ORTA ASYA’DAN ANTALYA’YA UZANAN KÜN-AY TAMGASI (2)

Türklerde hâkimiyet ve bayrağın sembolü olan bu hilâl ve yıldız kut inancına (Gök 2005:287) dayandırılmaktadır. Günümüz Türkiye Cumhuriyeti Bayrağının kökeninde yine bu tamga bulunmaktadır.

***

Kün-Ay simgesi, Farsça mihr-ü mâh (güneş ve ay) adı altında Selçuklulara, daha sonrasında Osmanlılara geçip, Osmanlı bayraklarında Zülfıkar ile beraber resmedilecektir. (Esin, 2001, s.68-69).

***

Gündüzü sembolize eden GÜNEŞ (Kün) ve geceyi sembolize eden Ay bir araya geldiğinde gündüz ve gece eşitleniyor, astral inançların yoğunlaştığı döneme ve yılbaşına işaret ediyordu.

***

Antalya mezar taşları incelendiğinde, bu taşların bazılarının üzerinde Türkler için yüzyıllardır kutsallığını ve önemini yitirmeyen KÜN-AY tamgası görülmektedir.

***

Görseldeki mezar taşı bezemelerindeki sembolizm, Türk mitolojisine dayanan, devlet simgesine dönüşerek tarihin akışı içinde oluşmuş inanç, birikim ve deneyimlerin kültürel ürünleridir.

***

Künay, Ay-yıldız motifi gibi birçok sembolik bezeme ve kültürel değerler sanat aracılığıyla bir değişim, gelişim ve süreklilik içinde geleceğe aktarılabilir.

***

Türk kültüründe mezar taşları tapu senetlerimiz olma vasfının yanı sıra, mitolojik motiflerin geleceğe taşınmasında en işlevsel değerler niteliğindedir.

***

Sonuç olarak diyebiliriz ki; iklim özellikleri sebebiyle dış koşullara oldukça açık olan Antalya mezar taşlarının büyük bir kısmı yok olma tehlikesine karşılık ayakta durma mücadelesi vermektedir.

***

Bu mezar taşlarının çoğunun acil bakım ve onarıma ihtiyacı olduğu görülmektedir. Kırık halde bulunan parçaların kaybolmadan onarılması temennimizdir.

***

Kaynaklar:

Esin, Emel. “Kün-Ay (Ay-yıldız motifinin proto-Türk devirden Hakanlılara kadar ikonografisi)”. Kongreye Sunulan Bildiriler kitabı. C. 1. Ankara: VII. Türk Tarih Kongresi 25-29 Eylül, (1970): 313 – 359.

***

Gök, Nejdet ve Kutlu, Mehmet. “Hilâl ve Ay-yıldız Motifi Sembol ve İdeolojik Kullanım”. Doğu Batı Düşünce Dergisi 31 (2005): 267 – 287. Ögel, Bahaddin. Türk Mitolojisi Kaynakları ve açıklamaları ile destanlar. C. 2. Ankara: Türk

Tarih Kurumu Basımevi,1995.