EMEKLİ AYLIKLARI NASIL HESAPLANACAK? (2)

7538 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle aynı durum, 5510/28/5 kapsamında aylık bağlanacak 4/a sigortalıları için de öngörülmüştür. Bu kişilerin 2008/Ekim öncesi aylık hesaplarına esas aylık bağlama oranı (ABO) tespiti için aynı kurallar uygulanacaktır. 2008/Ekim sonrası hizmetlere ilişkin ABO tespiti ise 5510 sayılı Kanunun 29. maddesinde belirtildiği şekilde yapılacaktır.

Yaşlılık aylığı bağlanacak sigortalılar için aranan prim gün sayılarının genel hükümlere göre yaşlılık aylığı bağlanacak sigortalılardan daha az olması nedeniyle, 29. maddede sigortalıların çalışma gücü kayıp oranları esas alınarak ABO’ların tespitinde kullanılacak prim gün sayısı yeniden belirlenmektedir.

***

ABO, prim ödeme gün sayısı 9000 günden az olanlar için, çalışma gücü kayıp oranının 9000 gün prim ödeme gün sayısı ile çarpımı sonucu bulunan rakamın yüzde 60’a bölünmesi suretiyle hesaplanan gün sayısına göre, yüzde 50’yi geçmemek üzere, prim ödeme gün sayısı 9000 günden fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısına göre belirlenmektedir. 4/a sigortalıları için 9000 prim gün sayısı 7200 gün, yüzde 50 oranı da yüzde 40 olarak uygulanmaktadır.

***

Örneğin, yüzde 56 çalışma gücü kaybı olan sigortalının 4400 prim günü varsa, 5510 sayılı Kanunda genel hükümlere göre yaşlılık aylığına hak kazanan bir sigortalının 4400 gün karşılığı ABO’su; 4400/360=12,22 x yüzde 2 = 24,44 şeklinde hesaplanması gerekmektedir. Ancak, sigortalıya çalışma gücü kaybı oranına göre yaşlılık aylığı bağlanacağından, bu sigortalı 4/a sigortalısı ise; yüzde 56 x 7200 / yüzde 60 = 6720 yeni prim gün sayısı bulunacaktır.

4400 günü olan sigortalı için bu gün sayısı üzerinden ABO tespiti yapılacak ve ABO, 6720/360 = 18,67 x yüzde 2 = yüzde 37,34 olarak belirlenecektir. Bu oran yüzde 40’ı geçemeyecektir.

***

Eğer sigortalı 4/b veya 4/c sigortalısı olsaydı; yüzde 56 x 9000 / yüzde 60 = 8400 yeni prim gün sayısı bulunacaktır. Yani 4400 günü olan sigortalı, sanki 8400 günü varmış gibi bu gün sayısı üzerinden ABO tespiti yapılacaktır. ABO, 8400/360 = 23,33 x yüzde 2 = 46,66 olarak belirlenecektir. Bu oran ise yüzde 50’yi geçemeyecektir.

***

Netice itibariyle, engelli emekliliğinin kaldırılarak yerine 5510/28. Maddenin beşinci fıkrası gereği çalışma gücü kayıp oranına göre aylık bağlanması uygulamasının getirilmesiyle, halen engellilik derecesini tespit ettirmiş ancak henüz emekli olmamış sigortalıların, 5510/28/5 fıkrası kapsamında yaşlılık sigortasından aylık talebinde bulunmaları halinde, çalışma gücü kayıp oranları farklı bir yönetmeliğe göre yeniden belirlenecektir.

***

Belirlenen yeni çalışma gücü kayıp oranı, engellilik derecesinden muhtemelen daha düşük olacaktır. Bu durum, emeklilik koşullarında aranan prim gün sayısı ile sigortalılık süresi koşullarının daha da ağırlaşması ve daha geç emeklilik anlamına gelecektir.