TÜRKİYE’NİN JEOPOLİTİK KONUMU

Siyasi ve ekonomik Coğrafyada bir yerin konumunda enlem, boylamdan daha önemlidir. Çünkü konumda önemli bir yere sahip olan iklimi, kabaca enlenler belirler. İnsanların yerleşim tarihi boyunca görüldüğü gibi günümüzde de en hareketli alanlar Orta İklim Kuşağı olmuştur.

Büyük medeniyetler, güçlü devletler, önemli organizasyonlar, belli başlı büyük sosyal, siyasal, kültürel ve ekonomik merkezler daha çok burada gelişmişlerdir (Göney, 1993, 57). Dünya nüfüsunun büyük bir bölümünün yaşadığı; en canlı ekonomik, sosyal, siyasal olaylarının cereyen ettiği, kara kütlelerinin de çok büyük bir alan kapladığı bölüm hep Kuzey Yarım Küre olmuştur.

İzdüşüm yüzölçümü 779.452 km2, gerçek alanı 814.578 km2 olan Türkiye’nin izdüşüm alanı ile gerçek alanı arasında 35.126 km2’lik bir fark oluşu oldukça engebeli bir arazi yapısına sahip olduğunu göstermektedir (Atalay, 2011, 405). Almanya, Hollanda, Belçika, Polonya gibi genelde düz bir yapıya sahip olan ülkelerin bazılarında bu fark yok denecek kadar az iken, bazılarında Türkiye arazisiyle kıyaslanamayacak kadar düşüktür.

Bu durumun özellikle ulaşım başta olmak üzere bazı yönlerden olumsuz bir etki bırakması yanında; hidroelektrik santralleri, içme ve kullanma suları potansiyeli, relik ve endemik bitki türlerinin zenginliği açısından büyük faydaları vardır. Küresel iklim değişikliğinin ısı artışı yönünde seyrettiği günümüzde suların gelecekteki önemin artarak devam edeceği açıktır.

Eni, boyunun (en doğusu-en batısı; en kuzeyi-en güneyi arasındaki mesafe itibariyle) aşağı yukarı 2.7 katı olan ve kabaca bir dikdörtgene benzeyen Türkiye topraklarından doğu-batı boyunca 18 meridyen, kuzey-güney doğrultusundan 6 parael geçmektedir. En doğusu ile en batısı arasında 76 dakikalık bir yerel zaman farkı vardır. Türkiye’nin toplam kara sınırları 2875,  toplam kıyı uzunluğu 8333 km uzunluğundadır. Kapladığı alan itibariyle bütün Avrupa ülkelerinin her birinden daha geniş bir yüzölçümüne sahip olan Türkiye, İran hariç tüm komşularının her birinden daha büyük bir alana sahiptir.

Hem Asya hem de Avrupa kıtalarında toprağı bulunan Türkiye, özellikle ulaşım bakımından bir köprü konumundadır. Türkiye toprakları, doğal konumu itibariyle Asya Avrupa arasında doğal bir köprü özelliğine sahip olduğu gibi, eski dünya karaları olarak bilinen, en eski ve en hareketli toplulukların mücadele alanı olan Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en fazla yaklaştığı bir alanda yer almaktadır. Bu farklı alanlardan sosyal, siyasal, kültürel ve ekonomik yönlerden etkilenmektedir.