Muğla'nın Dalyan-İztuzu Plajı'nda bulunan deniz kaplumbağaları tedavi rehabilitasyon merkezi DEKAMER, Dünya Doğa Koruma Birliği'nin (IUCN) nesli tehlike altındaki türler arasında kırmızı listesinde yer alan caretta caretta ve yeşil deniz kaplumbağalarının yaşamlarını uydu takip cihazıyla yakından takip ediyor. Aralarında, 2019 yılında denize bırakıldığında kamuoyunun ilgisini çeken 'Tuba' adlı kaplumbağanın da bulunduğu 26 deniz kaplumbağası, uydu takip cihazıyla izleniyor. 20'si Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 4'ü MAVA Vakfı, 2'si de TUI Care Vakfı'nın desteğiyle takip cihazı takılan 26 deniz kaplumbağasından 9'unun sinyali kesildi. Kaplumbağalardan biri İzmir'de ölü bulundu, 8'inin durumuna dair bilgi henüz bulunmuyor.

TUBA 6 BİN KİLOMETREYİ AŞTI

DEKAMER Başkanı Prof. Dr. Yakup Kaska, 25-30 yaşlarında dişi iribaş caretta caretta olan 'Tuba'nın 28 Ağustos 2019 tarihinde İztuzu kumsalından doğal yaşam ortamına bırakıldığını, 18 Kasım'da Türkiye sularından çıktığını kaydetti. Prof. Dr. Kaska, o günden bu yana Tuba'nın Yunan adalarından Malta tarafına, sonra da Adriyatik Denizi'ne ulaştığını, 6 bin kilometreyi aşkın yol yaptığını ve şu an o bölgede olduğunu söyledi.

BU YIL YUVA YAPMAYA GELEBİLİR

Son sinyallere göre Tuba'nın Adriyatik Denizi'nden aşağıya doğru indiğini anlatan Prof. Dr. Kaska, Tuba'nın bu yıl ya da önümüzdeki yıl yeniden İztuzu Plajı'nda yuva yapmasını beklediklerini açıkladı. Prof. Dr. Kaska, “Deniz kaplumbağaları beslenme özelliğine göre 3-4 yıl besin biriktirir ve 3-5 yılda bir yumurta bırakır" dedi.

TUI CARE VAKFI DESTEKLİYOR

Tuba kaplumbağa ile birlikte 16-21 yaşlarındaki dişi yeşil deniz kaplumbağası 'Talay'ın uydu izleme programının TUI Care Vakfı'nın destekleriyle yürütüldüğünü anlatan Prof. Dr. Kaska, Talay'ın ise 16 Haziran 2021'de İztuzu kumsalından doğal yaşam ortamına bırakıldığını, şu an Oniki Ada civarında yaşamını sürdürdüğünü kaydetti.

MAVA VAKFI'NDAN 4 KAPLUMBAĞAYA DESTEK

MAVA Vakfı desteğiyle, Akdeniz'deki Deniz Kaplumbağaları Koruma Projesi kapsamında 4 kaplumbağanın uydu izleme cihazıyla takibe alındığını belirten Prof. Dr. Kaska, “Özellikle hakkında en az bilgi bulunan erkek ve ergin öncesi deniz kaplumbağalarını takip ediyoruz. Bunlar, 2020-2021 yıllarında takibe başladığımız DEKAMER-1 isimli 17-22 yaşlarında yeşil deniz kaplumbağası ile 35-40 yaşlarındaki Tonyukuk, 25-30 yaşlarındaki MAVA ve Efe isimli caretta caretta deniz kaplumbağaları. Ancak Tonyukuk ve Efe'nin sinyalleri kesildi" dedi.

BAKANLIK DESTEĞİYLE 20 KAPLUMBAĞA TAKİPTE

Prof. Dr. Yakup Kaska, son iki yılda Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın destekleriyle toplam 20 deniz kaplumbağasının uydu izleme cihazı takılarak takibe alındığını söyledi. Bu canlıların sadece yuvalama alanlarını korumanın yeterli olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Kaska, “Beslenme, kışlama ve yuvalama alanları arasındaki yaşam döngüsünün takibi de büyük önem taşıyor. Göç sırasında uğradıkları ve üreme dönemi dışında kalan dönemlerde hangi alanları-ülkeleri ziyaret ettiklerinin bilinmesi, o habitatlarının korunması ve koruma önlemlerinin alınması için büyük önem taşır" dedi.

1'İ ÖLDÜ, 8'İ BİLİNMİYOR

Prof. Dr. Yakup Kaska, "8'i 2020, 1'i 2021 yılında denize bırakılan toplam 9 kaplumbağanın sinyali kesildi. 23 Ağustos 2020'de denize bırakılan Efe'nin sinyali Eylül-2020'de, Tonyukuk'un Ağustos-2021'de kesildi. 2020 Ağustos ayında uydu izleme cihazı takılarak denize bırakılan Likya, Kadriye, Belek, Uğurlu, Göksu ve Mersin'in sinyalleri 2021'in değişik aylarında kesildi. 2021-Eylül ayında verici takılan Leyla isimli deniz kaplumbağasından ise 12 Nisan 2022'de sinyal alınamadı. Leyla, İzmir'de kıyıda ölü bulundu. Diğer 8 kaplumbağanın sinyallerinin kesilme sebebiyle ilgili net bir bilgi yok. Kaplumbağa ölmüş olabilir, pili bitmiş olabilir, herhangi bir şekilde cihaz zarar görmüş olabilir" diye konuştu.

ÇOK ÖNEMLİ VERİLERE ULAŞILDI

Şu ana kadar Türkiye'den bu kadar çok kaplumbağanın izlenmemiş olduğuna da dikkat çeken Prof. Dr. Yakup Kaska, “Bakanlık ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü'nün desteğiyle son iki yılda izlediğimiz kaplumbağalar sayesinde ülkemizdeki kaplumbağaların nerelerde göç ettiği, nerelerde dolaştığı, bazılarının Türkiye sahillerinde kaldığı, göç etmeyenlerin ağırlıklı erkek bireyler olduğu, dişi bireylerden de ülkemiz sahillerinde kalanlar olduğunu gördük. Bu sayede önemli deniz kaplumbağa alanları için çok önemli veriler elde ettik. Her ülke kendi denizlerinde deniz koruma alanları veya deniz kaplumbağaları koruma alanı ilan ederken bu bilgilere de bizim ülkemizin ihtiyacı olacak, yol gösterecek" dedi.

DHA