Enerjide kapasite mekanizması destekleri geçen yıl 3 katına çıktı
Türkiye'de elektrik arz güvenliğini sağlamak ve üretim santrallerinin sürdürülebilirliğini desteklemek amacıyla uygulanan kapasite mekanizması kapsamında ayrılan ödenekler, 2024'te bir önceki yıla kıyasla 3 katına çıkarken desteklerden en çok payı doğal gaz santralleri aldı.
Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) verilerinden yapılan derlemeye göre, yıl boyunca yapılan toplam ödemenin 8,09 milyar liralık kısmı doğal gaz santrallerine ayrılırken yerli kömür santrallerine 4,53 milyar lira, ithal ve yerli doğal gaz santrallerine 218 milyon lira, ithal ve yerli kömür santrallerine ise 157 milyon lira tahsis edildi.
Geçen yıl doğal gaz santrallerine yönelik en yüksek destek
ödemesi 1,21 milyar lira ile aralıkta gerçekleşirken yerli kömür santrallerine
yönelik en büyük ödeme 653 milyon lira ile ağustosta yapıldı.
Ülke genelinde 2023'te yaklaşık 4 milyar lira ödeme
yapılırken bu tutar geçen yıl yüzde 225 artarak yaklaşık 13 milyar liraya
ulaştı. Böylece, söz konusu dönemde kapasite mekanizması destekleri 3 katına
çıktı.
KAPASİTE MEKANİZMASI
DESTEKLERİ, ENERJİ GÜVENLİĞİNE KATKI SUNUYOR
Elektrik Üreticileri Derneği (EÜD) Yönetim Kurulu Başkanı
Cem Aşık, kapasite mekanizması desteklerinin santrallerin sürdürülebilir bir
şekilde faaliyet göstermesine katkı sağladığını ve enerji arz güvenliğini
desteklediğini ifade etti.
Aşık, enerji sektörünün iklim değişikliğiyle mücadele
doğrultusunda büyük bir dönüşümden geçtiğine dikkati çekerek, son 20 yılda
yenilenebilir kaynaklara yapılan yatırımların hızla arttığını söyledi.
Türkiye'nin 116 gigavatı aşan kurulu gücünün yaklaşık yüzde
59'unun yenilenebilir enerji kaynaklarından oluştuğuna işaret eden Aşık,
"Bu kaynaklar, 2024'te elektrik üretiminin yüzde 47'sini, yani neredeyse
yarısını karşıladı. Ancak yenilenebilir enerji yatırımlarında asıl artış bundan
sonra olacak. Bakanlığımız, 2035'e kadar rüzgar ve güneş santrallerinin toplam
kapasitesini 120 gigavata çıkarmayı hedefliyor." diye konuştu.
Aşık, öte yandan payı gittikçe artan yenilenebilir enerji
santrallerinin şebekeye entegrasyonunda bazı teknik zorluklarla karşılaşıldığını
belirterek, şöyle devam etti:
"Güneşin veya rüzgarın her an emrinize amade olmaması,
çeşitli hava olayları sebebiyle üretimde görülen dalgalanmalar, sistem ataletinin
düşmesi gibi durumlar üstesinden gelinmesi gereken konulardan birkaçı. Yeni
gelişen ve yaygınlaşan dijitalleşme, akıllı şebekeler, talep tarafı katılımı,
mikro dengeleme ve depolama gibi teknolojiler bu konuda yardımcı olmaya aday
ancak bugün itibarıyla kendi başlarına yeterli ve uygun maliyetli
değiller."
Bu nedenle, yenilenebilir enerji santrallerinin şebekeye
daha etkin entegre olabilmesi için esnek üretim kabiliyetine sahip doğal gaz ve
barajlı hidroelektrik santralleri ile baz yük sağlayan kömür santrallerinin
kritik rol oynadığının altını çizen Aşık, "Bugün bu santraller olmadan
yenilenebilir kaynakları tek başına güvenilir şekilde sisteme entegre etmek
mümkün değil." dedi.
Aşık, doğal gaz ve yerli kömür santrallerinin de maliyet
baskısı altında zaman zaman zorlandığını belirterek, kapasite mekanizmasının bu
riskleri bertaraf etmek amacıyla devreye alındığını söyledi.
Yıllar içinde bazı değişikliklere uğrasa da mekanizmanın temel
amacının, piyasa fiyatlarının santral maliyetlerinin altında kaldığında aradaki
farkı dengelemek olduğunu anlatan Aşık, "Kapasite mekanizması destekleri,
enerji arz güvenliği açısından kritik rol oynayan santrallerin sürdürülebilir
şekilde faaliyet göstermesini sağlıyor." ifadesini kullandı.
AA