AZERBAYCAN’DA KISMİ SEFERBERLİK

Azerbaycan’ın karşılık verdiği ve uluslararası kamuoyunun korkuyla izlediği olaylar bugün de devam etti. Pazar sabahı başlayan olaylar bugün de sabahın ilk ışıklarıyla birlikte devam ediyor… Azeri ve Ermeni kuvvetleri çatışmanın devam ettiğini ve ağır silahların kullanıldığını duyurdu. Ermenistan Savunma Bakanlığı, çatışmanın bütün gece sürdüğünü açıklarken Azerbaycan Savunma Bakanlığı da Ermenistan ordusunun Terter kasabasına ateş açtığını duyurdu. Dün Erivan yönetimi Azerbaycan’a ait çok sayıda tank, helikopter ve İHA’nın imha edildiğini açıklarken Bakü’den buna yalanlama geldi. Azeri yetkililer Ermenistan’ın bu açıklamalarında gerçeklik payı olmadığını duyurdu. Dün bunlar yaşanırken bugün de Dağlık Karabağ’dan yeni bir açıklama geldi. Dağlık Karabağ dün yapılan açıklamalarda 16 asker ve sivilin yaşamını yitirdiğini duyurmuştu. Azerbaycan’ın saldırısında 100’den fazla insanın yaralandığı kaydedildi. Bugün ise Dağlık Karabağ, 15 askerin daha yaşamını yitirdiğini açıkladı. Öte yandan TSİ 10:55 sularında Azerbaycan’dan da kritik bir açıklama geldi. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, 6 Azeri vatandaşının yaşamını yitirdiğini duyurdu. Yapılan açıklamada Ermenistan’ın saldırısı sebebiyle 19 insanın da yaralandığı kaydedildi. Resmi verilere göre şu ana kadar yaşanan çatışmalarda en az 37 insan yaşamını yitirdi ve yüzlerce insan da yaralandı. 2016’dan beri en sert çatışmayı yaşayan Azerbaycan-Ermenistan hattında Bakü’den de bir açıklama geldi. Azeri yetkililer, Ermenistan’ın saldırısında sivil bir ailenin 5 üyesinin yaşamını yitirdiği belirtildi. Dün öğle saatlerinde Ermenistan ve Dağlık Karabağ topyekun seferberlik ve sıkıyönetim kararı alırken, Azerbaycan da sıkıyönetim ilan edildiğini duyurdu. Bugün TSİ 10:15 sularında Azeri lider Aliyev, kısmı seferberlik ilan edildiğini duyurdu.

SIĞINAKLARA AKIN ETTİLER

Öte yandan yaşanan çatışmanın şiddeti ve büyüklüğünü gözler önüne seren görüntüleri Ermenistan Dışişleri Bakanlığı yayınladı. Dağlık Karabağ’ın en büyük kenti olan Hankendi’de insanlar küçük TV ekranından yapılan resmi açıklamaları dinledi. Bakanlık, Dağlık Karabağ’ın en büyük kenti Hankendi’de çekilmiş fotoğrafları uluslararası ajanslara servis etti. Ermenistan Dışişleri Bakanlığı’nın servis ettiği fotoğraflarda Dağlık Karabağ’da yaşayanların sığınaklara kaçtığı görülüyor. Paylaşılan fotoğraflarda birçok insan savaş sığınaklarında geceyi geçirirken görülüyor. Erzakların ve taşınabilir yatak ve eşyaların yanında uyuyan insanlar yapılan resmi açıklamaları da küçük televizyon aracılığıyla izledi. Ermenistan Dışişleri Bakanlığı, sığınakta çekildiği belirten fotoğrafları uluslararası haber ajanslarına servis etti. Azerbaycan Savunma Bakanlığı yaşananlarla ilgili bir açıklama yaptı. Yapılan açıklamada, “Ermenistan silahlı kuvvetlerinin savaş faaliyetini önlemek ve sivil halkın güvenliğini sağlamak için Azerbaycan Ordusu komutanlığı tüm cephe boyunca bir karşı saldırı başlatmaya karar verdi. Personelimiz ve tank birimlerimiz, füze ve topçu birlikleri, cephe uçakları ve insansız hava araçlarının desteğiyle, cephede ve savunma derinliklerinde bulunan çok sayıda Ermeni kuvveti, askeri tesis ve askeri teçhizatı tespit edip imha etmektedir. Sahadan edinilen bilgilere göre, Ermeni hava savunma birimlerinin 12 OSA uçaksavar füze sistemi farklı yönlerde imha edildi. Azerbaycan Hava Kuvvetleri’ne ait bir savaş helikopteri Tatar yönünde düşürüldü, mürettebat yaşıyor” ifadesini kullandı. 2016’dan beri en büyük çatışmayı yaşayan Azerbaycan-Ermenistan, dünya petrol ve doğalgaz koridorunda bulunan ve bu sebeple çok büyük bir öneme sahip olan bölgede korkulu anlar yaşanmasına sebep oldu.

İLK KEZ KARADAN GÖRÜNTÜLENDİ

Azerbaycan ordusu tarafından, Ermenistan’ın saldırı girişimine yanıt olarak gerçekleştirilen karşı saldırılar ilk kez karadan görüntülendi. Ermenistan-Azerbaycan cephe hattında, dün sabah saat 06.00 sularında Ermeni güçlerinin Azerbaycan sivil yerleşim birimlerine ateş açması üzerine bölgede tansiyon yükseldi. Azerbaycan ordusu tarafından, Ermenistan saldırı girişimine yanıt olarak gerçekleştirilen karşı saldırılar ilk kez karadan görüntülendi. Görüntülerde Azerbaycan askeri ağır makinalı tüfeklerle Ermenistan mevzilerine ağır darbe vuruyor. Azerbaycan, kendi ulusal sınırları çerçevesinde öz topraklarında düşmanlara karşı cevaplarını hayata geçiriyor.

“GÜNEYDEKİ POZİSYONLARI KAYBETTİK”

Azerbaycan, bölgedeki 7 köyün kontrolünü ele geçirdiğini açıkladı. Dağlık-Karabağ başta bu açıklamayı yalanlarken daha sonra “bazı pozisyonların kaybedildiğini” doğruladı. Azerbaycan-Ermenistan hattında sıcak çatışma sürüyor. Azerbaycan ordusu hızla ilerken, Ermenistan işgali altındaki Dağlık Karabağ'ın sözde lideri Arayik Harutyunyan'dan itiraf gibi açıklama geldi. Harutyunyan, “Karabağ'ın güneyindeki tüm pozisyonları kaybettik. Düzinelerce ölümüz ve yarılarımız var. Azerbaycan F-16 ve Türk İHA Bayraktar kullanıyor. Azerbaycan yalnız değil, Türkiye de var” diye konuştu. Azerbaycan Başsavcılığı, Ermeni güçleri tarafından Azerbaycan’ın Naftalan kentine bağlı Gaşaltı köyüne havan topu saldırısı düzenlendiğini duyurdu. Saldırıda 5 sivilin öldüğü açıklandı.

TRUMP: DURDURABİLİR MİYİZ GÖRECEĞİZ

Yaşananların ardından başta Türkiye, ABD ve Rusya olmak üzere birçok ülke peş peşe açıklamalarda bulundu. ABD Başkanı Donald Trump, ABD’nin bu şiddeti bitirmek istediğini söyleyerek, “Bizim o bölgede iyi ilişkilerimiz var. Bunu durdurabilir miyiz, göreceğiz” dedi. ABD Dışişleri Bakanlığı da yaşanan şiddeti kınayarak, tarafların durumu daha kötü hale getirecek hamlelerden kaçınılması gerektiğini söyledi. Azeri tankları Bakü sokaklarında böyle görüntülendi.

ERDOĞAN VE PUTİN YİNE KARŞI KARŞIYA

Başta Libya ve Suriye olmak üzere birçok konuda karşı karşıya gelen Rusya ile Türkiye bu uluslararası krizde de karşıt kutuplarda yer aldı. Rusya Devlet Başkanı Putin, dün yaşananların ardından Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ı ararken görüşmenin detayları kamuoyu ile paylaşılmadı.  Dün seferberlik ilan edilen Ermenistan’da çok sayıda erkek Erivan’da sıraya girerek savaşa girmeye gönüllü oldu. Yaşananlara çok sert çıkış yapan ve Azerbaycan’ın yanında olduğunu dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan da dün Azeri mevkidaşı Aliyev ile görüştü. Ermenistan’ın bölgedeki barışa en büyük tehdit olduğunu söyleyen Erdoğan, “İstila ve zalimliğe karşı bütün dünyanın Azerbaycan yanında olması çağrısı yaptı. Dün Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarının ardından ülkesi savaşın eşiğinde olan Ermeni Başbakan Paşinyan, uluslararası kamuoyuna çağrıda bulunarak, Türkiye’nin bu gerilime müdahil olmaması gerektiğini söyledi. Azeri askerleri Bakü’de sevgi gösterileriyle karşılandı. Avrupa Birliği ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı tarafların askeri hamleleri bırakarak müzakereye geri dönmesi çağrısında bulundu. Azerbaycan ile Ermenistan arasında zaman zaman alevlenen çatışmalar, en son 2016 yılının Nisan ayında bu kadar şiddetlenmişti. O dönemde en az 200 insan yaşamını yitirmişti.

GERİLİMİN SEBEBİ ÇOK DERİN

Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki gerilimin esas sebebi ise Dağlık Karabağ… Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Karabağ, Ermenistan ve Azerbaycan arasında bir gerilim bölgesi haline geldi. Karabağ Ermenileri, Karabağ’ın Sovyet Azerbaycan’dan Sovyet Ermenistan’a geçmesi gerektiğini talep etmesiyle tırmanan gerilim 20 yılı aşkın bir süredir devam ediyor. Taraflar arasındaki ateşkese rağmen Azerbaycan ve bölgeyi işgal eden Ermenistan sınırında sık sık çatışma yaşanmaya devam ediyor. Bölgedeki gerilim bölgedeki doğalgaz ve petrol boru hattı koridoru dolayısıyla uluslararası kamuoyu tarafından da yakından takip ediliyor. Karabağ Savaşı sırasında Hocalı kasabasında yaşayan Azeri siviller Ermeni askerler tarafından öldürülmüştü.

KAN DONDURAN OLAY: HOCALI KATLİAMI

Hocalı Katliamı, Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azeri sivillerin Ermenistan’a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır. Ermeni güçleri 1992 yılının 25 Şubatı 26 Şubat’ta bağlayan gecede bölgedeki 366. Alayın da desteği ile önce giriş ve çıkışını kapadığı Hocalı kasabasında, Azeri resmî kaynaklarına göre, 83 çocuk, 106 kadın ve 70’ten fazla yaşlı dahil olmak üzere toplam 613 sakin öldürülmüş, toplam 487 kişi ağır yaralanmıştır. 1275 kişi ise rehin alınmış ve 150 kişi ise kaybolmuştur. Cesetler üzerinde yapılan incelemelerde cesetlerin birçoğunun yakıldığı, gözlerinin oyulduğu, başları kesildiği görülmüştür. Hamile kadınlar ve çocukların da maruz kaldığı tespit edilmiştir. 26 Şubat 1992’de yaşanan Hocalı Katliamı uluslararası kamuoyunun kanını dondurmuştu. Dağlık Karabağ bölgesinin en önemli tepelerinden birisinde olan Hocalı kasabası Ermeni güçleri için önemli bir askerî hedef niteliği taşımaktaydı. Kasaba Hankendi’yle Ağdam’ı bağlayan yolun üzerinde bulunup bölgenin tek havalimanı için üs konumundaydı. İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün raporuna göre Hocalı kasabası Hankendi’yi top ateşine tutan Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından üs olarak kullanıldığı için Ermeni kuvvetler tarafından top ateşine tutulmaktaydı. Aralık 1991’de Hankendi çevresinde yerleşen ve Azerilerin yaşadığı Kerkicahan kasabasının alınmasından sonra, Hocalı kasabası tamamen Ermeni ablukasında kaldı. 30 Ekim’den itibaren karayoluyla ulaşım kapanmış ve tek ulaşım vasıtası olarak helikopter kalmıştı. 20 Kasım 1991’de Hocavend semalarında Mi-8 helikopterin Ermeni kuvvetler tarafından vurulması ve sonuçta birkaç Azerbaycan devlet resmileri, Rus ve Kazak gözlemciler dahil 20 kişinin ölümünden sonra, hava ulaşımı da kesilmişti. İşgalden önce 1991-1992 kış aylarında Hocalı sürekli olarak bombalanmıştır. Hocalı'dan çıkmış mültecilerin İnsan Hakları İzleme Örgütü’ne söylediklerine göre, bazı durumlarda bombardımanlar açıkça sivil hedeflere karşı yönlendirilmiştir. Saldırı öncesi, birkaç aydır kasaba elektrik ve gazdan yoksundu.