MB: Türkiye’nin AB pazarındaki payı artıyor
TCMB'nin analizinde, Türkiye’nin AB pazarındaki payını son dönemde belirgin bir şekilde artırdığı ve bu artışın birçok sektöre yayıldığı kaydedilerek, AB’nin ithalat talebinin gelecek dönemde beklentilerle uyumlu olarak artması ile pazar payı kazanımlarının yanı sıra dış talep artışının da ihracatımıza destek vermesinin beklendiğine işaret edildi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndan (TCMB) Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdür Yardımcısı Altan Aldan ve Uzman Yardımcısı Didem Yazıcı tarafından hazırlanan "Türkiye’nin Avrupa Birliği'ne (AB) İhracatında Talep Koşulları ve Pazar Payı Gelişmelerinin Etkisi" başlıklı analiz, TCMB'nin blog sayfası Merkezin Güncesi'nde yayımlandı.
Analizde, dış talebin, küresel ölçekteki parasal sıkılaşmanın
da etkisiyle 2023 yılında ivme kaybettiği ve ihracat artışını sınırladığı ancak
2024 yılının ilk 8 ayında Türkiye’nin ihracatının bir önceki yılın aynı
dönemine göre yüzde 3,9 artarak 170,8 milyar dolara yükseldiği vurgulandı.
Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan AB özelinde,
ihracattaki değişimde dış talep koşullarının ve pazar payı gelişmelerinin
katkılarının Eurostat tarafından yayımlanan aylık dış ticaret verileri ile
sektörel bazda incelendiği analizde, "AB’nin toplam ithalatı 2023 yılı
başından itibaren düşüş eğilimi gösteriyor. 2023'ün ocak ayında 252 milyar euro
olan aylık ortalama ithalat 2024 yılı ağustos ayında 201 milyar euro düzeyine
geriledi. AB pazarındaki olumsuz talep koşullarına rağmen Türkiye’nin aynı
dönemde AB’ye olan ihracatı aylık ortalama 8,7 milyar dolardan 8,9 milyar dolar
seviyesine çıktı." değerlendirmesinde bulunuldu.
Analizde, Türkiye’nin AB’ye ihracatındaki son dönem
gelişmelerin, pazar payı açısından anlamlı bir gelişime işaret ettiği
aktarılarak, "Ocak-ağustos dönemleri baz alındığında, Türkiye’nin AB
ithalatındaki payı son yıllarda artarak 2024 yılında yüzde 4,1 ile tarihi
zirvesine çıktı." ifadeleri kullanıldı.
İhracat artışının belirli bir sektörden kaynaklanmasının,
süreklilik açısından risk unsuru olabildiği vurgulanan analizde, bu nedenle
AB’ye ihracat artışı ile pazar payı kazanımının sektörel yayılımının
tespitinin, ihracat dinamiklerini anlamak ve gelecek dönemdeki ihracat
performansını öngörebilmek açısından önemli olduğu belirtildi.
TÜRKİYE'NİN AB’YE
İHRACATINDA MOTORLU KARA TAŞITI İMALATI SEKTÖRÜ EN YÜKSEK PAYA SAHİP
Analizde, AB’nin toplam ithalat değişiminin Türkiye’nin
ihracat değişimine katkısı hemen hemen tüm sektörlerde negatif iken, çoğu
sektörün AB’de pazar payını artırarak ihracatta artış sağladığı anlatıldı.
Bu durumun, Türkiye’nin AB piyasasında rekabet gücünün
arttığına işaret ettiği kaydedilen analizde, şu değerlendirmelere yer verildi:
"Örneğin, Türkiye'nin AB’ye ihracatında yaklaşık yüzde
21 ile en yüksek paya sahip olan motorlu kara taşıtı imalatı sektöründe, AB
ithalatındaki talep bazlı gerileme sektörün 2024 yılı ilk 8 aylık ihracatında,
2023 yılı aynı dönemine kıyasla, 630 milyon euro azalışa neden olmuş. Öte
yandan, aynı dönemde pazar payı kazanımı ihracata 793 milyon euro katkıda bulunmuş
ve böylece sektörün toplam ihracatı 163 milyon euro artmış. Pazar payı
kazanımının ihracata en yüksek katkısı ise 976 milyon euro ile ana metal
sanayinde olmuş. Toplamda bakıldığında, AB’nin ithalatındaki gerileme ihracatta
2,4 milyar euro zayıflamaya neden olurken, pazar payı kazanımları ihracata 3,5
milyar euro katkıda bulunmuş ve bu sayede toplam imalat sanayi ihracatı 1,1
milyar euro artmış."
TÜRKİYE’NİN AB
PAZARINDAKİ PAYI SON DÖNEMDE BELİRGİN ŞEKİLDE ARTIYOR
Analizde, Türkiye’nin AB’ye ihracatında en yüksek paya sahip
olan motorlu kara taşıtı imalatı sektöründe AB talebindeki gerilemenin 4,7
yüzde puan olumsuz etkisine karşın pazar payı kazanımının ihracat artışına 5,9
yüzde puan katkıda bulunduğu ve toplam ihracatın yüzde 1,2 oranında arttığı kaydedildi.
Oransal olarak bakıldığında petrol ürünleri ve diğer ulaşım
araçları sektörlerinde pazar payı kazanımlarının ihracata oldukça yüksek
katkıda bulunduğuna dikkatin çekildiği analizde, ana metal sanayi, kimyasal
ürünler, elektrikli teçhizat, metalik olmayan mineral maddeler ile bilgisayar
ve elektronik ürünlerin imalatı sektörlerinde de düşen ithalat talebine karşın
pazar payı kazanımları sayesinde ihracatın arttığı aktarıldı.
Analizde, zayıf talep koşullarının giyim eşyası, makine
ekipman, fabrikasyon metal ürünleri, tekstil ve deri ürünleri sektörlerindeki
ihracatın gerilemesinde etkili olduğu belirtilerek, "Özetle, bulgularımız,
Türkiye’nin AB pazarındaki payını son dönemde belirgin bir şekilde arttırdığını
ve bu artışın birçok sektöre yayıldığını gösteriyor. AB’nin ithalat talebinin
önümüzdeki dönemde beklentilerle uyumlu olarak artması ile birlikte pazar payı
kazanımlarının yanı sıra dış talep artışının da ihracatımıza destek vereceğini
değerlendiriyoruz" ifadeleri kullanıldı.
AA