DİYETTE KARBONHİDRAT YENİR Mİ?

Çevremde pek çok insandan duyduğum bir cümleden yola çıkarak bu yazıyı yazmaya karar verdim. ‘Kendi kendime diyete başladım, ekmek/makarna/pilav yemiyorum artık.’

Sanki diyet yapıyorsak bunları yemek birden bire yasaklanıyor gibi. Peki, gerçekten de karbonhidratlardan kaçınmak mı gerekiyor, yoksa bu sadece bir efsane mi?

***

Öncelikle, karbonhidratlar vücudumuz için temel bir enerji kaynağıdır. Beynimiz, kaslarımız ve organlarımız düzgün çalışabilmek için glikoza, yani karbonhidratlardan elde edilen şekere ihtiyaç duyar. Yani, karbonhidratlar yaşam için elzemdir! Elbette bu durum tüm karbonhidrat türleri için geçerli değildir. Bu noktada hangi karbonhidratları seçtiğimiz de oldukça önemlidir.

***

Karbonhidratlar basit ve karmaşık olmak üzere ikiye ayrılır. İşlenmiş şeker içeren ürünler, beyaz ekmek gibi basit karbonhidratlar çabuk sindirilir ve ani enerji patlaması yaratırken; tam tahıl ürünler ve sebzeler gibi karmaşık karbonhidratların sindirimi daha uzun sürer ve uzun süreli enerji ve tokluk sağlar.

***

Örneğin, bir dilim beyaz ekmek yerine tam buğday ekmeği tüketmek, kan şekerimizin çok daha dengede kalmasını sağlar. 2018 yılında yapılan bir çalışma, tam tahılların dengeli tüketiminin obezite riskini yüzde 30 oranında azalttığını göstermiştir.

***

Bir diğer önemli nokta, karbonhidratların tek başına kilo aldırmadığıdır. Kilo yönetimi, aldığımız toplam kalori ile ilgilidir. Eğer toplam kalori alımımızı kontrol altında tutuyorsak, sağlıklı karbonhidratlar tüketmek, zayıflama veya sağlıklı kilo yönetimi açısından olumlu etki yaratabilir. Dünyaca ünlü bir çalışma (2020), düşük karbonhidrat diyetleri ile dengeli diyetler arasında kilo kaybı açısından anlamlı bir fark bulamadı. Yani kilo vermek için karbonhidratları kesmek zorunda değilsiniz.

***

Ayrıca, birçok sebze, meyve ve tam tahıllar, lif açısından zengindir. Lif, sindirim sağlığımız için kritik öneme sahiptir ve bizi uzun süre tok tutar. Pek çok çalışma yeterli lif alımının kilo kontrolü ve sindirim sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğunu ortaya koymuştur. Bu nedenle, yeterli lif alımına sahip olmak, sağlıklı bir diyette karbonhidratları ortadan kaldırmaktan çok daha mantıklıdır.

***

Sonuç olarak, karbonhidratları tamamen diyetten çıkarmak yerine, sağlıklı ve dengeli bir şekilde tüketmek en iyisidir. Önemli olan, hangi tür ve miktarda karbonhidratları tükettiğimizdir.

SON SÖZ

Unutmayalım ki, dengeli bir diyet, sağlıklı bir yaşamın anahtarıdır. Karbonhidratlar düşmanımız değil; doğru seçimlerle onlarla güzel bir ortaklık yapabiliriz.