NASA galaksi oluşumunu ilk kez doğrudan gözlemledi
NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu (JWST), galaksi oluşumunu ilk kez "doğrudan" gözlemledi. Evrenin en eskilerinden olduğu düşünülen üç galaksi, kozmosun ilk dönemlerine ışık tutuyor.
JWST'nin gözlemlerini inceleyen araştırmacılar üç galaksinin
evren sadece 400 ila 600 milyon yaşındayken oluştuğunu tahmin ediyor. Evrenin
yaklaşık 13,8 milyar yaşında olduğu düşünülürse, bunlar kozmosun ilk galaksileri
arasında yer alıyor.
Bilim insanları, görüntülerde soluk kırmızı lekeler gibi
görünen galaksilerin yaydığı ışığı farklı dalga boylarında inceledi. Bu
analizin sonucunda ışığın, çok büyük miktardaki nötr hidrojen gazı tarafından
emildiği tespit edildi.
Bu yoğun gaz kümesi galaksileri beslerken, bu sırada
galaksiler ilk yıldızlarını bile henüz oluşturmamıştı. Science adlı hakemli
dergide 23 Mayıs'ta yayımlanan araştırmanın ortak yazarı Darach Watson,
"Bu gaz çok geniş bir alana yayılmış ve galaksinin çok büyük bir bölümünü
kaplıyor olmalı" diyor.
Bu, galaksilerde nötr hidrojen gazının toplanmasını
gördüğümüze işaret ediyor. Bu gaz daha sonra soğuyup, kümelenip yeni yıldızları
oluşturacak.
HİDROJEN VE HELYUMLA
ÇEVRİLİ
Araştırmacılar bu galaksileri çevreleyen gazın, evrenin en
eski elementlerinden olan hidrojen ve helyum dışında başka bir şey içermediği
sonucuna vardı.
Standart modelde evreni oluşturduğu kabul edilen Büyük
Patlama'dan sonraki birkaç yüz milyon yıl boyunca gazlar çoğunlukla opaktı.
Galaksilerdeki yıldızların, çevrelerindeki gazın ısınıp iyonlaşmasını
sağlamasıyla patlamadan yaklaşık 1 milyar yıl sonra evrendeki gazın tamamen şeffaf
hale geldiği düşünülüyor.
Opak gazların hüküm sürdüğü bu dönemde meydana gelen galaksi
ve yıldızların oluşumunu gözlemlemek pek sık gerçekleşmediğinden yeni çalışma
önem arz ediyor.
"GALAKSİ
OLUŞUMUNUN BUGÜNE KADAR GÖRDÜĞÜMÜZ İLK 'DOĞRUDAN' GÖRÜNTÜLERİ"
Çalışmanın başyazarı Kasper Elm Heintz, "Bunların
galaksi oluşumunun bugüne kadar gördüğümüz ilk 'doğrudan' görüntüleri olduğu
söylenebilir" diyor.
James Webb bize daha önce erken galaksileri evrimlerinin
sonraki aşamalarında gösterirken, burada onların doğumuna ve dolayısıyla
evrendeki ilk yıldız sistemlerinin oluşumuna tanıklık ediyoruz.
Araştırmacılar ayrıca bu galaksilerde genç yıldızlar
olduğunu da gözlemledi. Watson bu bulguyu "Büyük gaz rezervi görmemiz,
galaksilerin henüz yıldızlarının çoğunu oluşturacak kadar zamanları olmadığını
da gösteriyor" sözleriyle açıklıyor.
Bilim insanları yoğun gazın galaksilerin merkezine nasıl
dağıldığını anlamak adına daha fazla araştırma yapmayı planlıyor.
KAYNAK
: Space.com,
NASA, Science,Independent