Cevdet Yılmaz: Enflasyonla topyekûn mücadele zamanı

"KKM mekanizmasını ani şekilde bitirme anlayışımız yok" diyen Yılmaz, "Aşamalı şekilde hareket edeceğiz. TL cinsi enstrümanları cazip hale getirerek, gerekli tedbirleri alarak devam edeceğiz" şeklinde konuştu

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın açıklamalarından satır başları şöyle:

"İSTİKRAR VE GÜVEN İÇİNDE ZORLUKLARI AŞACAĞIZ"

Eylül ayında orta vadeli programı revize etmeyi planlıyoruz. Birincisi maliye politikaları. İkincisi para politikamızın çerçevesi olacak. 2023 tahminlerimiz güncellenecek, 3 yıllık yeni tahmin ve hedeflerimiz ortaya konacak. Yapısal reformlar da içinde yer alacak. Bir taraftan bakanlık diğer taraftan ilgili taraflarla istişareler yürüterek tamamlayacağız. Ekonominin düşmanı belirsizliktir. Bu olduğunda ekonomik aktörler bekle gör moduna girerler. Belirlilik son derece önemlidir. Artık öngörülebilir 5 yıllık perspektifimiz var. Şeffaf istişare odaklı bir programımız var. İstikrar ve güven içinde zorlukları aşacağız. Cumhurbaşkanımız Türkiye Yüzyılı dedi. Biz Türkiye Yüzyılı'nın ilk kabinesiyiz. Türkiye Yüzyılı'nı 85 milyonla inşa edeceğiz. Toplumu kucaklayan irade ortaya koyan duruşumuz var. Tüm taraflarla istişare içinde olacağız. İstişare medeniyetimizin getirdiği bir değer. Biz de önem vereceğiz.

ENFLASYON NASIL ORTADAN KALKACAK?

Pandemi sonrası oluşan dengesizlikler bir takım farklı aktörlerle dünyada da biz de enflasyonla karşı karşıyayız. Bir taraftan resesyon var. Bu dengede bu süreç yürütülmeye çalışıyor. 3 yıla baktığınızda reel tarafta çok güçlüyüz. Büyümede 3 yılda dünya yüzde 3 Türkiye ekonomisi yüzde 20 oranında büyümüş. Ama bir taraftan fiyat artışları ve sosyal meselelerle karşı karşıyayız. Şimdi enflasyonla mücadele zamanı. Topyekûn mücadele tabi. Sektörel politikalar da etkileyebiliyor.

Tarım ve gıda sektörü stratejik bir sektördür. Giderek önemini dünya daha iyi anlıyor. Gıda konusuna büyük önem veriyoruz. Tarım alanı sadece Tarım bakanlığı çalışmalarıyla bir yere varacağımız bir alan değil. Kapsamlı şekilde önümüzdeki dönemde büyük bir önem atfedeceğiz.

"ÇALIŞAN KESİMLERİ ENFLASYONA EZDİRMEME NOKTASINDA TEDBİRLERİ ALDIK"

Enflasyonda beklenti yönetimi çok önemli. Olumsuz beklentiler olunca kendini besleyen bir beklenti oluşuyor. Yarın daha fazla olacak diye şimdiden harekete geçme eğilimi olabiliyor. Yeniden normalleşmeye gitmek gerekiyor. Bu bir süreç. Aşama aşama bu konuda mesafeler alacağız. Dünyadaki gelişmeler de bize yardımcı olacak. Dünyada büyüme hızı düşüyor. Yüzde 3 altına düşecek bu sene. Bu da talebi aşağıya çekiyor. Bu da fiyatları düşürüyor. Enerji fiyatlarında düşüş görüyoruz. Daha olumlu bir noktaya gireceğiz. Orta vadeli programda göreceksiniz. Belli bir süreç bu. Biz tek başına enflasyon her şeydir diye bakınca hızla bir şey yaparsınız ama diğer tarafları kırar dökersiniz. İyi bir süreç yönetimiyle enflasyonu aşağıya çekeceğiz. Çalışan kesimleri enflasyona ezdirmeme noktasında tedbirleri aldık almaya devam edeceğiz.

Önemli 2 Seçim yaşadık. 2 tarafta da aynı ittifak kazanmış oldu, bir uyum da var. Oradaki belirsizlik ortadan kalkmış durumda. Eski sistem olsa hızlı şekilde belirsizlik ortadan kalkmayabilirdi. Bakanlık pazarlıkları politikalar arasında çatışmalar yaşanır kısa süren hükümetler olurdu. Cumhurbaşkanımızın seçildiği sonuçların ardından yemin etti akşamında hükümetini açıkladı. Bu yeni sistemimizin gücü. Gece gündüz sistemin avantajlarıyla gereğini yapacağız. Başlamış bir süreç bu enflasyonda belli bir düşüş oldu. Önümüzdeki dönemde daha iyi noktalara gideceğiz. Belli dengeler var. Ekonomi alanı bir bütünlük arz ediyor. Kalkınmakta olan güçlü bir ülkeyiz. Bir taraftan da dünyanın zorlu bir dönemindeyiz. Bölgemizde ciddi çatışmalar var bu ortam içinde vatandaşlarımıza verdiğimiz sözleri takip edeceğiz.

TL'NİN DEĞER KAYBI NEREDE DURACAK

Kurun farklı etkileri var. Belli oranda enflasyona yansıma olabiliyor. İthalatı caydırıcı etkisi olabilir. Cari açığa olumlu etkileri olabiliyor. Bizim izlediğimiz serbest kur rejimi. 2001 krizinde sabit kur rejimi vardı. Serbest kur günlük değişimlerle değişim ihtiyacını absorbe eder. Önemli olan temellerdir. Döviz arz ve talebinde denge önemlidir. Bizim kur tahminimiz söz konusu değil. Spekülasyonlara karşı mücadele ederiz. Önemli olan cari açığı azaltmaya yönelik tedbirlerimiz. İç tasarruflarımızı artırmalıyız. Döviz kazandırıcı faaliyetleri artırdıkça döviz sağlıklı noktaya gelecektir. Her döneminin kendi ihtiyaçları vardır. Cari açık bir ülkenin yatırım harcamalarıyla kaynaklar arasındaki farktır. Bizim amacımız önümüzdeki dönemde enstrümanları artırarak daha fazla tasarrufla yatırımları sürdürmek. Bizim tercihimiz yatırımları devam ettirmek ve sağlam tasarruflarla ortaya koymak. 2028'e geldiğimizde 1.5 trilyonluk ekonomi hedefliyoruz. Yatırımları desteklemeye devam edeceğiz. Türkiye'nin klasik sorunu nedir? Yeni değil bu cari açık.

KKM'DE DURUM NE OLACAK?

Önceki hükümette bizim hükümetti bu da bizim hükümetimiz. Birçok problemi yönettiler. Ama dünya ve Türkiye'nin şartları dinamik. Her dönemin kendine göre şartları var. Bu noktada yeri geldiğinde dinamikler değişebilir. Şartlar değiştikçe politikalar elbette güncellenir. 20 yılımıza baktığınızda bunu görebilirsiniz. Buna istikrar içinde değişim de diyebiliriz. AK Parti'nin başından beri izlediği budur. Hiçbir zaman keskin dönüşler olduğunu düşünmüyorum. Her şeyde bir altında orta diye bir şey var. Bir uçtan bir uça geçiş diye görmüyorum ben. Doğal bir akış bu. Kişisel karşılaştırma yapmayı doğru bulmuyorum. KKM 120 milyar dolar seviyesinde. İyi bir işlev gördü. Başından itibaren geçici düzenleme yapıldı. Belli bir vade koyduk. Tedrici bir geçiş olmalı. Yıl sonunda bitmeyebilir. Ani şekilde duruş doğru değil. Geçiş süreci diye bir şey var ekonomide. Tartışmalarını ekonomi koordinasyon kurulunda yapacağız. Bugün durduğunuzda vade doluncaya kadar hesaplar faydalanmaya devam edecek. Yeni geliştireceğimiz enstrümanlarla bu geçişi sağlayacağız.

"CARİ AÇIĞIMIZDA DAHA OLUMLU PERSPEKTİF VAR"

Endişe edilecek bir durum yok. Türkiye ekonomisi dışa açık bir ekonomi. Güçlü bir bankacılık yapımız var. Yeni istikrarlı bir hükümetimiz var. Kurun gündelik hareket etmeyeceği anlamına gelmez. Artabilir eksilebilir. Önemli olan nominal kur ile reel kur. Enflasyonist ortamda kur hareket etmiyorsa TL değer kazanıyor demektir. Dolayısıyla reel kur üzerinden bakmamız daha anlamlı. Reel kurda hareket göreceğimizi düşünmüyorum. Yılın ikinci yarısında daha olumlu perspektife sahibiz. Cari açığımızda daha olumlu perspektif var. Politikalarımızla destekleyeceğiz. Makroihtiyati hususlarda daha dikkatli gideceğiz.

KKM mekanizmasını ani şekilde bitirme anlayışımız yok. Aşamalı şekilde hareket edeceğiz.TL cinsi enstrümanları cazip hale getirerek gerekli tedbirleri alarak devam edeceğiz. 

ALIM GÜCÜNÜ ARTIRMAK İÇİN TEDBİRLER OLACAK MI?

Bu tedbirleri aldık, devam edeceğiz. Temmuzda önemli bir gündemimiz var. Asgari ücret görüşmeleri başlamış durumda. Normalde yılda 1 yapılırdı. İşveren işçi ve kamu tarafında müzakereler şu anda yapılıyor. Temmuz ayı içinde bitecek ve enflasyona ezdirmemeye dönük bir yaklaşım sergileyeceğiz. Memur maaşlarında ve emeklilerle ilgili çalışmalarla ortaya çıkacak değişiklikler var. Şu anda çalışılıyor.

ASGARİ ÜCRETTE HESAPLAMA YAPILDI MI?

Dolar yerinde durmuyor her gün farklılaşıyor. Biz TL konuşmak durumundayız. Ana ilkemiz çalışanlarımızı enflasyona ezdirmemek.

İŞVERENE DESTEK SÜRECEK Mİ?

Görüşmelerin sonucunda göreceğiz. İşverenlerin de kaygılarını dikkate almalıyız. Kayıt dışılık ve eksik kayıtlılık var. Bununla da mücadele etmeliyiz. Biz kalkınmış bir ülke olacaksak kayıtlı bir ülke olmalıyız.

BAYRAM ÖNCESİ İLAN EDİLEBİLİR Mİ?

Zannetmiyorum, bu bir süreç alacaktır. Temenni ederiz ki orta noktada buluşsunlar. Biz düzenleme talebimizi Meclise arz edeceğiz. Gerisi Meclisin takvimi. Öncelikli olarak ele alınacağını temenni ediyorum. Her dönem değişik konularda farklı düzenlemeler yapılıyor. Bir anda bunları sonlandırmak mümkün değil. Herkesin kazanımları var. Gönül ister ki herkes tek bir mevzuata tabi olsun. Önümüzdeki döneme ilişkin olabildiğince mevzuatı sadeleştirmekten yanayız.

EMEKLİ MAAŞLARINDA NE YAPILACAK?

Çalışma bakanlığımız çalışıyor. Kademeli bir yaklaşım içinde bakılacaktır. Maaşı 7 bin 500 olanlar artıştan yararlanamadı. Arkadaşlarımız çalışıyorlar

Biz işverene asgari ücret ver demiyoruz en az bunu ver demiyoruz. İşverenlerin de kendi dengeleri var saygı duyuyoruz. Gönül ister ki daha fazla versinler. Önümüzdeki süreçlerde işletmelerimiz inşallah daha fazla büyür ve çalışanlarımızı faydalandırırlar diye temenni ediyoruz.

KAMUDA TASARRUFTAN KASTINIZ NEDİR?

En önemlisi verimliliktir. Kaynakları en verimli şekilde kullanmaktır. Yatırım dediğimiz şey tasarruftur. Daha fazla getirisi olan işlere öncelik vermek. Bunlar kamuda tasarrufu artıracak noktalar. Her kurumumuz kendi içinde bu değerlendirmeleri yapacaklar. Kaynakların sınırsız olmadığını bilerek daha fazla hizmeti nasıl başarırım diye bakmak. Temel mesele kaynakları verimli kullanmaktır.

YENİ DÖNEMDE HANGİ YATIRIMLARA AĞIRLIK VERİLECEK?

20 yılda Türkiye büyük yatırımlar yaptı. Önümüzdeki dönemde katma değeri yüksek ekonomi oluşturma, genç girişimcilikle yeni yatırımlar göreceğiz. Gıda yatırımları kritik alan olarak zikredilebilir. Bir ülkede güven ve istikrar varsa öngörülebilirlik varsa yatırımcılar gelip yatırım yapabiliyorlar. Bu 2 kelimeyle yola çıktık ve devam ediyoruz. İyi kadrolarımız var. Kadrolar da güvende önem teşkil ediyor.

Kadın olduğu için atanmadı ama bir kadının atanmasından ben de çok memnunum. Bir Anadolu insanı Gaye Hanım. Bugün ben davet ettim. Ekonomi kadrosuyla tanışma ve kendisinin katkı sunması adına davet ettim. Ehliyetli bir insan. Hem genç hem tecrübeli. Kızılay Başkanlığı'na da bir kadın atandı. Bunlar çok önemli. İnşallah daha fazla kadını görürüz. Meclis'te bugün yüzde 20'lere yaklaşmış durumda. Bize söyleyen partilere bakın ana muhalefet partisinden daha yüksek vekilimiz var bizim. Bundan sonra daha hızlı gelişmeleri sağlayacağız.

FAİZLER YÜKSELECEK Mİ?

Amaç ve araç meselesi. Merkez Bankası hükümetin ana çizdiği çerçevesini benimsemek durumda. MB genel hedeflerle uyumlu şekilde fiyat istikrarını, değerlendirmesini yapacaktır. Gerekli adımları atacaktır bekleyip göreceğiz. Sayın Cumhurbaşkanımız Sayın Şimşek'e ve ekibine desteğini ifade etti. Kullanılması gereken yol ve araçlar teknik meseleler. Örneğin amaç buradan İstanbul'a gitmek. Farklı enstrümanlar karşınıza çıkabilir. Ama amaç değişmez. Enflasyon aynı zamanda sosyal bir mesele. Ekonomik ve sosyal açıdan enflasyonla kararlı şekilde mücadele etmek zorundayız. Eninde sonunda enflasyonu makul seviyelere taşıyacağız.

KREDİ KULLANIMI

Para politikalarındaki belirsizliğin sonuçları olabilir bunlar. Çerçeve netleştikçe finansal piyasalar da etkili şekilde işleyecektir. Sanayi üretimine üreticilere yatırım kredisi olarak rahatlatıcı adımların atılmasına inanıyorum. İthalatı teşvik edici kredileri dengelememiz gerekiyor. İlgili kurumlarımız değerlendirecektir. Kobiler başta olmak üzere üreticilerin yanında olmaya devam edeceğiz.

KİRA FİYATLARI

Sınır getirilmişti. Piyasalarda olağanüstü hareketlenmeler oldu. Kiracıdan yana politika izledik. Aynı anlayışı devam ettiriyoruz. Hızlı şekilde arzı artırmak zorundayız. Bu konuda deprem bölgelerinde hızlı yapılaşma yapılacak. Yeni programlar ilan ettik. Bankacılık sistemi kanalıyla birtakım imkanlar oluşturduk. Konut arzına dönük çalışmalar devam edecek. Bunların kiralar üzerinde etkisi olacağını düşünüyorum. Çalışma içindeyiz. Önümüzdeki günlerde değerlendirme yapacağız ve karar vereceğiz. Kiracıları nasıl rahatlatırız perspektifiyle çalışmalar yapacağız.

Yüzbinlerce inşaat var şu anda. Deprem bölgesinde 650 bin konuttan bahsediyoruz. Öğrenciler için yurtlar inşa ediyoruz. Yurt kapasitesini artırma gündemimizde. İnşaat maliyetlerinde ciddi problemler yaşadık. Zaman içinde daha dengeli bir yapı oluşacaktır. Fiyatlar bir yere gelince kolay kolay yerine gitmiyor maalesef. Fiyatlar geriye fazla gitmese bile mevcut durumu gelirlerle oran anlamında daha iyi noktaya gideceğini düşünüyorum. Elimizden gelen tüm destekler için politikalarımız olacak.

YEREL SEÇİMLERE GİDERKEN HÜKÜMET SEÇİM STRATEJİSİ İZLEYECEK Mİ?

Sayın Kılıçdaroğlu bedava vereceğim dedi. Hep birlikte izledik. Vatandaş ona güvenmedi. Vatandaşımız kimin gerçekçi programa dayanan öneriler ortaya koyduğunu kimin ise popülist politikalar ortaya koyduğunu gördü tercihini yaptı. Germiş performansa bakıyor. 4 sene önce belediyeleri vaatlerle geldi, vatandaş neler yapıldığını sorar. Seçim sürecinde sahada çok gezdim. Bu mukayeseleri vatandaşımız yapıyor. Muhalefete söylemek istediğim bir şey var, deprem bölgesi ve kırsal kesim için söylenenleri duyduk. Dönüp kendilerine baksınlar, kendilerini sorgulasınlar vatandaşı sorgulamasınlar. Biz kendimizi sorgularız.

" HER TÜRLÜ YAPICI ELEŞTİRİYE HAZIRIZ"

Bu ülke hepimizin, biz tüm vatandaşlarımızın hükümetiyiz. Türkiye Yüzyılı derken bir partinin bir kesimin yüzyılından bahsetmiyoruz. Emeği geçen herkesten Allah razı olsun. Bazen konjonktüre fazla dalıyoruz. Türkiye, 21. yüzyılın yükselen ülkelerinden olacak hiç şüphem yok. Biz çok umutluyuz. Kısa vadede sorunlarımız olabilir, bunlar aşılamaz sorunlar değil. Aşamayacağımız hiçbir sorun yok. Tüm toplumsal kesimleri davet ediyoruz, hepimiz gücümüz neye yetiyorsa millete hizmet etmek durumundayız. Bizi eleştirsinler, eleştiri bize fayda sağlar. Tabi ki hakaret, şiddet olmasın. Her türlü yapıcı eleştiriye hazırız. Ama hakaret ve şiddete hiçbir şekilde açık değiliz. Kabul etmeyiz.

"TÜRKİYE ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDE ÇOK FARKLI BİR DÜZEYE GELECEK"

Bütçede harcamalarda artış oldu. En baştaki faktör deprem. Yeniden inşa çalışması yapıyoruz. İkincisi EYT gibi tarihi adımlar atıldı. Memur maaşı zamları var. Bir taraftan da mali disipline önem veren hükümetiz. Tek seferlik harcamalar yapısal hasara yol açmıyor. Bunlar sürekli harcama kalemi olmayacak. Kalıcı bozulma olmaması önemli bütçemizde. Önlemler olacak. Olmaması mümkün değil. Bu yönde çalışmalarımızı yapacağız. Biz gerçekçi politikalar izliyoruz. Süreç alacak ve sonucunda hepimiz faydalarını göreceğiz. Bir taraftan hepimiz çok çalışmak ve birlik içinde olmak zorundayız. Her ülkenin yarıştığı bir dönemdeyiz. Daha fazla emek harcamak durumundayız. Türkiye önümüzdeki dönemde çok farklı bir düzeye gelecek. Türkiye yüksek gelirli ülkeler liginde üst sıralara tırmanacak.