TURİZMDE YÜKSELEN DEĞER: EKO-TURİZM
Turizm, alanı çok geniş ve araştırmacıların turizm konularına bakış açıları farklı olduğu için çok sayıda tanımı yapılan bir kavramdır. Bunların bazıları şöyle geçer:
***
“En basit anlamıyla dinlenmek ve tatil geçirmek amacıyla yolculuğa çıkmaktır. Geçici veya sürekli olarak iş yapma ve para kazanma amacına bağlı olmayan konaklama ve yolculuklardan doğan ilişkiler bütünüdür.
Kendi olağan çevresi dışında bir yere, belirlenmiş bir süreden daha az kalmak üzere giden ve ana amacı ziyaret ettiği yerde para kazanılan bir faaliyetin denenmesi dışında seyahat etmek olan bir kişinin faaliyetleridir.”
***
Yapılan birçok turizm tanımları genelde aynı anlamı ifade etmektedir. Hemen bütün turizm tanımlarında bir eylemin turizm sayılabilmesi için; seyahatin, ikamet edilen yerin dışında gerçekleşmesi, çalışma, para kazanma amacının olmaması, sadece tüketici olarak kalınması ve devamlı kalış şekline dönmemesi şartları vurgulanmaktadır.
***
Bu faktörler göz önüne alındığında Beşeri ve Ekonomik Coğrafyanın bir dalı olan turizmi, “insanların temel uğraşıları dışında boş kalan zamanlarını geçirmek için çeşitli amaçlarla yurt içine ya da dışına seyahat etmeleri, bu seyahatleri ve geçici olarak konaklamaları süresince ortaya çıkan olaylar ve etkileşimler bütünü olarak” tanımlayabiliriz.
***
Alternatif Turizm ise kısaca, “turizm etkinliklerinin dar kalıplara sığdırılmasından ve bunun yol açtığı sıkıntılardan kurtarılarak özel ilgi alanlarına yöneltme çabaları” olarak tanımlanabilir.
***
“Turistik yoğunlaşmayı azaltmak ve kaynakların devamlılığını sağlamak amacıyla, klasikleşmiş turist hareketlerinin, diğer arz kaynaklarına çekilmesi amacıyla geliştirilen turizm çeşidi” olarak da tanımlanan Alternatif Turizm kavramının Turizm Bakanlığı, Turizm Terimleri Sözlüğündeki karşılığı ise şöyledir: “Alternatif turizm, sosyal ve ekolojik uyuma, yerel ve yabancı girişimcilerin işbirliğine ve gelişmede yerli malzeme kullanılmasına öncelik verme amacını güden turizm çeşididir.”
***
Son yıllarda gittikçe daha fazla önem kazanan alternatif turizm, “kitle turizmine tepki biçiminde, onun alternatifi olarak doğmuştur. Bu nedenle, kitle turizmi ‘hard-sert’ olarak nitelendirilirken, alternatif turizm ‘soft-yumuşak’ olarak tanımlanır.
***
Ayrıca ‘yeşil, kırsal ve eko turizm’ gibi isimlerle de tanımlanmaktadır. Eko turizm, kitle turizminin olumsuz etkilerini en aza indirebilme olanağı yarattığı ve sürdürülebilir kaynak yönetiminde bir inceleme alanı olarak dikkate alındığı için alternatif turizm olarak adlandırılmaktadır.
***
Çiftlik evlerinde pansiyonerlik; küçük otel, motel ve pansiyonlarda konaklama, balıkçı köyleri ya da dağ köyleri gibi küçük yerleşim topluluklarında oda kiralama gibi küçük ölçekli turizm türleri sürdürülebilir turizm anlayışını tanımlamaktadır. Sürdürülebilir turizmin bazı karşılıkları kırsal turizmle eşanlamlı kullanılabilmektedir.
***
Eko-turizm, her ne kadar son yıllarda sıkça duyulan bir kavram haline gelmiş olsa da ilk kez 1983 yılında Ceballos-Lascurain tarafından kullanılan bu kavram doğa turizmini tanımlayan tek kavram değildir.
***
EKO-TURİZM TERİMLERİ
Eko-turizmle ilgili, doğa turizmi, doğa tabanlı ya da doğa merkezli turizm, yabanıl turizm, sürdürülebilir turizm, düşük etkili turizm, alternatif turizm, yumuşak turizm, macera turizmi, kırsal turizm, kültürel turizm, bilimsel turizm, inceleme turizmi gibi 35 civarında terim kullanılmaktadır.