EDEBİYAT VE PSİKOLOJİ

Edebiyat eski çağlardan beri ruhsal sorunların sağaltımında kullanılan önemli bir araçtır. Antik Yunan’da kütüphaneler düşünme, keyif ve dinlenme yeri olarak kullanılmış ve kütüphane girişinde “ruhun şifa eyeri” yazısının yer aldığı görülmüştür (Sullivan ve Strang, 2002).

***

Su, çamur ve müzik gibi doğal yöntemlerle tedavi uygulayan ve girişinde “ölümün giremediği yer” yazan, psikiyatrik tedavinin uygulandığı Bergama Şifa Tapınağında büyük bir kütüphanenin yer aldığı görülmektedir (Menekay, 2009).

***

Kitapların insanları iyileştirici, onlara yardım edici özellikleri vardır. Edebiyat önümüzde yeni yollar açarak yaşadığımız olayları farklı biçimde bakmamızı sağlayarak, içimizdeki pek çok yarayı iyileştirir. Okuduklarımız yoluyla, hayatımızda duyabilme ya da ulaşabilme olanağımız olmayan pek çok yaşantıya tanık oluruz.

***

Kitapların insan psikolojisi üzerinde hem iyileştirici hem de geliştirici etkisi vardır. Kişi okurken bu dünyada yalnız olmadığını, bazı olayların sadece kendi başına gelmediğini görür.

Yeryüzündeki herkesin yaşamında bazı travmalar, sorunlar, coşkular, korkular olduğu, herkesin zaman zaman bazı sorunlarla yüz yüze geldiği gerçeğinin farkına varır.

Bu tür yaşantıların tüm insanlara özgü olduğunu bilmek, bu yaşantılara tanık olmak, insanı bu evren içinde büyük bir boşluk ve yalnızlık duygusundan çıkararak bireye güç ve umut vermektedir.

***

Kişinin okuduğu öykülerde kendine benzer ya da kendinden farklı pek çok özelliği olan olay ya da durumlarla karşılaşması, farklı bir bakış açısı kazanmasını sağlar.

Okuyucu, öyküdeki kahramanın hayatını kendi hayatı ile kıyaslar ve kendi hayatı ile ilgili değerlendirmeler yapar. Kişinin dünyaya ötekinin gözünden bakabilmesini, hayatına ayna tutmasını sağlayarak, yaşamın gerçekliklerini kavramasına yardım eder.  

***

Her insan farklı nedenlerle kitap okumaya yönelir. Kimisi içinde bulunduğu gerçeklikten uzaklaşmak için, kimisi yüzleşmekten korktuğu konularla yüzleşmek ve baş edebilmek için, kimisi kişisel sorunlara çözüm aramak için, kimisi duygularına çıkış yolu bulmak için, kimisi de yeni şeyler öğrenmek için…

Bu anlamda edebi eserler çoğu zaman insanların terapistleri gibi işlev görmüşlerdir. İnsanlar okuduklarından güç ve cesaret alarak pek çok zorluğun üstesinden gelebilmeyi başarabilmişlerdir.

***

İnsan hayatında iz bırakan, hiç unutulmayan, hayatı şekillendirmede önemli rolleri olan pek çok öyküler ve kitaplar vardır.

SON SÖZ

Küçük Prens, Pollyanna… Pollyanna, hepimizin zihninde, tüm olumsuzluklara, insana acı veren yaşantılar içinde bile, olumlu kırıntılar yakalayabilmekle bütünleşmiştir.