Ana vatanı Orta Meksika olan avokado meyvesi, son yıllarda Türkiye'de en çok tüketilen ve üretilen meyveler arasında yer aldı. Faydalı yağları ve yüksek protein barındıran avokado, Antalya'nın 'Türkiye'nin tropikal meyve bahçesi' olarak adlandırılan Gazipaşa ve Alanya ilçelerinde çiftçilerden ilgi gördü. Hem üretiminin zahmetsiz ve masrafsız oluşu hem de kolay pazar bulması açısından talep gören avokado, market rafları ve pazar tezgahlarında adedi en düşük 7 liradan alıcı buluyor.

3 YILDA MEYVE VERİYOR, TEK MASRAFI SU

Gazipaşa ve Alanya'nın iklimi sayesinde kısa sürede uyum sağlayan avokado ağacı, fidan olarak dikilmesinin ardından ilk 3 yıl meyve vermeden yalnızca suya ihtiyaç duyuyor. 3'üncü yılda bir miktar meyve veren ağaç, 7-8 yaşına geldiğinde maksimum verim seviyesine çıkıyor. 8 yıl sonra bir ağaçtan ortalama 500 meyve alınıyor. 600-700 meyve veren ağaçlar da olabiliyor. Avokadolar türüne göre tanesi 7 ile 10 lira arasında alıcı buluyor. Bir ağaçtan en verimli döneminde 3 bin 500 lira kazanç elde ediliyor. Yetiştirilmesi aşamasında hiçbir ilaç kullanılmayan bu ağaca, sadece su ve zaman zaman gübre ile destek vermek yeterli oluyor. Üretime göre 1 dönümde sezonda 10 bin lira kazandıran avokadodan verim almanın en önemli noktası ise sertifikalı fidan dikmek.

ÇEVRE İLLERDEN GELİP GECEDEN SIRAYA GİRENLER VAR

Antalya'da çok sayıda fidan üretim merkezi bulunurken, sertifikalı fidan satın almak isteyen üreticiler ise Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü'ne (BATEM) gelerek sıraya giriyor. Her yıl üreticiler sertifikalı ürünlerden yalnızca 250 adet alabiliyor. Tanesi 38 liradan verilen fidanlar için üreticiler geceden gelip BATEM kapısı önünde sıraya giriyor. Yoğun talep karşısında BATEM yetkilileri yalnızca 10 bin adede kadar cevap verebiliyor. Avokado yetiştiriciliği ve ıslahı üzerine çalışma yapan BATEM Üretme ve İşletme Bölüm Başkanı Dr. Süleyman Bayram, piyasada bulunan ürünlerin anaçlarının BATEM'de olduğunu söyledi. Piyasada kolaylıkla bulabilmelerine rağmen İzmir, Muğla, Adana ve Hatay'dan gelenler olduğunu da anlatan Bayram “Sıraya girmek için geceden, birkaç gün önceden gelenler oluyor. Biz özel sektörü yönlendirmeye çalışıyoruz üretim noktasında. Biz her yıl 10 bin fidan üretiyoruz. Bu üretimi 50 bine çıkarmak gibi bir amacımız yok. Biz bu ürünün teşviki için sadece belli bir sayıda üretim yapıyoruz" dedi.

'RESTORANLARDAN AVOKADO ÇEKİRDEĞİ ALANLAR VAR'

Sertifikalı ürünün daha sağlıklı olduğunu, bu yüzden üreticilerin kendilerini tercih ettiğini anlatan Dr. Süleyman Bayram, fidanda kullandıkları tohumdan torfa kadar her şeyi belgelendirdiklerini söyledi. Fidanların çok pahalı satılması nedeniyle merdiven altı üretimlerin arttığını belirten Dr. Bayram, “Üreticiler 'Aldığım çeşitten farklı bir ürün çıktı', 'Hiç bilmediğim bir şey çıktı' diye şikayetçi oluyor. Merdiven altı üretim çok fazla arttı" diye konuştu.  İl Tarım ve Orman Müdürlüğü'nün denetim konusunda hassas davrandığını belirten Bayram, çöplerin içinden çıkan tohumların dahi kullanıldığını söyledi. Bayram, “Restoranlardan, kafelerden gidip tohum topluyorlar. Avokadonun çekirdeğini alıp üretim yapanlar oluyor. Üreticinin bu noktada sertifikalı ürün almaya dikkat etmesi gerekiyor" dedi.

FİDAN SIRASI HER YIL GÜNCELLENİYOR

BATEM'in 38 liraya fidan sattığını ancak fidancılardan 50 hatta 75 TL'ye kadar fidan alınabildiğini kaydeden Süleyman Bayram, fidan üreticilerinin iyi denetlenmesi gerektiğini kaydetti. Bazı üreticilerin BATEM'in tüm fidanlarına talip olduğunu da kaydeden Bayram, “'Tüm fidanları satın almak istiyorum' diyenler oluyor. Ancak böyle diyenlere ne yazık ki yardımcı olamıyoruz. Herkese eşit şekilde yaklaşmak zorunda olduğumuz için yalnızca 250 adet verebiliyoruz. Tamamını veremiyoruz. 5 dönüme rahat bir şekilde 250 adetle üretim yapabilir. Her yıl sıralar güncellenir. Üretici gelip sıraya girer. Sabah 08.30'da BATEM girişinde 100 üretici ve 50 bin fidan ihtiyacı olduğunu düşünün. Biz yalnızca bu ihtiyacın 5'te birini karşılıyoruz" dedi. BATEM'de ziraat yüksek mühendisi olarak görev yapan Alper Arslan ise -4 dereceye kadar dayanabilen bir avokado türü üzerine çalıştıklarını söyledi.

600 BİN ADET FİDANA İHTİYAÇ VAR

40 bin hektarlık alanda üretim yaptıklarını anlatan Alanya Avokado Üreticileri Birliği Başkanı Hilmi Sevilgen ise 2020 yılında 70 milyon adet avokado yetiştirmeyi hedeflediklerini söyledi. En büyük sıkıntılarının çalışacak işçi olduğunu anlatan Sevilgen, “Avrupa'nın bize yakın olması nedeniyle buraya ihraç yapma imkanımız var. Yatırım yapmak isteyenlere tavsiye ediyoruz. Alanya ve Gazipaşa'da bir ağaç 500-600 meyve verebiliyor. 2 bin 500 çiftçi avokado üretimiyle ilgileniyor. 600 bin adet fidan ihtiyacımız var" dedi.

ÜRETİCİ MEMNUN

Gazipaşa'da avokado alım satımı yapan Kemal Özarslan (34), 6 yıldır avokado işi yaptığını belirterek tanesi 6 liradan avokado sattığını söyledi. Bahçede avokadoyu 4.5- 5 liradan sattığını anlatan Özarslan, avokado ihracatı yaptıklarını da sözlerine ekledi. 8-10 yaşında 100 avokado ağacı bulunan Cengiz Uğur (35) ise geçen yıl bir ağaçtan 700 lira ile 1000 lira arasında gelir elde ettiğini söyledi. Toplamda geçen yılki gelirinin 70-80 bin lira civarında olduğunu anlatan Uğur, “Bu yıl hasadımız, meyve tutumu ve fiyatlar güzel. Bu yılki 3 dekar alanda 100 bin lira hedefliyorum" dedi. Öte yandan avokado bahçelerine giren hırsızlar nedeniyle bazı üreticiler bahçelerinde nöbet tutuyor. Kumluca ilçesinde daha önce hırsızların bahçesine girip 500 avokado meyvesinin çalındığını anlatan Şaban Deveci, ruhsatlı av tüfeğiyle bahçesinde nöbet tutmaya başladığını dile getirdi.

DHA