Türkiye'de Yaş Ayrımcılığı: Yaşlı İş Arayanlar İçin Görünmez Engel

Yaşa dayalı ayrımcılık yapan kurum ve kuruluşlar, genellikle yaşlı çalışanların kısa bir süre sonra emekli olabileceğinden ötürü genç çalışanlara öncelik tanır. Çünkü bir süre sonra yaşlı çalışanların yerine tekrar yeni bir personelin temin edilmesi gerekli olacaktır.

Bununla birlikte yaşlı bireylerin genç çalışanlara kıyasla performansının daha düşük olacağını düşünen yöneticiler de bulunur. Türkiye iş piyasalarının güncel durumu ve potansiyel eğilimleri hakkında anket çalışması yapan CVwizard, yaşa dayalı ayrımcılık konusu kapsamında önemli bulgulara ulaşmıştır. İlgili araştırma doğrultusunda yaşa dayalı ön yargılarla en çok karşılaşan bireylerin 45-60 yaş grubunda bulundukları tespit edilmiştir.

İlgili yaş grubunda bulunan anket katılımcılarının %47’si, iş görüşmelerinde veya işe alım süreçlerinde yaşları nedeniyle dezavantajlı bir konumda bulunduklarını belirtmiştir. Yaşa dayalı ayrımcılık, iş dünyasında belirli bir süre emek vermiş olan bireylerin kariyer sürekliliğini ve emeklilik güvencesini olumsuz yönde etkileyen bir durumun oluşmasına sebep olmaktadır.

Türkiye İş Piyasalarında Yaşa Dayalı Ayrımcılığın Etkileri

Günümüzde bireylerin temel ihtiyaçlarını gidermek için kazanç elde etmesi neredeyse bir zorunluluktur. Nitekim yaşa dayalı ayrımcılıkla karşılaşan bireylerin iş piyasalarında tutunamamaları söz konusudur. Bu durum toplumsal anlamda birçok etkinin oluşmasına sebep olur.

Yaşa dayalı ayrımcılık politikasını izleyerek işe alım süreçlerini planlayan uzmanlar, genellikle genç çalışanların daha dinamik, teknolojik sistemleri kullanmaya daha elverişli ve belirli bir yaşa ulaşmış deneyimli çalışanlara kıyasla daha düşük maliyetli olduklarını düşünür. 

Bu düşünce yapısı doğrultusunda Türkiye iş piyasalarında oluşan etkiler şu şekilde sıralanabilir:

Kariyer sürekliliği tehlikesi: Belirli bir yaşın üstüne gelmiş olan tecrübeli ve deneyimli çalışanların işsiz kalma durumu söz konusu olduğunda tekrar iş bulmaları, genç rakiplerine kıyasla daha zorlu bir süreç olarak tanımlanabilir. Bu süreç kariyer sürekliliğini tehlikeye sokan bir durumun oluşmasına sebep olur ve adayın motivasyonunu olumsuz yönde etkiler.

Emeklilik güvencesinin risk altına girmesi: Özel sektörlerde hizmet veren orta yaşlı profesyoneller bir süre sonra işsiz kaldığında emeklilik güvencesi risk altına girer. Aktif çalışma süresi veya daha az kazançlı bir işte çalışma koşulları, emeklilik döneminde finansal zorluklarla karşılaşılmasına sebep olur.

İş piyasalarında nitelikli çalışan kaybı: Yaşa dayalı ayrımcılık politikası izleyen kuruluşlar deneyimli çalışanların istihdam edilme oranını düşürür. Bu sebeple piyasalar üzerinde deneyimli çalışan kapasitesi azalır ve iş piyasaları genel anlamda olumsuz yönde etkilenir.

Bu bilgilerle birlikte yaşa dayalı ayrımcılığın etkilerini iş piyasaları ile sınırlamak doğru değildir. Yaşa dayalı ayrımcılık sonucunda bireylerin psikolojik ve ekonomik olarak olumsuz yönde etkilendiği bilinir. Dolayısıyla yaşa dayalı ayrımcılık ile karşılaşan bireylerin aileleri ve yakın çevresi de bu durumdan negatif bir şekilde etkilenir.

Deneyimli İş Arayanlar Hangi Stratejileri İzleyebilir?

Yaşa dayalı ayrımcılık ile karşılaşan bireylerin izleyebileceği çeşitli yöntemler bulunur. Yüksek derecede deneyim birikimine sahip olan çalışanların bu olumsuz durumu stratejik bir yaklaşım doğrultusunda ele alması için tavsiye edilen yöntemler şu başlıklar altında ifade edilebilir:

Mesleki ve Sosyal Becerilerinizi Ön Plana Çıkarın

İşe alım görevlileri özellikle deneyimli çalışanları yönetici pozisyonlarında çalıştırmayı tercih eder. Bu noktada mesleki ve sosyal becerilerin ön plana çıkarılması, işe alım görevlilerine ilgili pozisyon için uygun niteliklere sahip olunduğunu gösterir. Mesleki beceriler içerisinde hizmet verilen sektördeki teorik ve uygulamalı bilgi birikimi, sosyal beceriler içerisinde ise liderlik, ekip yönetimi ve kriz yönetimi gibi becerilerin vurgulanması ifade edilir.

Deneyimli ve tecrübeli profesyonellerin etkileyici CV ve ön yazı hazırlayarak iş başvuruları yapmaları, bu durumda kritik öneme sahip olan bir konu olarak nitelendirilir. Ayrıca yapılacak her iş başvurusu için özelleştirerek iş başvuru dokümanlarının hazırlanması, yapılan başvuruların olumlu olarak sonuçlanmasında belirleyici bir rol oynayacaktır. Profesyonel iş başvuruları hazırlama konusunda desteğe ihtiyaç duyuyorsanız, CVwizard platformunu ziyaret edebilirsiniz.

Teknolojik Gelişmeleri Yakından Takip Edin

Dijitalleşme çağının günlük iş dünyasının geleneksel yaklaşımlarını değiştirmeye elverişli yenilikler sunduğunu göz önünde bulundurarak, yaşa dayalı ayrımcılık ile karşılaşan deneyimli çalışanların bulundukları sektör içerisindeki yenilikleri takip etmeleri ve bu kapsamda kendilerini geliştirmeleri önerilir. 

Dijital araçlara hakim olmak, ofis yazılım uygulamalarını aktif bir şekilde kullanma becerisi kazanmak ve LinkedIn gibi sosyal medya platformlarında dijital bir kimlik oluşturmak, bu konu hakkında izlenebilecek temel tavsiyelerdir. Ayrıca genel anlamda teknolojik gelişmelerin yakından takip edilmesi, yapılacak olan yeni iş başvurularında rekabet avantajı kazanılmasına yardımcı olacaktır.

Alternatif Kariyer Seçeneklerini Değerlendirin

Yaş ayrımcılığı ile karşılaşan birçok profesyonelin kariyer değişimi ve uzaktan çalışma gibi seçenekleri değerlendirmediği bilinir. Bu noktada düzenli olarak sabit bir işte çalışmak yerine, yılların getirdiği deneyim ve tecrübe birikiminin kullanılabileceği serbest çalışma seçeneklerine fırsat verilmesi tavsiye edilir.

Örneğin sektör içerisinde danışmanlık yapılması, eğitim programlarının hazırlanarak online platformlarda ücretli olarak sunulması, bulunulan sektörde hizmet veren genç çalışanlara mentörlük yapılması ve tecrübeli bireylerin kendi işlerini kurması, bu konu hakkında izlenebilecek seçenekler arasında bulunur.

Türkiye İş Piyasalarında Kapsayıcılık Nasıl Teşvik Edilebilir?

Türkiye iş piyasalarında sürdürülebilir başarının sağlanması ve toplumsal refaha katkıda bulunulması adına yaşa dayalı kapsayıcı politikaların geliştirilmesi gerekir. Bu konu hakkında öncelikle siyasi otoritelerin özellikle yaşlı çalışanların haklarını koruyan politikalar geliştirmeleri, izlenmesi gereken en önemli hususlar arasında bulunur. 

İş veren pozisyonunda bulunan bireylerin ise kapsayıcı bir çalışma ortamı oluşturma idealine sahip olması, çalışanların kendilerini daha fazla güvende hissetmesini sağlamakla birlikte şirket ve kuruluşların başarısına da katkıda bulunacaktır. 

Kapsayıcı bir çalışma ortamı oluşturmak isteyen iş verenlerin izleyebileceği yöntemler ise şu şekilde sıralanabilir:

Farkındalık geliştirin: İnsan kaynakları ekiplerine ve yöneticilere çeşitli eğitim programları planlayın. Yaşa dayalı ön yargılı yaklaşıma karşı farkındalık geliştirilmesini hedefleyin.

İşe alım süreçlerini niteliklere dayandırın: İşe alım aşamalarında adayların anonim başvurular yapmasını destekleyin. Yetkinlik ve deneyim odaklı olarak işe alım süreçlerinin geliştirilmesini sağlayın.

Bilgi paylaşımını destekleyin: Şirket veya kuruluş içerisinde hizmet veren genç çalışanlarla tecrübeli profesyonelleri bir arada çalıştırın. Böylece nesiller arası bilgi paylaşımını teşvik ederek yenilikçi bir çalışma ortamı oluşturun.

Bu bilgilerle birlikte özellikle 45 yaş ve üzerindeki çalışanlara çeşitli esnek çalışma koşullarının sunulması, deneyimli profesyonellerin daha rahat bir çalışma ortamı içerisinde performans göstermesine yardımcı olacaktır.

Sonuç

Türkiye iş piyasalarında 45 yaş ve üzerindeki iş arayan adayların karşılaştığı en önemli sorunlar arasında yaşa dayalı ayrımcılık politikaları bulunur. Belirli bir mesleki tecrübeye ulaşmış olan deneyimli çalışanların bu engel ile karşılaşması, bireysel ve toplumsal anlamda olumsuz sonuçların oluşmasını sağlar. Kariyer sürekliliğinin tehlikeye girmesi, iş piyasalarında nitelikli çalışan kaybı ve emeklilik güvencesinin riskli bir nitelik kazanması, yaşa dayalı ayrımcılığın oluşturduğu en önemli sonuçlar arasında bulunur.

Bu noktada deneyimli çalışanlar yaşa dayalı ayrımcılık ile mücadele etmek için nitelik ve yeteneklerini daha kapsamlı bir şekilde işe alım görevlilerine sunma, teknolojik gelişmelere adapte olma ve profesyonel ağlarını genişletme stratejilerini izleyebilir. Nitekim iş verenlerin yaşa dayalı ayrımcılık hakkında farkındalık oluşturması ve kanunlar çerçevesinde yaşlı çalışan haklarının korunması, bu durumda izlenebilecek en önemli adımlar arasında bulunur.

Toplumsal anlamda yaş çeşitliliğini teşvik eden kapsayıcı bir iş kültürünün oluşturulması, ekonomik kalkınmayı desteklemekle birlikte deneyimli çalışanların konforlu bir şekilde iş piyasalarında rol almasını sağlayacaktır. Bugün kendini genç olarak nitelendiren çalışanların 20 sene sonra yaşlanacağı göz önünde bulundurulunca, yaşa dayalı ayrımcılığa karşı güçlü bir duruş sergilemek toplum içerisinde bulunan her bireyin üzerine düşen bir vazife olarak nitelendirilebilir.

TANITIM YAZISI