İMPOSTER SENDROMU

Halk arasında “sahtekarlık sendromu” olarak da bilinen, imposter sendromu, kişinin kendi başarısını hak etmediğini düşünmesi, başarısından ve becerisinden şüphe ederek, kendini “sahtekar”mış gibi hissetmesidir.

***

Kişinin elde ettiği başarı kanıtlarına ve diğer kişilerin başarı ile ilgili olumlu geri bildirimlerine rağmen, başarısını içselleştirememesi, başarısından şüphe duymasıdır. Bireyin pek çok konuda kendini yetersiz görmesi, elde ettiği başarıları hak etmediğini düşünmesi, elde ettiği başarıları ya da bulunduğu konumu şans eseri elde ettiğini düşünmesidir.

***

1978’de ABD’li psikologlar Pauline Rose ve Suzanne İmes tarafından ilk kez tanımlanan İmposter sendromu, başlangıçta belli alanlarda önemli başarılar elde eden kadınlar arasında ortaya konmuş, ancak daha sonra yapılan araştırmalar yetersizlik duygusunun sadece kadınlarda değil, aynı zamanda erkeklerde de olduğu, birçok profesyonel ortamda ve farklı kültürel gruplarda da görüldüğü ortaya konmuştur.

***

Albert Einstein ölümünden kısa bir süre önce arkadaşına, “Çalışmalarıma gösterilen abartılı saygı beni çok rahatsız ediyor. Kendimi, istemeden sahtekârlık yapan biri olarak hissediyorum.” cümlesini kurmuştur.

***

Bu sendromu yaşayan kişiler arasında iki kez Oscar Ödülü alan, pek çok filmde başarıya imza atan Tom Hanks ve yirmi üç kez Grand Slam şampiyonluğu elde eden tenisçi Serena Williams gibi başarılıları ile ün kazanmış insanlar bulunmaktadır.

***

Pek kez Oscar’a aday gösterilen ve pek çok ödül almış olan Michelle Pfeiffer bir röportajında, “Bir sahtekar olduğuma ve bunun anlaşılacağına dair sürekli bir korku duyuyorum ve insanların o kadar yetenekli olmadığımı bir gün ortaya çıkaracaklarını düşünüyorum. Aslında çok iyi değilim. Hepsi koca bir yalandı.” cümlelerini kullanmıştır.

***

Üç Grammy ödülü kazanarak Pulitezer ve Tony ödüllerine adar gösterilen Amerikalı yazar ve şair maya Angelou’nun “On bir kitap yazdım, fakat her seferinde eyvahlar olsun, bu sefer anlayacaklar diye düşünüyorum. Herkese bir oyun oynadım, artık foyamı meydana çıkaracaklar” cümleleri, Facebook operasyon direktörü Sherly Sandberg’in “Bazı günler bir sahtekar olduğum hissiyle uyanıyorum, bulunduğum yerde olmamalı mıydım bilemiyorum” cümleleri, 70’in üzerinde dizi ve filmle aktörlük yapan ve iki dalda Oscar ödülüne sahip olmuş Tom Hanks’in “ Aslında sahtekar olduğumu ne zaman ortaya çıkarıp her şeyimşi elimden alacaklar acaba?” cümlesi imposter sendromuna gösterilebilecek çarpısı örnekler olarak gösterilebilir.