1 MAYIS’IN BAŞINA GELENLER

Kimi “bahar bayramı” diyor, kimi “işçi bayramı. Kimi de “emek ve dayanışma günü” olarak anıyor. Adı ne olursa olsun. Ülkemizde 14 Mayıs seçimlerine günler kala 1 Mayıs’ta işçiler meydanlara indi.  Haliyle seçim öncesi olduğu için bu yılki 1 Mayıs kutlamalarına siyasi partilerden çok sayıda milletvekili adayı da katıldı. 

***

Amerika Birleşik Devletlerinde 19’uncu yüzyılda ağır çalışma şartlarına karşı tekstil işçilerin 1 Mayıs 1886’da başlattığı grevden doğan 1 Mayıs, Fransa’nın başkenti Paris’te 1889 yılında düzenlenen II. Enternasyonal kongresinde, Uluslararası Birlik Mücadele ve Dayanışma Günü olarak kabul edildi. .

1890'dan başlamak üzere her yıl 1 Mayıs işçi bayramı olarak kutlanmaya başlandı. İşçilerin 8 saatlik iş gücü talebini kamu otoritelerine duyurmak için aynı günde uluslararası bir gösteri yapma çağırısıyla başlayan 1 Mayıs kutlamaları Osmanlı döneminde ilk olarak 1911 yılında işçi örgütlenmesinin en gelişmiş olduğu Selanik'te başladı.

***

1912 yılında İstanbul’da ilk defa 1 Mayıs kutlaması gerçekleşti.1923 yılında 1 Mayıs günü yasal olarak "İşçi Bayramı" ilan edildi. Ancak 1924'te hükûmet kitlesel 1 Mayıs kutlamalarını yasakladı. 1925'te çıkan Takrir-i Sükun Yasası ile de, İşçi bayramını kutlamak yasaklandı. Aradan 10 yıl geçtikten sonra 1935 yılında 1 Mayıs'a "BAHAR VE ÇİÇEK BAYRAMI" adı verilip resmi tatil ilan edildi.  

Türkiye’de sağ sol çatışmalarının yaşandığı 1970’li yıllarda ise 1 Mayıs kutlamaları olaylı geçti. 1977 yılında İstanbul Taksim Meydanında yüz binlerce kişinin katıldığı 1 Mayıs kutlamaları sırasında DİSK güvenlik görevlilerine ateş açılmasıyla başlayan olaylarda çoğu Kazancı yokuşu başında olmak üzere, 34 kişi hayatını kaybetti.

***

Bu nedenle 1977 yılındaki 1 Mayıs, tarihe kanlı 1 Mayıs olarak geçti. 12 Eylül 1980 askeri darbesiyle tüm gösteri yürüyüşleri ve mitinglerle birlikte 1 Mayıs kutlamaları da yasaklandı. Ayrıca 1 MAYIS "BAHAR VE ÇİÇEK BAYRAMI" ADIYLA RESMİ TATİL GÜNÜ OLMAKTAN DA ÇIKARILDI.

2008 yılı Nisan ayında ise AK Parti hükümeti tarafından 1 Mayıs'ın "EMEK VE DAYANIŞMA GÜNÜ" olarak kutlanması kabul edildi. 2009 yılı Nisan ayında TBMM’ye verilen önergeyle, 1 MAYIS YENİDEN RESMİ TATİL GÜNÜ KABUL EDİLDİ.

***

Fakat Taksim'de kutlanmasına yine izin verilmedi. 2010 yılında 1 Mayıs yüz bini aşkın kişinin katılımıyla Taksim'de kutlandı.2011 ve 2012 yıllarında da 1 Mayıs Taksim'de kutlandı. Ancak 2013 yılında taksimin yayalaştırılması projesi gerekçesiyle 1 Mayıs kutlamalarına izin verilmedi. O günden beri Taksim’de 1 Mayısı mitinglerinin yapılmasına izin verilmiyor.

Öte yandan 1 Mayıs’ın Uluslararası Birlik Mücadele ve Dayanışma Günü olarak kabul edildiği Fransa bu yıl 1 Mayısta yangın yerine döndü. Ülkede emeklilik yaşının 62'den 64'e çıkarılması içeren kanun 1 Mayıs işçi bayramında milyonlarca kişi tarafından protesto edildi.

***

Reform adı altında yutturulmaya çalışılan bu yasal düzenlemenin geri çekilmesini isteyen göstericilerle emniyet güçleri arasında çıkan çatışmalarda yüzün üzerinde polis yaralandı, yüzlerce kişi gözaltına alındı.

***

Türkiye'ye gelince; 1 Mayıs'ın "EMEK VE DAYANIŞMA GÜNÜ’nün ilan edildiği 2008 yılında  “REFORM” diye yapılan düzenlemeyle emeklilerin aylık bağlama oranları düşürüldü. Bu kanun acil olarak değiştirilmelidir. Çünkü bugün emeklilerin düşük aylık almasının nedeni bu yasadır.

Öte yandan TÜİK’in açıkladığı enflasyon oranlarına göre maaşları zamlanan ücretli kesimin hali ortada. Elbette bunlar da dillendirildi 1 Mayıs’ta meydanlarda.

***

SON SÖZ

Ülkemiz 14 Mayıs’ta seçimlere gidecek. Havada bir sürü vaatler uçuşuyor. Bu aziz millet Fransa’daki gibi yakıp yıkmak yerine, 14 Mayıs’ta gereğini yapacaktır.