Ayaş domatesi tohumu üretmek için kolları sıvayan girişimci Selami Başer, 14 yıllık çabasının karşılığını aldı. Başer, sandıkta bulduğu yüz yıllık ata tohumu sonrası mühendisliği bırakıp Ayaş tohumu üretmeye başladı. Tohumları tüm dünyaya ihraç edecek olan girişimci, bir domatesten 30 liralık tohum elde ediyor.
Sandıkta bulduğu yüz yıllık ata tohumuyla Ayaş domatesi tohumu yetiştiriciliğine başlayan Selami Başer'in 14 yıllık çalışması meyvelerini verdi. Ayaş domatesini tüm dünyaya tanıtmak için kolları sıvayan Başer'in en büyük arzusu çocukluğundaki domatesin tadını gelecek nesillere taşımak. Başer domates hastalıkları ile ise uğur böceği ile mücadele ediyor.
Çocukluğundaki Ayaş domatesin tadını unutamayan Selami Başer, ata tohumu bulmak için 14 yıl önce köy köy dolaştı. Uzun süre çabaları sonuçsuz kalan Başer, bir evde sandık köşesinde unutulan ata tohumu ile hayaline ilk adımı attı. Mühendis olarak çalıştığı firmadan istifa edip tohum yetiştiriciliğine başlayan Başer, bu lezzeti tüm dünyaya tanıtmak için kolları sıvadı. Gerekli belgeleri ve izinleri alan girişimci, Ayaş'ın domates tohumunu tüm dünyaya ihraç edecek.
Başer, Ayaş domatesi diye satılan domateslerin hibrit tohumla üretilen domatesler olduğunu belirterek, Ayaşlıları tohumuna sahip çıkmaya davet etti. Elde ettiği başarılı tohumların bir kısmını Tarım ve Orman Bakanlığı'nın Tohum Gen Bankası'na bağışlayan Başer, ata tohumunun nesillere bırakılacak en güzel miras olduğunu söyledi.
14 yıl süren tohum ıslahı sonrasında Orjinal Ayaş domatesinin tohumunu elde etmeyi başaran girişimci işini büyük bir aşkla yapıyor. Domatesleri yetiştirdiği tarlasına ise kimsenin girmesine müsaade etmiyor. Bir kök fideden yaklaşık 18 kg domates üreten Selami Başer, bir domatesten 30 liralık tohum elde ediyor. Hiç bir kimyasala, egzoz gazına maruz kalmayan domatesler organik olarak yetiştiriliyor.
Büyük bir heyecanla başladığı tohum üreticiliğinde önemli bir başrı yakalayan Başer, bitki hastalıklarıyla da ilginç bir yöntemle savaşıyor. Uğur böceğinin çok olduğu yıl bitki böceklerinde azalma olduğunu gözlemleyen girişimci, uğur böceği florasının peşine düştü. Zarar vermeden temin ettiği uğur böceklerini tarlasına bırakan Başari bitki böceklerinden doğal yöntemle kurtulmayı başardı. Başer işini hakkıyla yapabilmek için 2004 yılında üniversite kazandı.
Tohumculuk serüvenini anlatan Selami Başer, "2006 yılında çalışmakta olduğum iş yerinden istifa edip ayrıldım. Domatesle ilgili spekülasyonlar yapıldı, bir domatesinize sahip çıkamadınız gibi söylemlerden etkilendim. Tohum bitmeden önce ben her yıl kendim için devam ettiriyordum. Bu tepkiler de gelmeye başlayınca hem memlekete bir fayda, hem Ayaş'ın bu güzel değerini kaybetmemek için istifa edip tohumculuğa başladım. Bir avuç tohum vardı. Bunun üzerine bir miktar tohum arayışına girdin. Ayaş köylerinin hepsini gezdim. Ben gezerken Ayaş domatesi biteli çok oldu diye gülenler oluyordu. Bir arkadaşımın eşinde olabileceğini söylediler. Kapılarını çaldım oturduk. Yenge ben tohum istiyorum dedim. Onlar biteli çok oldu dedi. Siz çayınızı için ben yine de bakayım dedi. 15-20 Dakika sonra elinde bir bez torbayla geldi. Çok heyecanlandım tabi. Şuan bile aynı heyecanı yaşıyorum. Bu eski Ayaş tohumu ama karışıkta olabilir dedi. 2006 yılında ilk dikimi yaptık. Oltan kasabasında dediği gibi bir çok farklı tohum çıktı. Seleksiyon dediğimiz dönem o gün başladı. Amatörce başladığımız iş büyüme aşamasına geldi. Tescil alımı için neler yapılabilir, diye bakanlıkla görüştük" dedi.
Seleksiyon işleminin yıllarca sürdüğünü anlatan Başer, "Bulunduğumuz bu alan, izole bir alan. Yabancı tozlanmaya müsait olmayan bir alan. Kaldığımız yerden devam edersek, bir avuç tohumu ektik. 14 yıllık bir seleksiyon süreci. Tohumun kaybolma süreci bir yıl. Bıraktığınız tohumu unutursanız kaybolur. Seleksiyona tabi tutulacak tohumu orijinal hatta getirmek 12- 13 yıl. Karışmış olan diğer domates çeşitlerinden tozlanıp karışarak şekil ve lezzet farklılığını orijinal hale getirmek. Bu köy uzun yıllar orijinal Ayaş domatesi yetiştirdi. 80 yaşındaki amcalardan destek aldık. Ben de uzun yıllar yedim bu domatesi. Onun verdiği avantaj da var. Bu arada ben 2004 yılında tekrar üniversite sınavına girip tohumculuk okudum. Ezbere yapılan işler doğru yerlere varmıyor. Çok daha değişik domatesleri Ayaş domatesi diye alıyorsunuz. İpin ucunu tutunca bırakmamak lazımdı öyle yaptık" ifadelerini kullandı.
Yerli mirasa sahip çıkmak için geliştirdiği projesinde meyvelerini vermeye başladığını kaydeden Başer," Bundan 4 yıl önce ana hatlara ulaştığımızı düşünüp bakanlığa başvuruda bulunduk. O süreçte çok uzun. Müracaat tarihimiz 4-5 yıl olmasına rağmen birkaç gün evvel tescil evrağımız geldi. Ayaş bodur diye müracaat etmiştik. Coğrafi işaret alabilmek için ABB06 ismiyle aldık. Coğrafi işarete de başvuru yapacağız. Ayaş Belediyesi ev Kaymakamlıkla görüşüyoruz. Orijinal Ayaş domatesi ne yazık ki yok yaygın olarak. En büyük sıkıntımız çiftçi arkadaşların hibrit çeşitleri Ayaş domatesi diye satılıyor. Ayaş domatesi özelliğinin kaybolmaması için mutlaka özel vurgulamak lazım. Başka iklimlerle de uyum gösterdi. Biz Ayaşlı Grup olarak tohum ve fide satıyoruz. Sadece Akdeniz Bölgesi'nde güneş yanıkları oluyor. Ege'de yetiştirdik.Karadeniz'de yetişiyor. Doğu'da bir çok il ve ilçeye gönderiyoruz. Lezzetini ben tarif edemiyorum. Tuzlu gibi, üzerine limon koymuş gibi. En büyük özelliği üretken bir domates olması. Tohum fiyatları çok yüksek biliyorsunuz. Önceden bir gram altın bir gram tohum denirdi. Şimdi daha fazla. Neden hibrit neden Ayaş denilirse verim mukayese yapılabilir. Süper bir verim. 18 kilo veriyor bir fide" dedi.
İHA
İklim değişikliğinin tarım üzerine etkilerini ve alınması gereken önlemleri anlatan Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Orhan Özçatalbaş, “Geçtiğimiz 5 yıl içerisinde Türkiye tarım sigortaları kapsamında çeşitli tehditlere karşı üreticilere hükümet 10 milyar liralık bir ödeme yaptı. Ürününü garanti altına almak isteyenlerin tarım sigortası mutlaka yaptırması gerekiyor” dedi.
Türkiye’de ve dünya genelinde iklim değişikliğinin tarımsal üretimi ciddi şekilde etkilediğini belirten Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Orhan Özçatalbaş, iklim değişikliğinin Akdeniz Havzası’nı fazlasıyla etkilendiğini vurguladı. Özçatalbaş, “1 ile 4 santigrat derecelik bir artış söz konusu. Ancak 1 santigrat derecelik artış bile tarımsal faaliyetlerde önemli sınırlamalara yol açabiliyor” dedi.
Türkiye'den 114 ülkeye yılın 9 ayında 1 milyar 160 milyon dolarlık meyve ihracatı yapıldı.
Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumunun (TUİK) açıkladığı Ağustos ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi'ni (Tarım-GFE) değerlendirdi. Tarım-GFE'nin Ağustos ayında aylık yüzde 1.39 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu rakam, endeksin ölçülmeye başladığı 2015 yılından itibaren Ağustos ayları ortalamasının (2.00) yaklaşık yüzde 30 altında olmuştur. Uzun bir aradan sonra ilk defa ortalamanın altında bir aylık tarımsal girdi fiyat endeksi düşüşü ilan edilmiştir” dedi.
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (BATEM) Müdürü Abdullah Ünlü Toprağın Sesi programının konuğu oldu. Müdür Ünlü kurum olarak sektör ve paydaşlara öncülük etmeyi amaçladıklarını söyledi.
Türkiye'nin tohumculuk sektöründe önemli bir yere sahip olduğunu vurgulayan Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Orhan Özçatalbaş, “Türkiye’nin, tohumculuk sektöründe dışarıya bağımlı bir ülke olmadığını belirterek, aksine ihraç eden bir ülke olduğunu vurguladı.
Çevre Mühendisleri Odası Antalya Şubesi, Antalya, Isparta ve Burdur illerinde Şubat-Nisan dönemi özelinde ciddi kuraklık belirtileri gözlemlendiğini belirerek, kuraklık durumuna karşı alınması gereken önlemleri aktardı. Şube, yağışlarda geçen yılın Nisan ayına göre yüzde 70 azalma yaşandığını vurguladı.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tayvan'a nitrofuranlı yumurta gönderildiği iddialarını araştırmak üzere inceleme başlatıldığı açıkladı.
Antalya’da 20 dönüm örtü altı alanda yıllık 50 bin paket tohum üretimi yapan Ziraat Yüksek Mühendisi Ali Uzun, 7 türde 50 çeşit tohumu 16 ülkeye ihraç ediyor. Uzun, “Antalya’da ilerleyen yıllarda seralarda belki de yemek için domates üretilmeyecek. Tamamen tohumluk üretilecek. Çünkü biz tohumluk ürettiğimiz zaman birim alandan 10 katı daha fazla kazanabiliriz. Bunu bugün günümüzde Hindistan başarmış durumda. Sektörümüze teşvik alabilirsek hem istihdama katkıda bulunuruz hem de ülkemizin ihracatına katkıda bulunuruz” dedi.
Antalya’nın Serik ilçesinde sabahın erken saatlerinde seraya giren kadınların mavi yemiş (blueberry) mesaisi başladı. Saksılardan tek tek toplanan mavi yemişlerin 125 gramı 45 liradan alıcı buluyor.
