Saat Kulesi'nde tarihi cinayet

Antalya’nın önemli sembollerinden Tarihi Saat Kulesi için yapılan tartışmamaları LİDER Gazetesi mercek altına aldı. En son tarihi kuleye dikilen Türk Bayrağı direği nedeniyle çıkan tartışmanın ardında başka gerçeklerin olduğu iddiası üzerine yapılan araştırmada, Saat Kulesi’nin çökmesinin son anda önlendiği ortaya çıktı. Lider Gazetesi Antalya Başyazarı İbrahim Okumamış, tarihi cinayetin nasıl önlendiğine dair belgelere ulaştı.

KUBBE TEHLİKE YARATTI
Bizans dönemine ait burçlar üzerine 1900'lü yılların başında inşa edilen Saat Kulesi’nin, 2021 yılında restorasyon çalışmalarına başlandı. Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından üç aşamalı çalışma yapıldı. Birinci aşamada proje çalışmaları, ikinci aşamada kubbe kısmı ve restorasyon çalışmaları yürütüldü. Üçüncü aşama saat kadranının yerleştirilmesi çalışmaları yürütüldü. Antalya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu'nca onaylanan projede Saat Kulesi’nin tepesine 1930’lı yıllarda fırtınadan dolayı yıkıldığı düşünülen kurşun kubbe konuldu. 4 metre en, 4,5 ton ağırlığında kurşun, ahşap gibi malzemelerle orijinaline uygun şekilde imalatı yapılan kubbenin konulması ile sorunlar başladı.

KARABAYRAM’IN DİKKATİ
Antalya Valisi Ersin Yazıcı döneminde başlayan çalışmalar sırasında,  Antalya Valiliği
Yatırım İzleme Koordinasyon Başkanlığı Taşınmaz Kültür Varlıkları Birimi Sorumlusu Cemil Karabayram’ın dikkati ile yaşanan sorunların farkına varılıyor. Karabayram’ın bağlı olduğu birim, 8 Şubat 2023 tarihinde, “Eser beden duvarlarındaki çimento esaslı derzler ve lokal sıvalar kaldırılmış ve akabinde temizlik ve enjeksiyon çalışmaları tamamlanarak Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından onaylanmış projeleri doğrultusunda kubbe imalatı şantiye sahasında tamamlanarak vinç ile yerine yerleştirilmiştir. Akabinde onaylı projeleri doğrultusunda Eserin etrafında kazı çalışmalarına başlanılmış olup kazı çalışmaları öncesinde derzler üzerinde bulunan lokal kılcal çatlakların kazı çalışmalarının devamı sırasında genişlediğinin tespiti üzerine kazı çalışmaları durdurulmuştur” yazısı ile Vali Yazıcı’ya bilgi verildi.

VALİLİK DEVREYE GİRDİ
Yaşanan bu şok gelişme üzerine Antalya Valiliği olaya hızlı reaksiyon göstererek, konu ile ilgili görüş almak için Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü akademisyenlerinden Prof. Dr. Zekai Celep ile bağlantı kurdu. Bu sırada Tarihi Saat Kulesi’nde mevcut çatlakların plan ve görünüşler üzerindeki çizimleri ile fotoğrafları Prof. Celep’e iletildi ve görüşü alındı. Uzman akademisyen çatlakların bulunduğu bölgelerde alçı sıva yapılması ve çatlakların günlük olarak takip edilerek kendisine bilgi verilmesini istedi. Söz konusu çalışmalar günlük olarak yapıldıktan sonra 6 Şubat 2023 tarihinde merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 10 ili etkileyen depremler sonrasında çatlaklar daha da genişlemeye başladı.

UZMAN EKİP GETİRTİLDİ
Acil tedbir almak ve Tarihi Saat Kulesi’ni kurtarmak için harekete geçen Antalya Valiliği, Prof. Dr. Zekai Celep, Prof. Dr. Alper İlki, İnşaat Mühendisi Yusuf B. Tımbır ile iletişime geçerek, şantiyede inceleme yapılması ve çatlaklara müdahale edilmesi için girişimde bulundu. Ancak o tarihte yaşanan ‘asrın depremi’ nedeniyle bütün uzmanların deprem bölgesinde olması nedeniyle bu çalışma yapılamadı. Tarihi simgenin ‘çökme tehlikesine’ karşı acil hareket eden Valilik bu kez, Gebze Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Tarihi Yapılar, Yığma Yapılar, Sonlu Elemanlar Analizi, Polimer Kompozitler, Biyomekanik konularında uzman Prof. Dr. Ferit Çakır ile temasa geçti. Prof. Çakır ve ekibi Antalya’ya gelerek Tarihi Saat Kulesi şantiyesinde incelemelerde bulundu. Hazırlanan proje ile tarihi kuleyi kurtarmak için güçlendirme projesi çalışmasına geçildi. Bu esnada ‘spanzet’ ile sarma ve güçlendirme çalışması gerçekleştirdi. Yapılan çalışma ile Tarihi Saat Kulesi’nin üzerine konulan 4,5 ton ağırlığındaki kurşun kubbe nedeniyle çökmesi son anda önlenebildi.

TRAMVAY ZARAR VERİYOR
Gebze Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği bölümünden Prof. Dr. Ferit Çakır, 
Doç. Dr. Can Zülfikar ve Araştırma Görevlisi Ali İkbal Tutar’ın yaptığı incelemede, restorasyon projesi ve çalışmasının hatalı olduğunun tespit edilmesinin yanında bir gerçek daha ortaya çıktı. Uzman ekibin incelemesinde, Tarihi Saat Kulesi’nin hemen önünden geçen tramvay hattının oluşturduğu titreşim hareketi esere zarar veriyor. Bu nedenle de burçtaki açılmalar için tehlike artıyor.

BAYRAK DİREĞİ KAMUFLESİ
Yaşanan bu gelişmelerde ortada görünmeyen mülkiyet sahibi Antalya Vakıflar Bölge Müdürlüğü ile Antalya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu, 2024 yılı Mart ayında Tarihi Saat Kulesi’ne 4.5 metre gönderi olan Türk Bayrağı’nın yerine konulmak istemesiyle ortaya çıktı. Vakıflar Bölge Müdürü Nurullah Pervanel imzası ile 15 Mart 2024’te Antalya Valiliği ile Antalya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’na resmi yazı gönderilerek, bayrak direğinin tarihi esere zarar verebileceği can ve mal güvenliği açsından tehlikeli olduğu bildiriliyor. Yazı üzerine ile Antalya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu da bayrak direğinin kaldırılmasını istiyor. Bayrak direğinin geçmişte olduğu gibi yerine takılıp şanlı bayrağımızın dalgalanması talimatını veren ve yaşanan gelişme karşısında devreye giren Antalya Valisi Hulusi Şahin, “Herkes haddini bilecek. O bayrak en güzel şekilde orada dalgalanacak” dedi. Bu sözler üzerine yapılan yeni incelemede bayrak direğini inceleyen uzmanlar “zararı yok” kararı verdi. Kurul bu kez Cemil Karabayram’ın yeniden çağırarak dinledi ve geri adım atarak Türk Bayrağı’nın dalgalanması için direğin yerine takılmasına karar verdi.

İNTİKAM PEŞİNDELER Mİ?
İşte ne olduysa bundan sonra oldu. Tarihi Saat Kulesi’nin restorasyon sırasında yıkılmak üzere olduğunu tespit eden, valinin talimatı ile bayrak direğini yerine taktıran Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Birimi yetkilisi Koruma ve Restorasyon Uzmanı Cemil Karabayram, hedef tahtası haline geldi. Lider Gazetesi’nin edindiği bilgilere göre tarihi cinayetin önüne geçen Karabayram, Antalya Vakıflar Bölge Müdürlüğü ile Antalya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından istenmeyen adam konumuna getirildi. Ortaya çıkan durum üzerine olayın derinleşmememisi için Antalya Valisi Hulusi Şahin, Karabayram’ın görev yerini değiştirdi ve yeni bir krizin önüne geçti.