Antalya'da Gazze zirvesi

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın ev sahipliğinde Antalya'da gerçekleştirilen İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Ligi Gazze Temas Grubu Toplantısı neticesinde Türkiye, Filistin, Suudi Arabistan, Katar, Endonezya, Nijerya, Bahreyn, Ürdün, Mısır, İrlanda, Norveç, Slovenya, İspanya, Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya tarafından ortak bildiri kabul edildi.

Antalya'da bir araya gelen Arap Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı'nın Gazze Temas Grubu Dışişleri Bakanları ve temsilcileri ile İrlanda, Norveç, Slovenya, İspanya, Çin ve Rusya temsilcileri, İsrail-Filistin çatışmasının geldiği vahim noktayı ve özellikle Gazze’deki durumu değerlendirdi.

Toplantı sonucunda şu konularda mutabık kalındı:

- İki Devletli Çözüm:Uluslararası toplumun uzun süredir savunduğu iki devletli çözüm uygulanmadığı sürece, çatışmalar ve insani krizler sürecektir. Bu çözüm barışın tek gerçekçi yoludur.

- Şiddet ve Aşırılıklar:Çözümün ertelenmesi, bölgede aşırılıkları ve şiddeti körüklemektedir. Tüm tarafların şiddet ve terörü kınaması gerekmektedir.

- Acil Ateşkes ve İnsani Yardım:Ocak ayında Mısır, Katar ve ABD arabuluculuğuyla varılan ateşkes anlaşmasının tam uygulanması ve kalıcı bir ateşkesin sağlanması çağrısı yapılmıştır. Gazze’ye sınırsız ve sürekli insani yardımın ulaştırılması gerektiği vurgulanmıştır. Yardımın bir silah gibi kullanılması kabul edilemez.

- Zorla Göç ve Yerinden Etme:Filistinlilerin Gazze ve Batı Şeria’dan zorla göç ettirilmesi kesin olarak reddedilmiştir. Gazze’nin yaşanmaz hale getirilerek insanların göç etmeye zorlanması, zorla yerinden etme anlamına gelir.

- Filistin Yönetimi’nin Güçlendirilmesi:Gazze’nin, Doğu Kudüs dahil Batı Şeria ile birleştirilmesi ve Filistin Yönetimi’nin bu bölgelerde tüm sorumluluğu üstlenmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu süreçte Filistin Yönetimi’ne siyasi ve mali destek sağlanmalıdır.

-UNRWA’nın Rolü:Filistinli mültecilere insani yardım ulaştıran UNRWA’nın misyonunun eşsiz ve vazgeçilmez olduğu vurgulanmıştır.

-Yeniden İnşa Süreci:Mısır’ın başlattığı ve uluslararası destek alan Gazze'nin yeniden inşa planı desteklenmiş, bu çerçevede Kahire’de düzenlenecek uluslararası donörler konferansı önemsenmiştir.

- Haziran 2025'teki Barış Konferansı:Suudi Arabistan ve Fransa eşbaşkanlığında New York’ta düzenlenecek yüksek düzeyli uluslararası konferansın, işgale son verilmesi ve iki devletli çözümün uygulanması için somut ve zamanlı adımlar içermesi gerektiği belirtilmiştir.

- İsrail’in Hukuk Dışı Eylemleri:Batı Şeria’daki yerleşim faaliyetleri, ev yıkımları, toprak el koymaları, askeri operasyonlar ve ilhak girişimleri kınanmış; Kudüs’teki Müslüman ve Hristiyan kutsal mekânların statüsüne saygı duyulması gerektiği ifade edilmiştir.

- Hukuka Uyum ve Hesap Verebilirlik:Uluslararası hukuk, BM kararları ve 2024 ICJ danışma görüşüne uygun adımlar atılmalı; barış çabalarını engelleyen yasa dışı eylemler için hesap sorulmalıdır.

Sonuç olarak, taraflar iki devletli çözüm için bağlayıcı bir takvim, somut adımlar ve güçlü uluslararası güvencelerle desteklenmiş bir barış sürecinin başlatılması çağrısında bulunmuştur. Amaç; İsrail ve Filistin’in yan yana barış ve güvenlik içinde yaşadığı bir düzenin tesisi ve Orta Doğu’da kalıcı barıştır.