Bakan Bolat: İsrail’e ihracat, ithalat sıfır
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, ABD başkanlık seçimlerini Donald Trump’ın kazanmasına ilişkin, “Göreve başlarken ‘ihtiyatlı bir iyimserlik olabilir’ diyelim. (ABD ile) Dış ticaretimizde başta çelik ve tekstil ürünlerinde gümrük vergilerinin azaltılması beklentimiz var” dedi.
Bolat, İstanbul'da düzenlenen Türkiye İhracat Seferberliği Programı'nda, yılın geride kalan döneminde ithalatta yaşanan azalmaya işaret ederek, bunun nasıl sağlandığına ilişkin uyguladıkları politikaları anlattı.
Bir yıl önce 367 milyar dolar ihracatın, son 12 aylık
rakamının 340 milyar dolara gerilediğini bildiren Bolat, ihracat yapan
kuyumcuların yarı mücevher statüsünde ürünler getirerek ihtiyaçlarını
karşıladığını ve bu alanda 3,5 milyar dolarlık artış yaşandığını, kırmızı et fiyatlarının
"şişmesini" engellemek ve halkın makul fiyatlarda et tüketebilmesini
sağlamak için Et ve Süt Kurumu'nun helal kesim usulüyle ithalat yaptığını,
burada da 200 milyon dolar artış olduğunu söyledi.
Motosiklet ithalatında 300 milyon dolarlık, binek otomobilde
550 milyon dolarlık artış olduğunu belirten Bolat, Çin'den ithal edilen
otomobillere ek gümrük vergisi getirilmesinin ardından bu alandaki rakamların
gerilemeye başladığını kaydetti.
Bolat, "Biz bardağın dolu tarafına bakalım. Türkiye'nin
dış ticaret açığındaki, cari işlemler açığındaki bu kadar büyük azalma,
ülkemizin dış ekonomik ilişkilerinde bir ayarlama ve dengeleme sürecini
beraberinde getirdi. Döviz piyasalarına istikrar, rezervlerimize büyük bir
artış getirdi. Yerli ve milli sanayimizi haksız ithalata, kural dışı ithalata,
Türkiye'yi bir ithalat cenneti yapmaya çalışan çevrelere karşı korumuş olduk.
Bunlar bizim uluslararası yükümlülükler gereği haklarımız, bunu uyguladık
yani." diye konuştu.
İthalatın azaltılmasına yönelik politikaların yerli üretimi
artırdığını vurgulayan Bolat, büyümenin sürdüğünü, kişi başına düşen milli
gelirin artmaya devam ettiğini, makroekonomideki göstergelerin hemen hepsinde
ciddi iyileşmeler yaşandığını, işsizliğin azaldığını, iş dünyasının
çalıştıracak işçi bulamadığına dair şikayette bulunduğunu, istihdam sayısının
33 milyon sınırına yaklaştığını aktardı.
"MERKEZ BANKASI
REZERVLERİ REKOR SEVİYELERİNDE"
Ticaret Bakanı Bolat, son dönemde ekonomide yaşanan olumlu
gelişmelere işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"İstihdam, ekonomik büyüme, ihracattaki artış,
ithalattaki azalış, dış ticaret açığının azalması, cari işlemler açığının
minimum seviyeye inmesi, Merkez Bankası'nın döviz rezervlerinin rekor
seviyelere yükselmesi, Türkiye'nin kredi risk priminin (CDS) 800'lerden
260'lara gerilemesi, Türkiye'nin 3 büyük kredi derecelendirme kuruluşundan bir
yıl içinde ikişer defa not artırımı alarak, yatırım yapılabilir ülke konumuna
doğru gelmesi ve yaklaşması, yurt dışından doğrudan yatırımlar...
Yurt dışında müteahhitlik hizmetlerinde geçen yıl 28 milyar
dolarlık ihale kazandı müteahhitlerimiz. Bu, Türkiye'den mühendis, işçi,
teknisyen gitmesi, Türkiye'den mal satışı demektir. Bu sene de iyi gidiyoruz.
Orta Doğu'da, Körfez'de, Türk Cumhuriyetlerde, Rusya pazarında, Balkanlarda,
AB, Afrika'da ve ABD pazarında hep büyüme içinde dış ticaretimiz, ihracatımız.
Enflasyonda da 5 ayda yaklaşık 27 puanlık bir gerileme söz konusu oldu TÜFE
olarak, ÜFE daha da aşağılarda."
Bolat, aldıkları tedbirler sayesinde fedakarlıklar yaparak fiyat
artışlarının önüne geçtiklerini ifade ederek, "Ticaret Bakanlığı olarak
ihracatı artırmak bizim ana görevimiz ama halkımızın makul fiyatlarda ürün
tüketebilmesi için gerektiğinde ihracatı kısıyoruz." dedi.
"(KURDAKİ
ARTIŞIN İHRACATÇIYA) BİR FAYDASI OLMUYOR"
Ömer Bolat, ihracatçılara yönelik desteklere ilişkin soru
üzerine, AK Parti hükümetleri döneminde sabit kur uygulaması veya kur hedefi
olmadığını belirtti.
"Kur, ülkenin dış ticaret dengeleri, döviz giriş ve
çıkışı gibi gelişmelerle piyasalarda kendini ve değerini bulan önemli bir
enstrüman" diyen Bolat, uyguladıkları dezenflasyon programı çerçevesinde
döviz piyasalarında istikrarın sağlandığını, ülkenin döviz rezervlerinin
arttığını, bu sayede dövize spekülatif bir talep olmadığını, spekülatif talep
olmayınca kurlarda çalkantılı dönemin geride kaldığını vurguladı.
Bu sayede insanların önünü görebildiğini ve fiyat teklif
edebildiğini belirten Bolat, spekülatif artışların girdi maliyetlerini de
yükselttiğini, girdi maliyeti artınca kurdaki artışın getireceği rekabet
avantajının da ortadan kalktığını söyledi.
Kurdaki istikrarın önemine işaret eden Bolat, "Kaldı ki
sizin burada bugün aniden yüzde 20 kur artışınız olsa ne oluyor biliyor
musunuz? İthalatçı telefonu açıyor diyor ki, 'Senin ülkende kur yüzde 20
artmış. Bana verdiğin dolar fiyatını yüzde 20 düşüreceksin' diyor. Yani bir
faydası da olmuyor. Ticaretteki reel tablo budur." diye konuştu.
Bolat, makro iyileşme ve dengelemeleri sağladıktan sonra her
kademede ihracatçıya destek verdiklerini ifade ederek, bu alanda sağlanan
desteklere değindi.
"İHRACATÇI
SAYIMIZI 160 BİNE ÇIKARTACAĞIZ"
Bakan Bolat, Ticaret Bakanlığı'nın bu yıl 38 milyar lira
olan bütçesinin 21,5 milyar lirasını; ihracat desteği olarak 16 milyar lirasını
mal ihracatçılarına, 5,5 milyar lirasını hizmet ihracatçılarına tahsis
ettiklerini bildirdi.
İhracatçılara yönelik yüzlerce destek programı bulunduğunu
aktararak, örnekler paylaşan Bolat, hedeflerinin 2030'a kadar ihracatçı
sayısını 140 binden 160 bine yükseltmek olduğuna dikkati çekti.
Bolat, "Önümüzdeki yıl Bakanlık olarak 56 milyar liraya
çıkarılıyor bütçemiz. Yüzde 60'ını yine ihracatçılara karşılıksız, uluslararası
kurallara uyumlu şekilde hibe destekleri olarak verilecek." dedi.
"MAYISTAN BU
YANA İSRAİL'E İHRACAT, İTHALAT SIFIRDIR"
Ticaret Bakanı Bolat, Türkiye'nin İsrail'e ihracatının
sürdüğüne dair iddiaların ve buna karşılık Filistin Ulusal Ekonomi Bakanı
Muhammed el-Amur tarafından Türkiye'nin aslında Filistin'e ihracat yaptığına
ilişkin açıklamaların hatırlatılması üzerine, dünyada Filistin'de ateşkesi
sağlamak için en çok çaba gösteren ülkenin Türkiye, liderin de Cumhurbaşkanı
Recep Tayyip Erdoğan olduğunu söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın uluslararası etkinliklerde ve
zirvelerde yaptığı çağrıları hatırlatan Bolat, şöyle devam etti:
"Her platformu kullanarak ikili liderler
görüşmelerinde, uluslararası oturumlarda, zirve toplantılarında bu konuda lobi
çalışması yapılıyor. İsrail'in saldırganlığının önlenmesi noktasında şimdi
BM'de 52 ülkeyi de yanımıza alarak İsrail'e silah ambargosu konulması konusunda
bir karar tasarısı teklifi sunduk. Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı'nda
İsrail aleyhine açılan davada İsrail'in mahkum edilmesi için müdahil olduk. 85
bin ton gıda ve sağlık yardımıyla dünyada Filistinli kardeşlerimize en çok
yardım gönderen ülke konumundayız, geçen yıl 7 Ekim'den bu yana... Hal
böyleyken ticaretimizi azaltma çabası işine girdik. 9 Nisan'da 54 önemli
fasılda ve 1109 üründe İsrail'e ihracatı durdurduk. Bu önemli bir fedakarlık
bir ülke için. Ondan sonra, 3 hafta sonra da ihracatı ve ithalatı tamamen
durdurduk."
Bolat, Filistin'in bir gümrüğü, deniz limanı, havalimanı ve
gümrük kapısı bulunmadığını, ihracat ve ithalat işlemlerini mecburen İsrail
liman ve gümrüklerinden geçirdiğini, bunun uluslararası garanti altında
olduğunu bildirdi.
Türkiye ile İsrail arasındaki dış ticaretin 2023'te 9,5
milyar dolar olduğunu, bunun 6,5 milyar dolarını Türkiye'nin İsrail'e yaptığı
ihracatın oluşturduğunu bildiren Bolat, şu bilgileri verdi:
"Filistinli ithalatçılar ürünlerini alırken,
ithalatlarını yaparken kolaylık olsun diye varış yeri İsrail olarak
çekiliyordu. O yüzden de o ticaret İsrail ticaret gözüküyordu ancak
Filistinlilerin de kendi ifadeleriyle 9,5 milyar dolar civarında yaptıkları
toplam ithalatları, 1,5 milyar dolar da ihracatları var dünyaya. Bunun içinde
yaklaşık 2 milyar dolarını Türkiye'den alıyorlardı. Yaklaşık 5,5 milyar
dolarını da İsrailli tüccarlardan alıyorlardı kendi şehirlerine yaptıkları
ithalatları. İsrail'de gümrük kodu 624, Filistin'in gümrük kodu 625. 2
Mayıs'tan itibaren İsrail'e ne bir ihracat sevkiyatı ne de İsrail Türkiye'ye
ithalat sevkiyatına izin verilmedi. Hatta şunu söyleyeyim; İsrail'den gelen
bazı ithalat ürünleri vardı. Miktarı da 96,5 milyon dolar. Binlerce kalemde
gümrüklerde, antrepolarda duruyor. Almadık Türkiye'ye. Araya aracılar koyanlar
oluyor. 'Net olacağız, almıyoruz' diyoruz. İsrail kalıcı ateşkesi ilan edinceye
ve Gazze'nin yeniden imarı başlayıncaya kadar bu kararımız sabit. Mayıstan bu
yana İsrail'e ihracat, ithalat sıfırdır."
"İNANILMAZ
BÜHTAN VE İFTİRA YAPIYORLAR"
Ticaret Bakanı Bolat, Filistin Ulusal Ekonomi Bakanı
Muhammed el-Amur'un açıklamalarını anımsatarak, sadece Filistin tarafının onay
verdiği işlemlere sıkı denetim altında izin verdiklerini söyledi.
Bolat, "Son derece açık, şeffaf. Bunu sürekli olarak
Türkiye'nin İsrail'e olan baskılarını ve siyasi mücadelesini yıpratmak
gayesiyle kullanan bu isimleri kınıyorum." dedi.
Uluslararası ticarette, yani deniz taşımacılığında 5-6 tane
büyük denizcilik şirketi bulunduğunu hatırlatan Bolat, sözlerini şöyle
sürdürdü:
"Konteyner ticareti dediğimiz, hacimli ürünlerin
ticaretinde ürünleriniz bu şirketlerin üzerinden gitmek ya da gelmek zorunda.
Türkiye'nin 605 milyar dolar mal ticareti var. Yaklaşık 170 milyar dolar
hizmetler ticareti var. Bizim ihracat ve ithalatta kullandığımız konteyner
sayısı 8,3 milyon adet. Bazen konteyner bulamıyor ihracatçılar. Veya
ithalatçılar mal getirecek konteyner bulamıyorlar. Bir gemi çeşitli
acentelerden aldığı konteynerleri X, Y, Z, Z, Ş vesaire... Gemiye yüklenir,
gemi başlar, uğrayacağı limanlarda o yükleri indirir. Yeni yükler alır. Bu
yükler dediğimiz, konteynerlerin sahipleri vardır. Kimi zaman boş, kimi zaman
içi yükle dolu. Şimdi orada İsrailli bir firmanın konteyner ismini görüyor
gemide, 'Bu İsrail'e gidecek' diyor. Hatta o kadar ileri gidiyorlar ki, yani
çirkin iftiralara sarılıyorlar, 'ateşli silah, savunma sanayi ürünleri
gönderiyorlar' diye de inanılmaz bühtan ve iftira yapıyorlar. Türkiye'den
İsrail'e yıllardır hiçbir şekilde savunma sanayi ürünü gitmedi, gitmez
de..."
"ABD'DEN BAŞTA
ÇELİK VE TEKSTİL ÜRÜNLERİNDE GÜMRÜK VERGİLERİNİN AZALTILMASI BEKLENTİMİZ
VAR"
Ömer Bolat, ABD başkanlık seçimlerini Donald Trump'ın
kazanmasına ilişkin soru üzerine, Türkiye ile ABD arasındaki dış ticaretin bu
yıl 35 milyar dolara ulaşmasını beklediklerini, iki ülke arasında birçok alanda
ciddi işbirlikleri olduğuna vurgu yaptı.
Trump'ın ilk döneminin ilişkiler açısından çalkantılı
geçtiğini ancak son dönemde 100 milyar dolarlık dış ticaret hedefinde
anlaşıldığını hatırlatan Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü:
"İkinci Trump döneminin beklentileri büyük. Kendisi
'savaşları sona erdireceğini' söyledi. Bu ticaret açısından iyi bir şey. Bunu
başarabilecek mi göreceğiz. Yani Filistin'de ateşkesi hemen sağlayabilecek mi,
İsrail'e baskı uygulayacak mı, Ukrayna-Rusya savaşında iki tarafı barışa
zorlayacak mı? Bunlar bizim tam merkezinde olduğumuz için çok kritik
gelişmeler. Uluslararası ticarette nasıl bir politika uygulayacak? Gümrük
vergilerinde bütün dünyaya, Çin'e ve bize karşı olağanüstü tedbir politikasına
mı evrilecek? Bunlar açısından gelişmeleri hep birlikte göreceğiz. Ama göreve
başlarken 'ihtiyatlı bir iyimserlik olabilir' diyelim. Her yeni başlangıçta
acaba ikili ilişkilerde daha iyi bir süreç olabilir mi? Biz şunu bekleriz;
savunma sanayisinde bazı ihtiyaçlarımız noktasında ambargosuz bir şekilde
ilişkilerin düzelmesi. Türkiye'ye, İslam dünyasına ve bölgeye bakışta daha
dengeli, daha adil, daha hakkaniyetli bir yaklaşım gösterilmesi. Dış
ticaretimizde başta çelik ve tekstil ürünlerinde gümrük vergilerinin
azaltılması beklentimiz var. Mali ilişkilerde özellikle Rusya'ya yönelik
ambargoda şirketlerimiz, bankalarımız üzerinde ağır baskılar var. Bu baskıların
hafiflemesini veya ortadan kalkmasını bekleriz. Burada bir küresel liderlik
gösterebilecek mi yoksa içine kapanıp, 'ben sadece Amerika'yı büyük yapacağım,
dünyayla ilgilenmeyeceğim' şeklinde izolasyonist bir yaklaşım mı görecek?
Türkiye ile ABD arasında siyasi iletişim kanalları liderlik düzeyinde daha iyi
olabilecektir. Hükümet, bakanlar ve kuruluşlar düzeyinde de ümit ederiz ki daha
iyiye doğru evrilir. Beklentimiz bu."
FAHİŞ FİYAT UYGULAYAN
İŞLETMELERE YÖNELİK DENETLEMELER
Ticaret Bakanı Bolat, işletmelere yönelik denetimlerde fahiş
fiyat uygulayanların açıklanmasına yönelik bir düzenleme olup olmayacağı sorusu
üzerine, "Bu yılın ilk 10 ayında 430 bin denetleme yaptık. 210 binin
üzerinde irili ufaklı işletmeye cezalar kesildi. 210 bin işletmenin açıklanması
veya ortaya konulması olabilir de. Ancak biz olaya şöyle yaklaşıyoruz. Bizim
görevimiz hem iç hem de dış ticareti artırmak, kuralları ve sektörel
düzenlemeleri getirmek ve bu kurallara uymayanlara denetleme faaliyetiyle idari
para cezası uygulamak. Bu anlamda bir çalışma içerisindeyiz."
değerlendirmesini yaptı.
Bolat, Kovid-19 ve yüksek enflasyon döneminde görülen
stokçuluk, karaborsacılık ve fahiş fiyat uygulamalarını kökten çözmek için
birinci yolun enflasyonla mücadeleden geçtiğini, bu mücadelenin Hazine ve
Maliye Bakanlığı ile Merkez Bankası tarafından sıkı bir şekilde uygulandığını
vurguladı.
Kendilerinin de denetimleri sıkı şekilde sürdürdüğünü dile
getiren Bolat, il ticaret müdürlükleri ve diğer müdürlükler üzerinden kesilen
cezalara değindi.
Uygulanan politikalar sayesinde hem otomotivde hem de
emlakta "köpüğün" ortadan kalktığını belirten Bolat, bu alanlarda
hayata geçirilen yeni uygulamaları anlattı.
Öte yandan, Ömer Bolat'ın bugünkü programında yer alan ve
katılacağı belirtilen Türkiye-İspanya JETCO Toplantısı'nın iptal olduğu
bildirildi.
AA