gibi… Yolculukta bu ya da buna benzer bir olay yaşayan kişi, bir sonraki uçak yolculuğunda yine benzer bir olayın yaşanacağını düşünerek, uçak ile seyahatten kaçınmaya başlamaktadır.  Yolculukta yaşanan travma anısı, kişinin uçak yolculuklarını kendisi için bir tehlike ya da yaşamsal bir tehdit olarak yorumlamasına neden olur. Bu aşamadan sonra kişi her ne kadar geçmişte pek çok uçuş gerçekleştirmiş olsa ya da uçakla seyahatin kara yolculuğundan daha güvenli olduğu yönünde istatistiksel bilgiye sahip olsa da, uçakla seyahat artık kişi için bir kâbusa dönüşmüştür. Bu düzeyde yoğun korku yaşayan kişi için bir saatlik uçuşla gidilebilecek bir yere, saatlerce süren kara yolculuğu tercih edilir ve uçak yolculuğu aşırı panik duygusu ile aynı anlama gelir. Buna bağlı olarak kişide uçak seyahatinden kaçınma davranışı meydana gelir ve uçak yolculuğu reddedilir. Kişinin hissettiği duygu; yoğun korku ve aşırı korkunun üstesinden gelememeye bağlı olarak çaresizlik ve öfke duygusudur.

***

EMDR (göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden yapılandırma) terapisi, travma anılarının kişi üzerindeki duygusal etkisini azaltmak ve kişinin kaybettiği işlevselliğini yeniden kazanmasını sağlamak amaçlı kullanılan etkili bir tedavi yöntemidir. EMDR terapisi ile travma anıları, terapi ortamında yeniden işlenerek, travma anısına bağlı olarak gelişen rahatsızlık verici duygu, düşünce ve duyumların giderilmesi hedeflenmektedir. Uçakla seyahat sırasında yaşanan travma anısına bağlı olarak gelişen, uçak fobisinin tedavisinde EMDR terapisi etkili bir yöntemdir. Tedavinin ilk aşamasında, uçak fobisine neden olan, EMDR terapisi ile çalışılacak, kişi için travma niteliğindeki uçuş anıları belirlenir. Daha sonra EMDR uygulama aşamasına geçilerek, belirlenen her bir travmatik uçuş anıları tek tek EMDR ile çalışılır. EMDR uygulaması aşamasında, travmatik uçuş anılarının yol açtığı olumsuz duygu, düşünce ve beden duyumları göz hareketleri ile duyarsızlaştırılarak yeniden işlemlenmesi sağlanır. Terapi süresince, kişinin yolculukta yaşadığı tüm travmatik anılar EMDR terapisi ile duyarsızlaştırılarak, yeniden işlemlenmesi amaçlanır. Tedavi sonunda, EMDR ile yeniden işlemlenen travma niteliğindeki uçuş anıları, kişi için artık rahatsız edici değildir ve uçak seyahatine engel olmaktan çıkar.

SON SÖZ

Korkular, bizi korumaktan çıkıp, bizim için bir engele dönüşmeye başladığında, zaman bizim için geri işlemeye başlar…  Kaybettiğimiz kendi yaşamımızdır.

Engele dönüşen korkulardan arınmış, yelkenleri özgürlüğe açılmış bir yaşam dileğiyle…