AKRAN ZORBALIĞI

Zorbalık, çocukluk ya da ergenlik yıllarında yaşanmasına karşın, bireyin gelecekteki yaşantısına kadar etki edebilmektedir. Zorbalığa uzunca süre maruz kalmak kişide önemli oranda travma etkisi yaratabilmekte ve bireyin yetişkinlik dönemi kişiler arası ilişkilerini etkileyebilmektedir. 

***

“Akran Zorbalığı ve Toplumsal Önemi; İki Olgu Sunumu” başlıklı 2017’de yapılan bir çalışmada, özellikle son yıllarda yaşanan şiddet ve terörizmin altında zorbalığa maruz kalmış insanların öç alma ile ilgili motivasyonu olduğu bildirilmektedir. 

(Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, 2017, 2. Sayı). 2010 yılında Pişkin tarafından yapışan çalışmada ise her üç öğrenciden birinin akran zorbalığına maruz kaldığı, 2008’de Katla ve Bilgi tarafından yapılan çalışmada da öğrencilerin yüzde 41’nin akran zorbalığına uğradığı bildirilmektedir. 

***

Akran zorbalığı, güçlünün güçsüzü bilerek ve isteyerek, sistemli bir şekilde uyguladığı şiddet olarak tanımlanmaktadır. Araştırmalar kurban ve zorbanın, zorbalık sisteminin bir parçası olduğunu ve her bir grubun diğerini, bu davranışın devam etmesi yönünde pekiştirdiğini belirtmektedir. 

Çalışmalar, taraflar arasında mutlaka bir güç dengesizliği bulunduğunu, kurbanın kendini koruyamayacak zayıflıkta olduğunu, genelde birkaç kez olmadığını, sürekli tekrar ettiğini, kurbanın zorbadan her zaman daha güçsüz olduğunu göstermektedir. 

***

Zorbalık çeşitleri, fiziksel zorbalık (vurmak, çelme takmak, saç çekmek, itmek… gibi), sözel zorbalık (iftira atmak, alay etmek, tehdit etmek, küfür etmek… gibi), ilişkisel zorbalık (dışlamak, etkinlik ve oyunlara almamak, konuşmamak, ciddiye almamak, yalnız bırakmak… gibi) ve son zamanlarda internet üzerinden zarar vermek davranışlarını içeren siber zorbalık olarak sınıflandırılabilir. 

***

Son zamanlarda ABD Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi, siber zorbalığı hızla artan, ergenlerin yeni sağlık sorunu olarak tanımlamaktadır. Siber zorbalık; mesaj, video ve resim paylaşımı, kişinin bilgisi olmadan görüntü kaydının alınması ve bu dokümanların internet siteleri ve sohbet odalarında paylaşılmasını kapsamaktadır. 

***

İnternet gibi kontrolü zor bir platformda bu belge ve bilgilerin paylaşılması, mağdurun kendini korumasını daha da zorlaştırmaktadır. Dünya genelinde çok defa siber zorbalığa maruz kalan ergenlerde intihara varan negatif etkiler rapor edilmiştir. Yapılan çalışmalar aynı zamanda, siber zorba mağdurlarının yüzde 30’unun bunu kimseye anlatamadığını da göstermektedir. 

***

Akran zorbalığının nedenleri; popüler olarak algılanan gençlerin duygusal zorbalığı statü kazanmak amacıyla kullanmaları, zorbanın kendini diğerlerinden üstün görmesi, sorunları çözmek için şiddete başvurma eğilimi, ailesel ve çevresel faktörler; aile içinde şiddete maruz kalmak ya da tanık olmak, ilgi çekme isteği, maddi ve sosyo-ekonomik farklılık olarak sıralanabilir.