Teleferik faciasında bakım ve onarım kusurlarına dikkat çekildi

Antalya'da 1 kişinin hayatını kaybettiği, 10 kişinin de yaralandığı teleferik kazası sonrası iş güvenlik uzmanları, elektrik ve makine mühendisleri tarafından kazaya ilişkin hazırlanan bilirkişi ön raporu da açıklandı.

Raporda, denetim ve bakım-onarımda kusurların bulunduğuna dikkat çekildi. Kazanın, deformasyona uğrayan cıvataların kopmasından kaynaklandığı bilgisinin yer aldığı raporda, bakım sözleşmesinde yer almasına rağmen bağlama elemanlarının kontrolünün yapılmadığına dikkat çekildiği görüldü.

DEFORME OLDUĞU TESPİT EDİLDİ

Bilirkişi ön raporunda şu ifadeler yer aldı: "Tesisin işletmeye alındığı tarihten bugüne kadar 7 yıl sürenin geçmiş olduğu anlaşılmıştır. 5 nolu teleferik direğinin flanş bağlantılarını sağlayan cıvataların koptuğu, sebebinin ise direk üzerindeki kabin taşıyıcı halat sisteminin üzerinden geçtiği makaralardaki nedeni anlaşılamayan deformasyonlardan dolayı makaranın metal aksamına sıkışması sonucu sistemin hareket yükünden dolayı meydana gelen kuvvetli çekme yüküne dayanamayıp direk üzerindeki flanşların bağlı olduğu cıvataların kopması sonucu direğin üst bölümünün çekme kuvveti sonucu kabinin alt kısmına çarparak çelik konstrüksiyonu koparttığı, dolayısıyla kabin içerisindeki insanların aşağıya düştüğü keşif esnasındaki incelemelerimizden anlaşılmıştır. 5 nolu direğin toplam 7 adet flanştan ve toplam 10 parça boru direkten oluştuğu, alttan üçayak yükseldiği, üstteki yedinci flanşta üçayağın birleşerek tek sütun olarak devam ettiği tespit edilmiştir. Flanş bağlantılarını oluşturan 22 mm, 8.8 BOLT marka cıvataların yerlere saçıldığı ve deforme oldukları tespit edilmiştir. Cıvatalardaki deformasyonun çekme-kesmeye bağlı deformasyon olduğu anlaşılmıştır. Direği oluşturan parçaları birleştiren flanşlarda deformasyon görülmemiştir. Devrilmiş olan direk yanına gidildiğinde taşıyıcı-çekici halatları tutan makaralardan birisinin halatın etkisiyle deforme olduğu, halatın makaranın içerisine girdiği (sıyırdığı) tespit edilmiştir."

“CIVATALARININ KOPMASI İLE DİREĞİN DEVRİLDİĞİ TESPİT EDİLMİŞTİR”

Olaya neden olan faktörlerin iki grupta incelendiği kaydedilen raporda, "Devrilmiş direğin çekici ya da taşıyıcı halatların makara içerisine sıkışması ile kesici anahtarın (emniyet sivici) görevini yapamaması sonucu halatın çekmeye bağlı olarak direğe moment uyguladığı ve direğin alttan ikinci katındaki flanşların cıvatalarının kopması ile birlikte direğin devrildiği tespit edilmiştir. Devrilmiş olan direğin devrilme aşamasında makaranın arasına halatın girmesiyle makaranın deforme olduğu, dolayısıyla halatın sıkışması ile değil cıvataların yükü taşıyamayıp kopması yüzünden direğin devrilmiş olduğu tespit edilmiştir" ifadeleri kullanıldı.

FORMLARIN EKSİK OLDUĞU TESPİT EDİLDİ

2017 yılından itibaren tesise ait iş emri formlarının günlük tutulduğu, 2024 yılına ait ocak, şubat, mart aylarına ait iş emri form belgelerinde yapılan işlemler görüldüğü belirtilen raporda, "Ancak direklere ait cıvataların torkunda boşluk olup olmadığının kontrolü, cıvataların korozyona uğrayıp uğramadığının tespiti ve kontrolü, malzeme yorulmasının dikkate alınarak belli zaman aralıklarında cıvata, rondela, rulman vs. gibi makine elemanlarının değişimlerinin yapılmadığının tespit edildiği, tesiste bulunan dokuz adet 2 teleferik direklerinin üzerindeki traverslerde çalışan lastikli makara gruplarının hangi periyotlarda değiştirildiğine dair tutanak ve kontrol formlarının bulunmadığı görülmüştür" denildi.

FOTOĞRAFLAR EKLENDİ

Bakım personelinden bazılarının mesleki yeterlilik belgelerinin bulunmadığının görüldüğü kaydedilen raporda, şu ifadeler de yer aldı: "Anet A.Ş. ile Megatower A.Ş. ile yapılan tesisin bakım ve işletme sözleşmesi incelenmiş olup sözleşmede birçok bakım işi Megatower firmasına Anet A.Ş. tarafından yapılması için verilmiştir. Sözleşme içeriğinde maddeler halinde yapılacak işler listelenmiştir. Ancak Anet A.Ş. firmasında çalışan kontrol ve kesin kabul mühendislerinin kesin kabulleri ve kontrolleri nasıl yaptıklarına ilişkin herhangi bir evraka dosyalarda rastlanmamıştır. Keşif esnasında kaza mahallinde bulunan kopmuş olan cıvatalar ve somunlar teknik olarak incelenmiş olup detaylı fotoğrafları rapor sonuna eklenmiştir."

SONUÇ KISMINDA EKSİKLER TEK TEK SIRALANDI

Raporun sonuç bölümünde ise şöyle denildi: "Takdiri Sayın Cumhuriyet Başsavcılığınıza ait olmak üzere yukarıdaki yapılan incelemeler ve değerlendirmeler neticesinde; 5 numaralı teleferik direğinin devrildiği, Direğin devrilmesiyle bir adet teleferik kabininin zarar gördüğü ve kabin alt platformunun çıktığı, Devrilmiş olan direğin çekici yada taşıyıcı halatların taşıyıcı makara içine sıkıştığı kesici emniyet, switch’in görevini yapamaması ile birlikte çekmeye bağlı olarak direğe moment uyguladığı ve direğin devrildiği,

Direk üzerindeki flanşlarda bulunan cıvataların üzerindeki yükü taşıyamayıp koptukları, Cıvatalarda çekme-kesme kuvvetlerine bağlı deformasyon tespit edildiği, 02.01.2024 tarihli Antalya Sarısu- Tünektepe Teleferik Bakım, Onarım ve Teknik İşletme Hizmet Alımı, Sözleşmesinin 9. Sayfasının K Bendinde ‘’Direk Bağlantı Elemanları Kontrolleri Eksiklerin, Giderilerek Uygun Sıkılıkların Sağlanması’’ maddesinin görüldüğü, Sözleşmeye göre K Bendinde görülen bağlama elemanlarının kontrolünün yapılmadığı, eski ve eksikliklerin tespit edildiği, Sözleşmenin Anet A.Ş. ile Megatower A.Ş. arasında ıslak imza ile gerçekleştiği ancak sözleşmeye uyulmadığı, Anet A.Ş. Genel Müdürünün işveren vekili olmasından dolayı kaza ile ilgili eksikliklerde etkisinin olduğuna, Anet A.Ş. nin Tünektepe Teleferik tesislerinden sorumlu Genel Müdür Yardımcısının kaza ile ilgili eksikliklerde etkisinin olduğuna,

Anet A.Ş. şirketi bünyesinde Tünektepe teleferik tesislerinin teknik sorumlusu Makine Mühendisinin etkisinin olduğuna, Anet A.Ş. şirketinin iş sağlığı ve güvenliğinden sorumlu iş güvenliği uzmanının kaza ile ilgili bakım ve onarım işlerinin eksikliğinden kaynaklanan durumlar ile ilgili etkisinin olduğuna, MegaTower A.Ş. şirketi işveren veya işveren vekillerinin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirmemesinden dolayı etkisinin olduğuna, MegaTower A.Ş. şirketi bünyesinde çalışan Tünektepe teleferik tesislerinin bakım ve onarım işlerinden sorumlu teknik personellerinin etkisinin olduğuna,

MegaTower A.Ş. şirketine tanımlı iş güvenliği uzmanının bakım ve onarım işlerinden dolayı eksikliklerin takibinin yapılmamasından ve risk değerlendirmesini ile acil durum planlarının mevcut olmamasından dolayı etkisinin olduğuna,  Bilirkişilik Daire Başkanlığının “ Bilirkişilerin Uyacağı Rehber İlkeler ve Bilirkişi Raporlarında Bulunması Gereken Standartlar ” başlıklı yazısının 27. maddesinde “kusurun tespiti normatif bir değerlendirmeyle mümkündür ve sadece hakimin yetkisindedir. Bilirkişi münhasıran hâkimin yetkisinde olan kusurluluk konusunda (asli/tali kusurlu, kusursuz, yüzdelik kusur oranı) herhangi bir değerlendirme yapamaz” şeklinde açıkça belirtilmiş ve görüş bildiren bilirkişilere yaptırım uygulamaktadır.

Bu nedenle kaza olay tarafımızca, Keşif, belgeler, Mevzuat yönünden incelenmiş olup, kusur yönünden değerlendirme Sayın Savcılığınızın yetkisindedir" ifadelerine yer verildi.

İŞTE O RAPOR