Et döner üretim tesisinde çalışanların hijyenden uzak görüntülerinin sosyal medyada paylaşılması üzerine gözler et ve tavuk döner satışı yapan restoranlara çevrildi. Dönerin ne kadar hijyenik ortamda üretilip tüketicinin tabağına geldiği kadar hilesiz ve katkısız gelmesi de tartışılan bir başka konu oldu. Restoranlardan bazıları tağşiş ve hilenin önüne geçmek için anlaştıkları kasap ya da et üretim tesislerindeki karkas etleri kendileri seçip mutfaklarında işlerken bazıları ise kendi çiftliklerinde yetiştirdikleri dana ya da kuzu etini kullanmayı tercih ediyor.

FİYATI ÇOK DÜŞÜKSE MUTLAKA HİLE VARDIR

Et dönere göre tavuk dönerin daha çok tercih edilmesinin sebebi ise fiyatının düşük olması. 100 gram tavuk döner 10-13 lira arasında alınabilirken aynı gramajda et dönerin fiyatı 18 liradan başlıyor. Tavuk ya da et döneri bu fiyatlar altında satan bazı restoranlar ise maliyeti düşürüp daha çok kazanmak adına hileye başvuruyor. Tavuk dönerde bazı restoranlar gramaj hilesini uygulayarak 100 gram fiyatına 50 gram satıyor. 50 gramlık tavuk dönerin içine de büyük oranda tavuğun yağlı kısmı olan derisi eklenerek maliyeti düşürüp daha çok kar etmek amaçlanıyor.

ET DÖNERE KIYMA, SAKATAT VE TEK TIRNAKLI ETİ KARIŞTIRIYOR

Gıda Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Ali Manavoğlu, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın gıda işletmelerini sıklıkla denetlediğini belirtti. Denetimlere rağmen bazı işletmelerin hileye başvurduğunu anlatan Manavoğlu, “Et dönerin içerisine kıyma konulabiliyor. Tek tırnaklı ve domuz eti gibi ürünlerin konulduğunu biliyoruz. Bu hileleri tadarak anlamak mümkün değil. Güvenilir firmalardan alışveriş yapmak lazım. Görmediğimiz arka planda neler olduğu ise laboratuvar testiyle tespit edildi. Hile açısından et döner daha riskli. Tavuk dönerde en fazla yağ oranı artırılabilir, et dönerde ise farklı ürün ve tek tırnaklı hayvanların eti kullanılabilir. Hangi etin karıştırıldığını tadımla anlayamayacağınız için asıl risk grubu et dönerdir" diye konuştu. Manavoğlu, 3-5 liraya 100 gram tavuk dönerin satılamayacağını, 10-15 liralara satılan tavuk dönerin ya da 15 liradan başlayan et dönerin fiyatının makul olduğunu söyledi.

KENDİ MUTFAKLARINDA ETİ İŞLİYORLAR

Antalya'da 37 yıllık geçmişe sahip et döner restoranı işletmecisi Ünal Akkaşoğlu, et döneri yaprak halde kendi mutfaklarında işlediklerini söyledi. Hijyenden uzak ya da hileli işler yapan işletmelerin sektör adına kötü hava estirdiğini belirten Akkaşoğlu, “Bizim fiyatımız piyasaya göre biraz fazla ama maliyetimiz de yüksek. Kaliteden ve hijyenden ödün vermiyoruz. Dananın sadece arka bacaklarını kullanırız. Anlaşmalı kasaplarımız var. Merdiven altı ruhsatsız işletmelerden kesinlikle bir şey almayız" dedi. Akkaşoğlu, “Kesinlikle dönerin içinde kıyma kullanmıyoruz. Başka etler karıştırmıyoruz. Kuyruk yağı kullanıyoruz. Ucuz yağ kullanmıyoruz" dedi.

Akkaşoğlu, restoranında kendi et ustalarının mutfakta ham haldeki eti yaprak yaprak keserek işlediğini, dananın satın alınması, kesimi ve döner haline getirilene kadar tüm aşamaları adım adım takip ettiklerini de sözlerine ekledi.

KAREKOD UYGULAMASIYLA ETİN İZİ SÜRÜLÜYOR

Hileli ürün ve tağşişin önüne geçmek ve tüketicinin ne yediğini bilmesi için bazı işletmeler teknolojiden faydalanıyor. Karekod sistemini uygulayan bu işletmeler, dananın yetiştirildiği çiftliği, 100 gram et dönerdeki besin değerlerini, kullanılan yağın ne olduğunu, dananın küpe numarasını, kalite belgelerini, karkas halde dananın etinin hangi koşullarda saklandığına kadar tüm bilgileri sisteme yüklüyor. Restorana giden tüketici, mönüdeki karekodu cep telefonu kamerasıyla tarattığı zaman tüm bu bilgiler karşısına çıkıyor. Böylece tüketici sipariş verdiği et dönerin izini tabaktan çiftliğe sürmüş oluyor.

'YAPRAK GİBİ KESİLEN HER ET DÖNER, YAPRAK DÖNER DEĞİLDİR'

Antalya Organize Sanayi Bölgesi'nde et döner üretimi yapan ve karekod sistemini kullanan tesisin gıda mühendisi Mehmet Erkuş, Tarım ve Orman Bakanlığı'nın sık sık tesislerini denetlediğini söyledi. Bazı işletmelerin maliyeti düşürmek için hileye başvurduğunu anlatan Erkuş, “Her yaprak şeklinde kesilen döner yaprak döner değildir. Kıyma döneri de yaprak şeklinde kesiyorlar. Hile yapma oranı yüksektir. Yağ oranı artırılabilir ve baharatlarla bu baskılanır. Herkes tadına bakarak anlayamaz. Ben gıda mühendisi olarak tadına baksam ben de anlamam hileli ürünü" dedi. Erkuş, karekod uygulamasının tüketicinin içini rahatlattığını ve güvenle yediği etten keyif almayı sağladığını söyledi.

TAVUK DÖNERDE GRAMAJ VE DERİ HİLESİ

Yalnızca et dönerde değil tavuk dönerde de hileye başvuran işletmeler var. Bu işletmeler tavuk etine herhangi bir karışım yapamasalar da tavuğun yağlı olan derisini kullanıyor. Bazı işletmeler ise 100 gram diye aslında tüketicinin önüne 50 gram tavuk döner getiriyor. 22 yıldır tavuk döner restoranı işleten Ali Demirbilek, “Maalesef tavuk dönerde de hile oluyor. Teraziyle oynuyorlar. 100 gram yerine 50 gram tartıp veriyorlar. Birçok kişi bunu anlamıyor. Tavuğun eti yerine yağlı olan derisini tüketiciye veren işletmeler de var" dedi.

TÜKETİCİ NE DİYOR?

Et döner siparişi veren Dudu Özer, yıllardır aynı yerden et döner yediğini, lezzete, temizliğe çok dikkat ettiğini söyledi. Özer, hile ve hijyenden uzak işletmeleri gördüğünü, ancak bildiği işletmelerden alışveriş yaptığı için içinin rahat olduğunu anlattı.

Fiyatların biraz yüksek olduğunu söyleyen Atilla Bozkurt, döner tarzı ürünlerin fabrikasyon olmasının her zaman risk taşıdığını belirterek, “Butik tesislerin eti kendi mutfaklarında işleyip odun ateşinde pişirmeleri fiyatı etkiliyor ama burayı seviyoruz ve güvenle yiyoruz" dedi.

Tavuk döner siparişi veren Orhan Karadağ, sıklıkla et döner tükettiğini, tavuk döneri de zaman zaman tercih ettiğini söyledi. Restoranda ilk olarak temizliğe dikkat ettiğini belirten Karadağ, “Restoranda fiyatı düşük üründen her zaman şüphelenirim. 5 liraya et ya da tavuk döner yemem" diye konuştu.

 DHA